2024-03-29T16:40:49Z
https://ije.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=11219
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
بررسی و مقایسۀ پایگاه دادۀ نقشههای کاربری اراضی در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه
فاطمه
کردی
حسین
یوسفی
لیلا
قاسمی
مسعود
تجریشی
نقش مهم کاربری و پوششهای موجود در سطح حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه روی مصارف آبی این منطقه بهمنظور مدیریت بهتر آب در حوضه، باعث شده که داشتن دانش عمیق از اطلاعات پایه از جمله آرایش اراضی و نوع کاربرد آن ضروری باشد. متأسفانه، منابع اطلاعاتی و آماری موجود در مورد وضعیت کاربری حوضه، پراکنده، ناکافی و گاه متناقض هستند. مطالعۀ پیش رو بهعنوان یکی از جنبههای مهم اثرگذار بر حل مسئلۀ دریاچۀ ارومیه، به شناسایی پایگاههای ارائهدهندۀ نقشههای کاربری اراضی از تصاویر ماهوارهای، بررسی دقت نقشههای خروجی از این پایگاهها و مقایسۀ آنها با نقشۀ کاربری تولیدشده به روش شیءگرا با استفاده از نرمافزار eCognition پرداخته است. نتایج ارزیابی دقت کلی نقشهها بیانگر آن است که نقشههای کاربری اراضی استخراجشده از محصولات جهانی LCtype و GLCF عملکرد مناسبی دارند و Globecover نتایج ضعیفی در این زمینه ارائه داده است. بهترین انطباق در نتایج محصول سنجندۀ MODIS وجود داشت، چراکه محصول سنجندۀ MODIS نه تنها در ابعاد پیکسل نسبت به بیشتر محصولات بهتر است، بلکه از نظر توالی زمانی طولانیترین مدت استخراج نقشۀ کاربری اراضی را دارد. نتایج این محصول در بررسی با نقشۀ تولیدشده به روش شیءگرا نیز همخوانی مناسبی داشت. بنابراین، توصیه میشود از محصول MODIS در مطالعات مربوط به حوضۀ دریاچۀ ارومیه استفاده شود.
Urmia Lake Basin
Land use
global products
object-oriented
MODIS
2021
12
22
891
905
https://ije.ut.ac.ir/article_82051_bb02cefabb1ae11b5ccffc49b25f7c81.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
تحلیل روند مصرف انرژی و تکنولوژیهای استحصال آب کشور و بررسی جایگزینی برق خورشیدی
امیرعلی
محجوب
یونس
نوراللهی
کشور ایران سالیان زیادی است که از مشکل کمآبی و بارانهای ناکافی رنج میبرد. با توجه به این موضوع، ایرانیان برای دستیابی به آب مناسب برای کشاورزی، به احداث چاههای کشاورزی روی آوردهاند. با پیشرفت تکنولوژی و پیدایش برق و موتورهای برقی، استفاده و حفر چاههای کشاورزی شکل تازهای به خود گرفته است. امروزه در سراسر ایران مشاهده میشود که با استفاده از تکنولوژیهای مختلف، چاههایی با عمقهای عمیق و نیمهعمیق فراوانی در سراسر کشور حفر شده که در کنار مزایای آن، برای کشاورزان مشکلات زیادی نیز از منظر اثرات زیستمحیطی بر سفرههای آب زیرزمینی به بار میآورند. در سال 1396 مصرف برق در این حوزه چیزی حدود 37285 گیگاوات ساعت و 15 درصد از برق کل کشور است که مقدار زیادی را نشان میدهد. نکتۀ مهم دیگر، اینکه این مقدار در سالهای اخیر رشد زیادی داشته، به صورتی که این عدد از 11079 گیگاوات ساعت یا 8/10 درصد در سال 1380 به 37285 در سال 1396 رسیده است. با توجه به این موضوع، در پژوهش حاضر به چگونگی وضعیت چاههای کشاورزی ایران و پیشنهادهایی برای کاهش این میزان انرژی مصرفی پرداخته شده است. در این راستا، روشهای کاهش مصرف سیستمهای آبیاری کشاورزی، بهبود عملکرد و یا استفاده از پمپ دیزلی و یا برق خورشیدی به کمک نرمافزار PVsyst بررسی میشود. این تحلیل بر اساس 5 حوضۀ اصلی آبخیز کشور صورت میگیرد.
agriculture well
electricity consumption
Diesel pump
photovoltaic electricity
2021
12
22
907
923
https://ije.ut.ac.ir/article_83818_7ea265de0c43721bbf82d69dd62f9c4a.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
ارزیابی کیفی منابع آب سطحی با استفاده از تصاویر ماهوارهای در مخزن سد سیمره
ضحی
مشیدی
محمدحسین
جهانگیر
با توجه به پیشرفتهای صورتگرفته در فناوری سنجش از دور، جمعآوری اطلاعات از وضعیت کیفی منابع آب سطحی به وسیلۀ این فناوری ضمن کاهش هزینه و زمان نمونهبرداریهای سنتی، میتواند تمامی پهنههای آب سطحی را مورد پایش قرار دهد. در این مطالعه قابلیت تصاویر ماهوارۀ سنتینل-2 و لندست-8 برای برآورد غلظت پارامترهای کیفی آب شامل میزان اسیدیته، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول، قلیائیت و دمای سطحی آب بررسی شد. ابتدا تصاویر ماهوارۀ سنتینل-2 و لندست-8 پیشپردازش شد و سپس، باندهای مناسب برای شناسایی ارتباط معنادار میان مقادیر هر پارامتر کیفیت آب و تصاویر با استفاده از روش رگرسیون خطی تعیین و دقت آنها به ازای مقادیر واقعی محاسبه شد. نتایج نشان از برتری تصاویر سنتینل-2 بهترتیب با ضریب پیرسون، خطای استاندارد و RMSe برای پارامتر PH برابر 588/0، 28/0 و 29/0، EC برابر 847/0، 7/78 و 22/77، TDS برابر 895/0، 8/45 و 37/44 و برای پارامتر قلیائیت فقط از طریق تصاویر لندست-8 بهترتیب با ضریب پیرسون، خطای استاندارد و RMSe برابر 473/0، 22 و 8/21. برای پارامتر دمای سطحی آب به دلیل ضریب پیرسون بالای هر دو تصویر ماهوارهای قابل استفاده هستند که این مقادیر برای لندست-8 بهترتیب برابر با 871/0، 9/2 و 85/2 و برای سنتینل-2 برابر با 752/0، 14/4 و 06/4 است.
