TY - JOUR ID - 76356 TI - توسعۀ مدل عامل‌بنیان به منظور شبیه‌سازی رفتار بهره‌برداران بخش کشاورزی در مدیریت آب و اراضی JO - اکوهیدرولوژی JA - IJE LA - fa SN - 2423-6098 AU - پورعلی حسین, سیده شیما AU - دلاور, مجید AU - قربانی, امینه AU - فان درزاخ, پیتر AU - مرید, سعید AU - عباسی, عنایت AD - دانشجوی دکتری گروه مهندسی منابع آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران‌ AD - استادیار گروه مهندسی منابع آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران‌ AD - استادیار گروه سیستم‏های مهندسی و خدمات، دانشکدۀ تکنولوژی، سیاست و مدیریت، دانشگاه تکنولوژی دلفت، دلفت، هلند‌ AD - استاد گروه مدیریت آب، دانشکدۀ سیستم‏های یکپارچۀ آب و حکمرانی، مؤسسۀ تحقیقات آب یونسکو، دلفت، هلند‌، استاد گروه مدیریت آب، دانشکدۀ مهندسی عمران، دانشگاه تکنولوژی دلفت، دلفت، هلند‌ AD - استاد گروه مهندسی منابع آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران AD - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران‌ Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 7 IS - 2 SP - 421 EP - 435 KW - تصمیم‏گیری KW - حوضۀ آبخیز حبله‏رود KW - چارچوب MAIA KW - Agent-based model DO - 10.22059/ije.2020.286216.1183 N2 - با توجه به تأثیرات اجتماعی و تفاوت‏های موجود در بخش‏های مختلف سیستم، در نظر نگرفتن ویژگی‏ها و رفتارهای اجتماعی بهره‏برداران و توجه صرف به مدیریت همگن و بالا-پایین، رویکرد موفقی در مدیریت پایدار منابع آب نخواهد بود. مدل‏سازی‏ عامل‏بنیان (Agent-Based Model)، رویکرد تقریباً نوینی است که به دلیل لحاظ کردن این تفاوت‏ها، در زمینۀ مدیریت منابع آب و اراضی امکانات مفیدی را در تحلیل رفتارهای اجتماعی و مدیریت مؤثر و پایدار منابع ارائه می‏کند. در تحقیق حاضر، سعی شده است تا ویژگی‏های رفتاری و محیطی عوامل تصمیم‏گیرنده در خصوص بهره‏برداری آب در بخش کشاورزی، با ارائۀ یک چارچوب مفهومی و توسعۀ مدل عامل‏بنیان شبیه‏سازی شود. به این منظور، برای تدوین مدل مفهومی و فراهم کردن امکان شبیه‏سازی و تحلیل رفتاری عوامل بهره‏بردار (برای تعیین الگوی کشت، روش آبیاری و به تبع آن، میزان آب برداشتی در سه سطح دولت، سازمانی و کشاورزان)، از چارچوب تحلیل و توسعۀ نهادی MAIA استفاده شده است. بر این اساس، مدل عامل‏بنیان در یک حوضۀ پایلوت در کشور (حوضۀ آبخیز حبله‏رود) کدنویسی، صحت‏سنجی، واسنجی و اعتبارسنجی شد. این مدل، در شبیه‌سازی وضعیت حوضه شامل تغییرات جریان آب سطحی، الگو و سطح اراضی زراعی و باغی و برداشت از منابع آب زیرزمینی در دورۀ تاریخی 1982ـ 2013 عملکرد مناسبی داشته است. درضمن، برای بررسی تأثیر سیاست‏های حفاظتی دستگاه‏های دولتی بر شرایط حوضۀ آبخیز، سناریوهای دریافت و افزایش آب‌‏بها در مدل تعریف شده و نتایج بررسی شد (کاهش برداشت آب بین 8 تا 32 میلیون‏مترمکعب صرفه‏جویی در برداشت آب تحت سناریوهای هزار تا ده‏هزار ریال تعرفۀ آب‏بها). UR - https://ije.ut.ac.ir/article_76356.html L1 - https://ije.ut.ac.ir/article_76356_f5953e54756dbe391216a0b42ade1210.pdf ER -