%0 Journal Article %T پایش و تخمین خشکسالی ایستگاه‏ های شرق دریاچۀ ارومیه با استفاده از مدل عصبی‌ـ فازی تطبیقی %J اکوهیدرولوژی %I دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران %Z 2423-6098 %A اسدزاده, فرخ %A بایزیدی, مطلب %A کاکی, مهری %D 2016 %\ 06/21/2016 %V 3 %N 2 %P 205-218 %! پایش و تخمین خشکسالی ایستگاه‏ های شرق دریاچۀ ارومیه با استفاده از مدل عصبی‌ـ فازی تطبیقی %K خشکسالی %K دشت تبریز %K دشت‏ مراغه‌ %K سیستم استنتاج عصبی‌ـ فازی تطبیقی %K شاخص SPI %R 10.22059/ije.2016.59661 %X خشکسالی به‌عنوان پدیده‌ا‏ی اقلیمی تحت تأثیر عوامل گوناگونی است؛ یکی از نمادهای مهم وقوع خشکسالی کاهش میزان بارندگی است. ارزیابی و پایش خشکسالی اهمیت زیادی در برنامه‏ریزی و مدیریت منابع آب دارد. با توجه به شرایط اخیر در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه و روند خشک‌شدن بی‏سابقۀ آن، ارزیابی خشکسالی در این منطقه در حال حاضر ضرورتی انکار‌ناپذیر به‌حساب می‏آید. بدین‌منظور در تحقیق حاضر با جمع‌آوری داده‏های 11 ایستگاه باران‌سنجی در دشت‏های مراغه و تبریز در شرق حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه، به ارزیابی خشکسالی با استفاده از شاخص استاندارد بارش SPI در مقیاس‏های زمانی 9، 12 و 24 ماهه اقدام شد. سپس،‌ خشکسالی‏ها با مدل عصبی‌ـ فازی تطبیقی تخمین زده شد. نتایج این پژوهش نشان داد شدیدترین خشکسالی با شدت 07/4- در ایستگاه بناب در مقیاس زمانی 9 ماهه و در مهر‌ماه 1363 رخ داده است. طولانی‏ترین دورۀ خشکسالی در ایستگاه‏های هروی، سعیدآباد و مراغه و کوتاه‏ترین دورۀ خشکسالی در ایستگاه‏های زینجاب، تبریز و لیقوان با کمترین شدت‏ها رخ دادند. نتایج تخمین خشکسالی‏ها با مدل عصبی‌ـ فازی تطبیقی نشان داد مدل ANFIS توانایی مطلوبی در برآورد شاخص خشکسالی در منطقه دارد و بیشترین ضریب تبیین در ایستگاه مراغه (829/0 = r2) برای مقیاس زمانی 24 ماهه و کمترین ضریب تبیین در ایستگاه سعیدآباد (480/0 = r2) برای مقیاس زمانی 9 ماهه با استفاده از مدل ANFIS به‌دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد مدل سیستم استنتاج عصبی‌ـ فازی تطبیقی در تخمین خشکسالی در مقیاس زمانی طولانی‌مدت دقت زیادی داشته است. %U https://ije.ut.ac.ir/article_59661_a933a3ff6cc45a136fe07aea85c7c14e.pdf