Water quality monitoring
remote sensing
Sentinel-2
Landsat-8
Seymareh dam reservoir
2021
12
22
925
939
https://ije.ut.ac.ir/article_83106_f28ae39ffa29562fcb097a418b3ab507.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
مدیریت توزیع آب در شبکه های آبیاری و زهکشی با رویکردی ترکیبی به سامانه های اطلاعات مکانی، الگوریتم کلونی مورچگان و مسئلۀ فروشندۀ دورهگرد
اردلان
عبداله زاده
علیرضا
وفائی نژاد
افزایش جمعیت، مصرف بیرویه، توسعۀ کشاورزی و تغییرات آبوهوایی باعث شده تا منابع آب موجود روند کاهشی داشته باشند و به مرحلۀ بحرانی برسند. این معضل در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران، ملموستر است. به این منظور، باید سیاستهای مهمی اتخاذ شوند تا مدیریت منابع آب بهبود یابد و هدررفت آب به حداقل برسد. هدف از انجام این پژوهش، کمک به بهبود مدیریت توزیع آب در شبکۀ آبیاری شهرستان قره ضیاءالدین با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی و بهرهگیری از الگوریتم کلونی مورچه است. در این مقاله، ابتدا مساحت بهینه به منظور کاشت هر محصول با طراحی یک تابع هدف و اعمال قیودی نظیر بیشترین و کمترین مساحت کشت برای هر محصول در زمین کشاورزی مورد نظر، محاسبه شد. سپس، محصولات با رویکردی ترکیبی به الگوریتم کلونی مورچه و روش حل مسئلۀ فروشندۀ دورهگرد اولویتبندی شدند تا محصولات با دورۀ آبیاری طولانیتر و نیاز آبی بیشتر در ابتدای کانال انتقال آب قرار گیرند تا به این وسیله، بتوان به جلوگیری از هدررفت آب در خط لولۀ انتقال آب کمک کرد. در پایان پژوهش، مساحتهای بهینۀ بهدستآمده به عنوان دادههای ورودی به محیط GIS منتقل شدند تا نتایج بهدستآمده در منطقۀ مطالعهشده به صورت مکانی، تحلیل و ارزیابی شوند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد رویکرد ترکیبی استفاده از الگوریتم کلونی مورچه و بهرهگیری از مسئلۀ فروشندۀ دورهگرد، میتواند مدیریت توزیع آب در شبکههای آبیاری را بهبود بخشد. همچنین، با اعمال روش یادشده، علاوه بر کمک به جلوگیری از هدررفت آب در خطوط لولۀ انتقال، سود سالیانۀ حاصل در اراضی کشاورزی مورد تحقیق 10 درصد افزایش یافته است.
Water distribution
Geospatial Information Systems
Irrigation and drainage networks
Ant colony Algorithm
Travelling Salesman Problem
2021
12
22
941
952
https://ije.ut.ac.ir/article_83104_7acf1cfb5b11961bfab0dcb1395b8e37.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
بررسی ترجیح زیستگاهی ماهی گل چراغ (Garra rufa) در رودخانۀ دینورآب، حوضۀ رودخانۀ کرخه
عطا
مولودی صالح
سهیل
ایگدری
هادی
پورباقر
از آنجا که شاخصهای انتخاب زیستگاه در ارائۀ ویژگیهای زیستگاهی یک گونه و برنامههای حفاظتی به کار برده میشود، این مطالعه بهمنظور بررسی ترجیح زیستگاهی گونۀ گل چراغ، Garra rufa در رودخانۀ دینورآب (استان کرمانشاه)، یک سرشاخۀ حوضۀ رودخانۀ کرخه به اجرا درآمد. به اینمنظور، ویژگیهای زیستگاهی شامل عمق آب، سرعت جریان آب، عرض رودخانه، عرض ناحیۀ پتامال (ناحیۀ حاشیۀ رودخانه)، نوع غالب پوشش سنگ بستر، pH، دما، هدایت الکتریکی (EC)، کل مواد جامد محلول (TDS) در 18 ایستگاه از پاییندست به سمت بالادست اندازهگیری و ثبت شدند. محدودۀ استفادهشده و محدودۀ زیستگاه انتخابی با توجه به میزان در دسترس بودن هر واحد زیستگاهی برای هر متغیر بهدست آمد. نتایج نشان داد دامنۀ مطلوبترین عمق 30>-26 سانتیمتر با شاخص مطلوبیت 779/0، شاخص عرض رودخانه در دامنۀ 2/7>-6 متر با شاخص مطلوبیت 7/0، سرعت جریان در دامنۀ 31/0>-24/0 متر بر ثانیه با شاخص مطلوبیت 38/0، ساختار بستر با قطر متوسط در دامنۀ 5/5>-5 سانتیمتر با شاخص مطلوبیت 1، دمای آب دامنه 19>-18 درجۀ سانتیگراد با شاخص مطلوبیت 618/0، pH در دامنۀ 44/7>-32/7 با شاخص مطلوبیت 545/0، EC آب در دامنۀ 310>-290 با شاخص مطلوبیت 767/0، TDS آب در دامنۀ 610>-580 ppm با شاخص مطلوبیت 712/0 و عرض ناحیۀ پتامال در دامنۀ 6>-8/4 متر با شاخص مطلوبیت 634/0 بود. نتایج نشان داد رودخانۀ مورد مطالعه برای گونۀ Garra rufa یک زیستگاه با مطلوبیت متوسط است.
