TY - JOUR ID - 61484 TI - پهنه ‏بندی تأثیر بارش ‏های فصلی بر عملکرد دیم در شرق دریاچۀ ارومیه با روش وارد و K- Means JO - اکوهیدرولوژی JA - IJE LA - fa SN - 2423-6098 AU - محمدی, پروا AU - فاخری فرد, احمد AU - دین پژوه, یعقوب AU - اسدی, اسماعیل AD - دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تبریز AD - استاد، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تبریز AD - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تبریز AD - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تبریز Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 4 IS - 2 SP - 489 EP - 498 KW - بارش‌ های فصلی KW - پهنه‌ بندی KW - خوشه‌ بندی KW - شرق دریاچۀ ارومیه KW - عملکرد دیم DO - 10.22059/ije.2017.61484 N2 - بارش از مهم‏ترین عوامل مؤثر بر عملکرد دیم است. لزوم مدیریت و استفادۀ بهینۀ آب در بخش کشاورزی، برای مدیریت و حفظ منابع آبی ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر تغییرات فصلی بارش بر میزان عملکرد سالانۀ دیم است. از داده‏های بارش ماهانۀ 26 ایستگاه باران‏سنجی منطقۀ شرق دریاچۀ ارومیه طی دورۀ آماری 1370 تا 1392 استفاده شد. خوشه‏بندی با روش‏های K- Means و وارد انجام شد. بررسی همگنی خوشه‏ها با آزمون آماری H صورت گرفت و خوشه‏های همگن در محیط GIS رسم شد. میزان تأثیر بارش‏های فصلی با عملکرد سالانۀ دیم مقایسه شد. نتایج نشان داد اثر بارش در سه فصل بهار، پاییز و زمستان در میزان عملکرد دیم مثبت است و بارش در این فصل‏ها روی افزایش عملکرد تأثیر شایان توجهی دارد. در این سه فصل بارش موجب افزایش ذخیرۀ رطوبت خاک می‌شود که فصل تابستان مصرف‌کنندۀ افزایش ذخیره است و در فصل تابستان رابطۀ معکوسی بین بارش و عملکرد سالانۀ دیم وجود دارد. خطوط هم‌بارش فصل‏ها با عملکرد دیم منطقۀ مطالعه‌شده به‌منظور شناسایی مناطق با افزایش توأم بارش و عملکرد دیم رسم شد. نتایج به‌دست‌آمده از این خطوط نشان داد در سه فصل بهار، پاییز و زمستان در ایستگاه‏های دریان، لیقوان، خرمازرد، سهلان، هروی، سعیدآباد، شیرین‏کندی، قوری‌گل، تبریز و مغانجیق افزایش بارش با مقدار عملکرد رابطۀ مستقیم دارد. این مناطق می‏تواند به‏عنوان مناطق‏ مستعدتر کشت دیم در منطقۀ شرق دریاچۀ ارومیه معرفی شود و شناخت تأثیر بارش بر میزان عملکرد دیم این مناطق می‏تواند کاربردی‏تر و قابل اطمینان‏تر باشد.     UR - https://ije.ut.ac.ir/article_61484.html L1 - https://ije.ut.ac.ir/article_61484_bd0d33968d818e628e14ffe36e703a8f.pdf ER -