TY - JOUR ID - 80218 TI - تغییرات حجم ذخیره و بهره‏ برداری از آبخوان ‏های دشت‏ های شرق استان کردستان JO - اکوهیدرولوژی JA - IJE LA - fa SN - 2423-6098 AU - بایزیدی, مطلب AU - کاکی, مهری AD - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، ایران AD - دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد مهندسی آب، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تبریز، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 8 IS - 1 SP - 57 EP - 72 KW - آبخوان KW - تراز آب زیرزمینی KW - کسری حجم مخزن KW - هیدروگراف واحد DO - 10.22059/ije.2021.307139.1360 N2 - در گذشته، به دلیل عدم توسعۀ تکنولوژی، بهره‏برداری از سفره‏های زیرزمینی به‌صورت محدودی انجام می‏گرفت. اما در سه دهۀ اخیر، روش تخلیۀ سفره به‌تدریج تغییر کرده و استفاده از سیستم‏های برداشت جدید مانند چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق متداول شده است. با استفاده از این چاه‌ها، تخلیۀ آب زیرزمینی بدون توجه به میزان تغذیۀ آن، افزایش یافته و در نتیجه، سطح آب زیرزمینی سیر نزولی داشته است. در پژوهش حاضر وضعیت بهره‏برداری، تغییرات حجم ذخیره و حجم مخزن آبخوان‏های ممنوعۀ قروه، دهگلان و چهاردولی در استان کردستان تا انتهای سال آبی 1396ـ 1397 ‌بررسی شد. بر این اساس، نقشه‏های هم‌ضخامت اشباع، هم‌عمق، ایزوپیز و هم‌جهت جریان آب زیرزمینی در آبخوان‏ها در محیط ArcGIS تهیه شد. سپس، سطح تأثیر هر چاه از طریق پلی‏گون‌بندی تیسن محاسبه شد. سپس، با میانگین‏گیری وزنی، ارتفاع پیزومتری آبخوان‏ها در سال‏های مختلف محاسبه شده و نمودار هیدروگراف واحد آنها ترسیم شد. از بررسی هیدروگراف واحد دشت‏های شرق استان کردستان طی دورۀ 31 ساله (1366-1397) مشخص شد که سطح آب زیرزمینی روند نزولی دارد و با محاسبۀ بیلان آب زیرزمینی آبخوان‏ها، کسری تجمعی مخازن آبخوان‏های قروه، دهگلان و چهاردولی طی این دوره به‌ترتیب 2، 4/17 و 98/2 میلیون مترمکعب بوده و بیلان منفی است. به‌طور کلی، دشت‏های شرق استان کردستان با وجود اینکه جزء مناطق ممنوعه است و باید به این منظور تلاش بیشتری از سوی بهره‏برداران به‌خصوص کشاورزان صورت گیرد، اما مخازن این دشت‏ها با میزان کسری تجمعی 2/22 میلیون مترمکعب همراه است. UR - https://ije.ut.ac.ir/article_80218.html L1 - https://ije.ut.ac.ir/article_80218_882adf6d3079b234d18f7617b2d9bc1a.pdf ER -