Habitat Suitability
Garra rufa
Environmental variables
Dinorab River
2021
12
22
953
960
https://ije.ut.ac.ir/article_87179_9b12467df9990f2ec5748ad4abc8947a.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
بررسی عملکرد الگوریتم جنگل تصادفی در پیشبینی نوسانات سطح ایستابی در مقایسه با دو مدل درخت تصمیم و شبکۀ عصبی مصنوعی (مطالعۀ موردی: آبخوان آزاد دشت بیرجند)
فاطمه
پورصالحی
عباس
خاشعی سیوکی
سید رضا
هاشمی
امروزه به سبب برداشتهای بیرویه از منابع آب زیرزمینی و افت تراز سطح ایستابی بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک، برنامهریزی و مدیریت در مصرف این منابع باارزش اهمیت زیادی دارد که این امر نیازمند مطالعۀ رفتار آبخوان نسبت به تغییرات واردشده بر آن است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی کارایی الگوریتم جنگل تصادفی در پیشبینی تراز سطح ایستابی آبخوان آزاد دشت بیرجند و مقایسۀ نتایج آن با دو مدل درخت تصمیم و شبکۀ عصبی مصنوعی است. در این راستا، ابتدا اطلاعات ورودی به مدل شامل تراز سطح ایستابی چاههای مشاهدهای، دما، بارندگی، رطوبت و تبخیر طی سالهای آبی 1389ـ 1390 تا 1395 1396 به صورت ماهانه جمعآوری و پس از بررسی روند و حذف آن، برای ایجاد مدلهای یادشده از بستۀ نرمافزاری Rattle در نرمافزار آماری R استفاده شد. نتایج حاصل از شبیهسازی با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی براساس معیارهای ارزیابی معادل 714/0=R2، 003/0=RMSE متر و 598/0=NS نشان میدهد این الگوریتم توانایی نسبتاً زیادی در شبیهسازی تراز سطح ایستابی آبخوان دارد. از مقایسۀ نتایج این الگوریتم با دو مدل درخت تصمیم و شبکۀ عصبی مصنوعی میتوان دریافت که نتایج الگوریتم جنگل تصادفی نسبت به مدل درخت تصمیم با 5409/0=R2، 0072/0=RMSE متر و 0187/0-=NS تطابق بیشتری با تراز واقعی آبخوان دارد و با نتایج شبکۀ عصبی مصنوعی با 7055/0=R2، 003/0=RMSE متر و 6046/0=NS همراستا است. همچنین، خروجی الگوریتم جنگل تصادفی نشان میدهد در بین پارامترهای ورودی، چاههای مشاهدهای واقع در نواحی مرکزی دشت و نیز پارامترهای هواشناسی بارندگی و رطوبت در شبیهسازی تراز سطح ایستابی آبخوان نقش مؤثرتری نسبت به سایر پارامترها ایفا میکنند.
Evaluation criteria
Groundwater
Statistical software R
Water Table Simulation
2021
12
22
961
974
https://ije.ut.ac.ir/article_87180_60f62f89625d2a784494470e565cacc1.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
شبیه سازی هیدرولوژیکی حوضۀ آبریز سد نهند و شناسایی مناطق بحرانی حوضه از نظر فرسایش با استفاده از مدل SWAT
فرزاد
رستمی
محمد تقی
اعلمی
حبیبه
عباسی
لیلا
ملکانی
با توجه به قرارگیری کشور ایران در منطقۀ خشک و نیمهخشک و جنس خاکهای متداول در ایران، یکی از معضلات کشورمان میزان زیاد فرسایش و رسوب است. میزان رسوب تولیدی از حوضههای آبریز در نتیجۀ اندرکنش پیچیدۀ اقلیم، نوع خاک، کاربری اراضی و فعالیتهای بشری حاصل میشود. بر این اساس، حصول روشهای مناسب و دقیق در پیشبینی بار رسوبی رودخانهها را میتوان به عنوان یکی از چالشهای مهم دانست. هدف اصلی این مطالعه، شناسایی مناطق بحرانی از نظر فرسایش و رسوب در حوضۀ بالادست سد نهند واقع در استان آذربایجان شرقی است. در این راستا، مدل SWAT برای پیشبینی دبی و بار رسوب ماهانه با استفاده از الگوریتم SUFI-2 واسنجی و صحتسنجی شد. ضریب نشساتکلیف (NS) به عنوان تابع هدف برای دبی در دورۀ واسنجی و صحتسنجی بهترتیب 84/0 و 75/۰ به دست آمد. مقدار ضریب نشساتکلیف بار رسوب در دورۀ واسنجی 65/0 و در دورۀ صحتسنجی 8/0 محاسبه شد. در ادامه، با استفاده از نتایج مدل SWAT، میزان متوسط رواناب و رسوب خروجی زیرحوضهها با روش گروهبندی شکست طبیعی کلاسبندی شده و مناطق بحرانی فرسایش تعیین شد. بر این اساس، 52 کیلومتر مربع (25 درصد) از مساحت حوضه که در کلاس با تولید رسوب بیشتر طبقهبندی شدهاند، جزء مناطق بحرانی از نظر فرسایش و رسوب هستند و بنابراین، در اولویت نخست برای انجام عملیات کنترل فرسایش قرار دارند. از آنجا که فرسایش باعث از بین رفتن و کاهش حاصلخیزی خاک میشود و از طرفی، رسوبات تولیدی در مخزن سد رسوبگذاری میکنند، انجام عملیات کنترل فرسایش در این زیرحوضهها ضروری است.
