%0 Journal Article %T بررسی تأثیر احداث سد بر پارامترهای اکوهیدرلوژیکی رودخانه (جاجرود- پایین‏دست سد لتیان) %J اکوهیدرولوژی %I دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران %Z 2423-6098 %A رضائی, مرضیه %A یاسی, مهدی %A فرهودی, جواد %D 2022 %\ 12/22/2022 %V 9 %N 4 %P 797-814 %! بررسی تأثیر احداث سد بر پارامترهای اکوهیدرلوژیکی رودخانه (جاجرود- پایین‏دست سد لتیان) %K شاخص تغییرات هیدرولوژیکی %K روش محدودۀ تغییرپذیری %K جریان محیط زیستی %K سد لتیان %K جاجرود %R 10.22059/ije.2023.346827.1669 %X مدیریت پایدار رودخانه‏ها نیازمند ساخت و بهره‌برداری از سدهایی است که جریان محیط زیستی را برای حمایت از اکوسیستم رودخانۀ پایین‌دست فراهم کند. بیشتر سدهای ایران رژیم طبیعی جریان را به‌شدت تغییر داده و باعث آسیب‏های محیط زیستی شده‌اند. هدف از این بررسی، ارزیابی تغییرات کمی پارامترهای هیدرولوژیکی جریان و مؤلفه‏های محیط زیستی رودخانۀ جاجرود در بازۀ پایین‌دست سد لتیان بوده است. در این بررسی، از شاخص‏ تغییرات هیدرولوژیکی و محدودۀ رویکرد تغییرپذیری برای تحلیل داده‏های بلند‌مدت جریان در دورۀ 70 ساله (1326ـ 1396) استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد ‌درجۀ تغییرات تعداد 24 متغیر جریان در دامنۀ زیاد تا متوسط است، که نشان‌دهندۀ تغییرات زیاد هیدرولوژیکی رودخانۀ جاجرود است. متوسط، بیشینه و کمینۀ جریان در همۀ ماه‏های سال به‌ترتیب 57، 94 و 21 درصد کاهش یافته است. درجۀ تغییر کل پارامترهای هیدرولوژیکی در این بازه 51 درصد بوده است. مقدار و مدت رخدادهای حدی جریان کاهش داشته است؛ به طوری‌ که جریان‏های کمینه و پایه بیشترین تغییر را داشته، و کمترین تغییر مربوط به جریان‏های بیشینه بوده است. همچنین، احداث سد باعث حذف سیلاب‏های بزرگ و کاهش سیلاب‏های کوچک شده است. نتایج نشان می‌دهد ‌اهداف RVA در دورۀ پس از احداث سد لتیان تأمین نشده و شرایط محیط زیستی رودخانه آسیب شدید دیده است. براساس شاخص‏های اکوهیدرولوژیکی، بازتوانی محیط زیست جاجرود در بازۀ پایین‌دست سد نیازمند آزادسازی کمینۀ جریان مورد نیاز ماهانه در دامنۀ 3/2 تا 8/33 مترمکعب بر ثانیه و به طور متوسط 5/6 مترمکعب بر ثانیه است. %U https://ije.ut.ac.ir/article_90910_7648d997cd2cbe6682e7171270a7fbee.pdf