simulation
Runoff
basin sediment load
critical areas
SWAT Model
2021
12
22
975
988
https://ije.ut.ac.ir/article_87181_e8c30c82565b11ce56c1b98ca9afe834.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
بررسی سیلاب شهری اهواز با استفاده از تلفیق تحلیلهای مکانی و هیدرولوژیک در GIS و افزونۀ HEC-RAS
محمدصادق
دنیاری
محمد حسن
وحیدنیا
شهرام
بیک پور
بررسی آمار و اطلاعات خسارتهای سالانۀ ناشی از وقوع سیلابها در ایران بیانگر گستردگی صدمات ناشی از آن به منابع طبیعی است. استفاده از فناوریهای اطلاعات مکانی و سنجش از دور میتواند در کاهش این خسارتها و برنامهریزی بهتر بسیار سودمند باشد. در پژوهش حاضر از این فناوریها برای پهنهبندی سیلاب در رودخانۀ کارون و محدودۀ شهر اهواز استفاده شده است. پهنهبندی منطقۀ مطالعهشده با تلفیق مدل هیدرولیکی و نرمافزار ArcGIS از طریق الحاقیۀ HEC-Geo RAS در طول 33 کیلومتر از این رودخانه صورت گرفت. به منظور استخراج مرز سواحل رودخانه در بازۀ شهری اهواز، از طبقهبندی نظارتشده و تصاویر ماهوارۀ لندست 8 استفاده شد. پس از معرفی اطلاعات هندسی رودخانه به مدل، مقدار ضریب زبری مانینگ برای بازههای مختلف تعریف و سپس، دورۀ بازگشتهای 2، 50 و 100 ساله محاسبه شد. بیشینۀ سرعت در دورۀ بازگشتهای 2، 50 و 100 ساله بهترتیب معادل 6/2، 15/6 و 2/7 متر بر ثانیه حاصل شد. به این معنا که در صورتی که سواحل رودخانه ساماندهی و دیوارسازی شده باشد، آبشستگی، فرسایش و رسوبگذاری اتفاق نمیافتد. در مقایسه با محدودۀ واقعی سیل، انطباق 87 درصد در دورۀ بازگشت 100 ساله حاصل شد. تهیۀ سامانههای هشدار سیلاب بر اساس بارشهای با دورۀ بازگشت بالا، دیوارهسازی، ساحلسازی و ساماندهی رودخانه در مقاطع ناپایدار و فرسایشپذیر و اصلاح شیب بستر و لایروبی کانال در مقاطع مورد نیاز، از جمله راهکارهای اجرایی پیشنهادی برای ساماندهی رودخانۀ کارون هستند.
flood zoning
GIS
remote sensing
Manning's Coefficient
HEC-RAS
2021
12
22
989
1006
https://ije.ut.ac.ir/article_87182_1b9a517f826ba61eb5433a6b0f57db59.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
بررسی تأثیر پارامترهای مقاومت جریان بر زیستگاه گونۀ ماهی قزلآلای رنگینکمان (مطالعۀ موردی: رودخانۀ جاجرود)
محمدامین
نجفی کوپایی
محمدرضا
مجدزاده طباطبایی
غلامرضا
شوبیری
مقاومت جریان یک عامل اساسی در تجزیهوتحلیل هیدرولیک کانالهای روباز است. با تغییر مقطع و اندازۀ ذرات، مقاومت تغییر میکند. در این تحقیق پارامترهای مقاومت جریان (عمق و عرض جریان، ارتفاع معادل زبری) مؤثر بر زیستگاه مورد بحث قرار گرفتهاند. برای بررسی تأثیر این پارامترها بر زیستگاه آبزیان، با توجه به در دسترس بودن منحنیهای مطلوبیت، رودخانۀ جاجرود و گونۀ ماهی قزلآلای رنگینکمان انتخاب شدهاند. در بازدید میدانی، اقدام به تطبیق مختصات نقشه با محل و برداشت نمونۀ مصالح سطحی و زیرسطحی بستر شد. با انجام دانهبندی در آزمایشگاه و استفاده از رابطۀ مانینگ و رابطۀ دبی اشل، ضریب زبری هیدرولیکی محاسبه شد. سپس، با بهکارگیری روابط تجربی ضریب زبری دانهبندی به دست آمد و در نهایت، از تفاضل این دو ضریب، زبری شکل حاصل شد و در شبیهسازی هیدرولیکی به کار برده شد. ترازهای سطح آب بهدستآمده از مدل هیدرولیکی برای شبیهسازی زیستگاه مورد استفاده قرار گرفت. تأثیر پارامترهای عمق و عرض جریان و ارتفاع معادل زبری بر زیستگاه سه دورۀ سنی گونۀ هدف، شامل نوزاد، جوان و بالغ، با استفاده از نتایج شبیهسازی تجزیهوتحلیل شد. با افزایش عرض و عمق جریان و ارتفاع معادل زبری مطلوبیت زیستگاه برای گونۀ هدف افزایش یافت. شاخص نشاندهندۀ مطلوبیت زیستگاه «مساحت قابل استفاده وزنی» است. عاملی که باعث بیشترین تغییر در مطلوبیت زیستگاه میشود، عرض جریان است که با افزایش این عامل، مساحت قابل استفادۀ وزنی افزایش نشان داد.
flow resistance parameters
Habitat Suitability
Jajrood River
hydraulic model
habitat model
2021
12
22
1007
1024
https://ije.ut.ac.ir/article_87183_538133213381bf08dbf31f5f7d78371e.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
نقش جنس سازندهای زمینشناسی بر کیفیت آبهای سطحی و زیرزمینی حوضۀ آبریز سد شیریندره
مریم
تاج بخشیان
ابوالفضل
مساعدی
محمد حسین
محمودی قرائی
سیدرضا
موسوی حرمی
ارزیابی کیفیت منابع آب آشامیدنی و تعیین عوامل طبیعی و انسانزاد مؤثر بر ترکیب شیمیایی آنها نقش بسیار مهمی در پایداری اکوسیستمهای وابسته به این منابع ایفا میکند. در این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت آب رودخانهها و چشمههای حوضۀ آبریز سد شیریندره و مخزن این سد و بررسی تأثیر جنس سازندها بر کیفیت آنها، دادههای کیفی این منابع، شامل غلظت یونهای کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، کربنات، بیکربنات، کلراید، سولفات، هدایت الکتریکی، مجموع مواد جامد محلول، سختی کل و pH، در سال آبی 1397-1398 برای 33 نمونه آب سطحی، 6 نمونه آب چشمه و یک نمونه آب مخزن سد شیریندره مورد بررسی قرار گرفت. سه شاخص کیفی شامل WQIB، WQIMT و WQIDD برای این نمونههای آب محاسبه شدند. برای بررسی تأثیر جنس سازندها بر کیفیت آب، 10 نمونه رسوب رودخانهای از سطح حوضۀ آبریز مورد مطالعه جمعآوری شده و نوع کانیهای موجود در آنها مشخص شد. نتایج نشان داد عامل هوازدگی سنگ نسبت به دو عامل تبخیر و بارش نقش بسیار مهمتری در تعیین ترکیب شیمیایی منابع آب مورد مطالعه دارد. واحدهای ژیپسی، شیلی و آهکی به عنوان مهمترین منبع ورود این یونها به داخل آب شناسایی شدند. نتایج تأثیر جنس سازندها را بر ترکیب شیمیایی منابع آب تأیید کرد. براساس مقادیر شاخصهای کیفی، آب مخزن سد کیفیت بالاتری برای آشامیدن دارد که دلیل آن را میتوان پیوستن چشمههایی در نزدیکی مخزن سد، به آبهای ورودی به مخزن در نظر گرفت. کیفیت بهتر آب این چشمهها را میتوان به منشأ کارستی آنها در سازند تیرگان نسبت داد.
Drinking water resources quality
Rock weathering
Type and face
Formations lithology
Karstic origin
2021
12
22
1025
1044
https://ije.ut.ac.ir/article_87184_ed89a5350d13947ceed67ec21e164d6c.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
بررسی و تحلیل جنبههای مختلف آسیبپذیری شهری ناشی از خشکسالی (مطالعۀ موردی:استان تهران )
وحید
نجفی
آزاده
اربابی سبزواری
فاطمه
ادیبی سعدی نژاد
در دهههای اخیر افزایش جمعیت، توسعۀ صنایع، رخداد خشکسالی و افزایش مصرف آب، موجب فشار بر منابع آب استان تهران شده است. این وضعیت سبب بروز پیامدهای زیستمحیطی و اقتصادی اجتماعی فراوانی شده است. از اینرو، هدف پژوهش حاضر، پایش خشکسالی و ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی آن است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف به صورت کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی تحلیلی و به صورت پیمایشی است. برای تحلیل دادهها از نرمافزارهای SPSS، GIS و Amos استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از پردازش دادههای بارش و تصاویر ماهوارهای TRMM طی دورۀ زمانی 1998ـ 2019 مشخص شد که بین فراوانی رخداد دورههای خشک و مرطوب در سطح استان تهران، تفاوت معناداری وجود ندارد. با اینوجود، در سالهای انتهایی دورۀ مطالعهشده، ناهنجاری بارش در استان تهران تمایل بیشتر به خشکسالی دارد و در هفت سال اخیر، سه دورۀ خشک فراگیر و نسبتاً شدید حادث شده است. به طور کلی، با توجه به دادههای و اطلاعات مستخرج از پرسشنامهها میتوان گفت که پدیدۀ خشکسالی در تهران ابتدا موجب ایجاد تنشها و آسیبهای روانی و اجتماعی (با بیشترین بار عاملی 894/0) شده و با پیشرفت این پدیده، زمینه برای ایجاد بحران تولید و معیشت (با بار عاملی850/0) فراهم شده. متعاقب این اثرات، پدیدۀ دیگری به نام فقر و فلاکت ظاهر (با بار عاملی 698/0) و در نهایت، این عوامل زمینهساز مهاجرت افراد و تغییرات ساختار جمعیتی (با بار عاملی 733/0) در مبدأ و مقصد میشوند.
social vulnerability
factor analysis
SPI Index
Tehran Metropolis
Livelihood Crisis
2021
12
22
1045
1059
https://ije.ut.ac.ir/article_87185_ddea4064d6d3b157c2568b8265a74472.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
ارزیابی تغییرات کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت مرند با استفاده از روش ترکیب غیرنظارت شده (شاخص GWQI و (GQI
مرتضی
نجیب
اصغر
اصغری مقدم
عطا الله
ندیری
الهام
فیجانی
آبخوان دشت مرند یکی از دشتهای بزرگ و با فعالیتهای وسیع کشاورزی و صنعتی است که در سالهای اخیر در زمرۀ آبخوانهای بحرانی و ممنوعه قرار گرفته است. یکی از مشکلات کاهش سطح آب زیرزمینی، تغییرات کیفی آبهای زیرزمینی است که روی چگونگی مصارف و مدیریت آنها تأثیر دارد. بنابراین، در این تحقیق با استفاده از 46 نمونۀ آبی از چاه، قنات و چشمهها در خردادماه 1393 و 1398 و آنالیز پارامترهای یونهای اصلی، فرعی و کمیاب، شاخصهای کیفیت آب زیرزمینی GQI و GWQI محاسبه شد. نقشههای خروجی این دو شاخص نشان از تفاوت در تعیین ردههای کیفیت آب شرب منطقه است، انتخاب یکی از این دو شاخص برای تعیین قابلیت شرب منابع آبی منطقه ممکن نبود. بنابراین، در این پژوهش با توجه به تفاوت موجود در خروجیهای دو شاخص استفادهشده، برای دستیابی به یک نقشۀ واحد روش ترکیب غیرنظارتشده معرفی و استفاده شد. نتایج پژوهش گویای این است که روش غیرنظارتشده ((Unsupervised method با داشتن CI بالاتر نسبت به دو شاخص یادشده، روش ایدهآلتری برای ارزیابی کیفیت منابع آبی منطقه و تعیین صحیحتر ردههای قابلیت شرب است. نتایج نشان داد دشت مرند در کلاسهای متوسط و قابل قبول از نظر شاخص GWQI و GQI قرار دارد. بیشترین و کمترین مقدار شاخص GWQI و GQI بهترتیب در جنوب و شمال غربی دشت مشاهده شد. مقایسۀ نقشههای شاخص کیفیت آب شرب در سالهای 1393 و 1398 نشاندهندۀ کاهش کیفیت آب طی 5 سال اخیر است.
Groundwater quality
drinking water
GQI Index
GWQI Index
Unsupervised Combination and Marand Plain
2021
12
22
1061
1080
https://ije.ut.ac.ir/article_87303_8032fa5d505941f42b40545f49883bf3.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
بررسی عدمقطعیت مدل مفهومی در مدلسازی آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: آبخوان نجفآباد حوضۀ گاوخونی)
مهسا
جباری ملایری
سامان
جوادی
سعیده
سامانی
عباس
روزبهانی
مدلسازی آب زیرزمینی مبنایی برای تجزیهوتحلیل کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی است که ارزیابی موفقیتآمیز این منابع به شبیهسازی پایدار و قابل اعتماد آن بستگی دارد. چون مدلهای آب زیرزمینی تقریبی از واقعیت هستند. بنابراین، نمیتوان از طریق مدلسازی خصوصیات یک سیستم را به طور کامل تعیین کرد. از اینرو، ذاتاً همۀ مدلها درجهای از عدم قطعیت دارند و در نتیجه، وجود عدم قطعیت در مدل آب زیرزمینی، تصمیمگیریهای مدیریتی در رابطه با آن را با خطر شکست مواجه میکند. هدف از این تحقیق، توضیح شیوهای برای شناخت کمی عدم قطعیت در مدلسازی آب زیرزمینی است و اینکه چگونه عدم قطعیت مدل میتواند به عنوان یک ابزاری برای فهم بهتر سیستم مدلشده به کار رفته و اطلاعات لازم را برای کمک به تصمیمگیری آگاهانهتر در اختیار گذارد. بررسی کمی عدم قطعیت در مدلسازی آب زیرزمینی در محدودۀ مطالعاتی نجفآباد واقع در استان اصفهان انجام شد سه مدل مفهومی، به وسیلۀ موقعیتهای مختلف زمینشناسی، تغذیه و مرزهای مدل برای آبخوان نجفآباد تهیه شد. مدلهای مفهومی در حالت پایدار و برای سال آبی 1397ـ 1398 توسعه داده و با استفاده از دادههای مشاهداتی سطح آب واسنجی شدند. همۀ مدلها، با استفاده از دادههای سطح آب موجود سال 1397ـ 1398، صحتسنجی شدند. مدلها به طور قابل قبولی سطح آب در آبخوان را شبیهسازی کردند. برای انتخاب بهترین مدل از روش معیار انتخاب مدل (AIC، AICC، BIC و KIC) استفاده شد. نتایج نشان داد مدل 1 با بیشترین وزن و کمترین عدم قطعیت به عنوان بهترین مدل معرفی شد.
Groundwater Modeling
Conceptual Model Uncertainty
Model selection criteria
Najafabad
2021
12
22
1081
1097
https://ije.ut.ac.ir/article_87304_8dff0dba6906c9248179adb3fad21667.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
شناسایی عوامل تأثیرگذار بر مدیریت بهینۀ منابع با رویکرد همبست در بخش کشاورزی
کیانا
نراقی
محمد حسین
نیک سخن
بهرام
ملک محمدی
آب، غذا و انرژی اصلیترین منابع مورد نیاز برای توسعۀ جوامع هستند. دیدگاه همبست بر مدیریت بههمپیوستۀ این منابع تأکید دارد و با تمرکز بر این سه منبع در سطح کلان به کار گرفته میشود. در این تحقیق، ارزیابی و اولویتبندی عوامل مؤثر و روشهای تخصیص بهینه منابع بر اساس رویکرد همبست آب، انرژی و تولید غذا با فرایند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) در استان البرز در نظر گرفته شده است. به اینمنظور، معیارها به صورت زوجی در یک تحلیل سلسلهمراتبی با اخذ نظرات متخصصان مقایسه شده و میزان اهمیت آنها تعیین شده است که معیارها شامل مدیریت آب، انرژی و غذا میشود. عوامل مؤثر بر تخصیص بهینۀ منابع استان البرز تعیین و بررسی شده و به صورت گزینههای چندگانه ارائه شدهاند تا به صورت زوجی و براساس پرسشنامههای تکمیلشده توسط متخصصان مقایسه شوند. نتایج نشان میدهد معیار آب نسبت به سایر معیارها با وزن نسبی 4/61 درصد بیشترین تأثیر را در فرایند ارزیابی دارد و معیارهای انرژی و غذا بهترتیب با وزن نسبی 2/26 و 4/12 درصد رتبههای بعدی تأثیرگذاری را دارند. از میان راهکارهای تدوینشده، آموزش و ارتقای آگاهی با امتیاز 9/35 درصد در رتبۀ نخست و سیاستگذاری زیستمحیطی با امتیاز 6/26 درصد در رتبۀ دوم قرار گرفت. در نتیجه، پیشنهاد میشود راهکارهای آموزش و ارتقای آگاهی و سیاستگذاری زیستمحیطی در اولویت قرار گیرند.
Hierarchical Analysis
Paired comparison matrix
Nexus
Water
Energy
2021
12
22
1099
1111
https://ije.ut.ac.ir/article_87305_e7e930764fe56f8368f754d1d0fb0d92.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
ارزیابی مدلهای هیبریدی فراکاوشی در شبیهسازی اکسیژن محلول در آب رودخانه
حجت اله
یونسی
احمد
گودرزی
آب یکی از عناصر ضروری در طبیعت است که اساس زندگی انسان را تشکیل میدهد و به رشد و توسعۀ اقتصادی جوامع کمک میکند. آب سالم ارتباط تنگاتنگی با سلامت محیط زیست و فعالیتها دارد. زندگی همۀ جانوران روی کرۀ زمین به آب و اکسیژن بستگی دارد. علاوه بر این، اکسیژن محلول کافی (DO) برای بقای جانوران آبزی بسیار مهم است. از اینرو، در این پژوهش برای شبیهسازی اکسیژن محلول در آب رودخانۀ کامبرلند واقع در ایالات متحده از مدل ترکیبی شبکۀ عصبی مصنوعی (ANN) با موجک و الگوریتمهای فراابتکاری گرگ خاکستری (GWO) و خفاش (BA) در مقیاس زمانی ماهانه طی دورۀ آماری 2010-2020 استفاده شد. معیارهای ضریب همبستگی (R2)، مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین مطلق خطا (MAE) و ضریب بهرهوری نشـ ساتکلیف (NSE) برای ارزیابی و مقایسۀ عملکرد مدلها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد هر سه مدل هیبریدی، در الگوهای ترکیبی نتایج بهتری نسبت به سایر الگوهای تعیینشده دارند. همچنین، با توجه به معیارهای ارزیابی مشخص شد که از بین مدلهای بهکاررفته در شبیهسازی اکسیژن محلول در آب رودخانه، مدل شبکۀ عصبی مصنوعیـ موجک با ضریب تعیین (958/0R2=)، ریشۀ میانگین مربعات خطا ( 651/0RMSE=)، میانگین قدرمطلق خطا (334/0MAE= ) و ضریب نشـ ساتکلیف (962/0NS=) در مرحلۀ صحتسنجی عملکرد بهتری نسبت به سایر مدلها از خود نشان داده است.
Dissolved Oxygen
Meta-heuristic algorithm
simulation
Hybrid Model
2021
12
22
1113
1125
https://ije.ut.ac.ir/article_87306_482203fd61b0e27e718d2dd9f456c024.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
مطالعۀ الگوی جریان هایپریک پاییندست موانع صلب رودخانهای
علیرضا
آبشوری
امیر احمد
دهقانی
عبدالرضا
ظهیری
منطقۀ هایپریک ناحیهای بلافاصله زیر بستر رودخانه است که اختلاط آبهای سطحی پایینرونده با آب زیرسطحی در آن اتفاق میافتد. این منطقه نقش بسیار حیاتی در اکولوژی رودخانه دارد و سبب خودپالایی جریان رودخانه میشود. موانع تختهسنگی موجود در بستر رودخانهها معمولاً مانند موانع نفوذناپذیر عمل میکنند و در بالادست و پاییندست این سازهها اختلاف هد هیدرولیکی ایجاد میشود و پرش هیدرولیکی در پاییندست آنها اتفاق میافتد. از آنجا که معمولاً در پاییندست این موانع حفرۀ آبشستگی نیز شکل میگیرد، هدف از این تحقیق تعیین الگوی حرکتی تبادلات هایپریک با وجود موانع صلب رودخانهای در سه حالت جریان ریزشی، جریان متغیر سریع و جریان متغیر سریعـ آبشستگی است. برای بررسی نتایج، از یک فلوم آزمایشگاهی با شیب کف 1 درصد، طول 5 متر، عرض 3/0 متر و ارتفاع 5/0 متر برای مشخص کردن مسیرهای خطوط جریان هایپریک استفاده شد. مصالح بستر استفادهشده در این فلوم دارای قطر میانۀ 8/6 میلیمتر بودند. ضخامت رسوبات بالادست مانع برابر 30 سانتیمتر و ضخامت رسوبات پاییندست مانع برابر با 16 سانتیمتر در نظر گرفته شد. در این آزمایشها از یک مانع صلب 30 سانتیمتری که به صورت نفوذ کامل درون بستر رسوبات نصب شده بود، استفاده شد. همچنین، از مدل آب زیرزمینی برای شبیهسازی عددی الگوی جریان زیرسطحی استفاده شد. نتایج نشان داد تطابق مناسبی بین الگوی جریان مشاهداتی و محاسباتی در منطقۀ هایپریک برای دو حالت ایجاد پرش و ریزشی وجود دارد و در حالت ایجاد پرشـ آبشستگی فقط در محدودۀ بین دیوارۀ عمودی مانع تا جایی که بیشترین آبشستگی شکل گرفته بود، در مدل آزمایشگاهی جریان بالادست رو به بالا ( ) و در مدل عددی جریان پاییندست رو به بالا ( ) مشاهده شد. همچنین، با بررسی دبی تبادلی کل (Qex)، زمان ماندگاری (Rt) و درصد دبی تبادلی (Qp) و مقایسۀ هریک با عدد رینولدز بهترتیب رابطۀ توانی با ضریب همبستگی 94 و 84 و 77 درصد به دست آمد که از این روابط میتوان تخمین مناسبی از پارامترهای جریان هایپریک داشت.
Hyperic flow
Rigid river steps
exchange flow
Resistance time
Model muse
2021
12
22
1127
1145
https://ije.ut.ac.ir/article_87307_56a5f0dfa32acaf5c97fb5b46ebb30b4.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
تخمین میزان آب مجازی و هزینۀ آب مجازی برای تولید انرژی الکتریکی در نیروگاههای منتخب فسیلی و تجدیدپذیر کشور
ندا
رضایی
رخشاد
حجازی
حسین
یوسفی
محاسبۀ آب مجازی در فرایند تولید برق از مهمترین و جدیدترین مسائل حوزۀ محیط زیستی است که جایگاه ویژهای در امنیت پیوند آب و انرژی دارد. در ایران به واسطۀ داشتن منابع فسیلی نیروگاههای فسیلی سهم عمدهای در تأمین نیاز برقی کشور دارند. از طرفی، محدودیت منابع آب از اصلیترین چالشهای تولید الکتریسیته در آینده برای کشورمان محسوب خواهد شد. بنابراین، هدف این تحقیق، محاسبۀ میزان مصرف آب مجازی در برق تولیدی در انواع نیروگاههای فسیلی و همچنین، هزینۀ آب مجازی مصرفشده برای تولید برق است. برای محاسبۀ مقادیر آب مصرفی در فرایند تولید برق، از روش حل مخصوص به آن که بر پایۀ مشخصات فنی نیروگاهها و بازده تولید برق آنهاست، استفاده شد. نتایج نشان داد میزان آب مجازی مصرفی در نیروگاههای مختلف تابع نوع نیروگاه و نوع سیستم خنککنندۀ آن است. مصرف آب در نیروگاههای بخاری، سیکل ترکیبی و گازی بهترتیب برابر است با 38/1، 29/0 و 025/0 لیتر بر کیلوواتساعت و در نیروگاههای فتوولتاییک و بادی ناچیز است. بنابراین، برای توسعه و رشد صنعت نیروگاهی کشور، انتخاب نوع نیروگاه و بهویژه نوع سیستم خنککننده در صرفهجویی مصرف آب نقش مهمی ایفا میکند. هرچند که به دلیل ارزان بودن قیمت هر واحد آب خام صنعتی، شرب مراکز دولتی و آبیاری فضای سبز، مقدار هزینۀ آب مجازی ناچیز و قابل چشمپوشی است، اما مصرف زیاد آب در فرایندهای نیروگاهی برای تولید برق به عنوان یک صنعت آببر نشان میدهد با انتخاب آگاهانه در مسیر توسعۀ انرژی میتوان مقدار قابل توجهی از هدررفت منابع آب و نیز کاهش آلودگی حرارتی منابع آبی (در سیستمهای خنککنندۀ یکبارگذر) جلوگیری کرد.
Fossil Power Plant
Power generation
Renewable Power Plant
Virtual water
2021
12
22
1147
1161
https://ije.ut.ac.ir/article_87308_1668f644ce1f04c0e5236068ee4f4a68.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
مدلسازی میزان تابآوری چاههای آب شرب شهرستان مراغه در برابر آلودگی نیترات و فسفات
مقصود
امیرپور
حسین
یوسفی
ناصر
عبادتی
سید حسین
هاشمی
بررسی مسئلۀ تابآوری چاههای آب شرب و ارائۀ مدلی بهینه در تعیین حریم کیفی آنها، یکی از ابزارهای مهم مدیریت و حفاظت از منابع ارزشمند آبهای زیرزمینی محسوب میشود. در این مقاله از مدل دراستیک برای ارزیابی تابآوری بر مبنای آسیبپذیری ذاتی آبخوان بر اساس مدلMODFLOW و ردیابی حرکت ذرات در آبخوان به وسیلۀ MODPATH برای تعیین ناحیۀ گیرش چاهها استفاده شده است. با تلفیق نتایج هر دو مدل در محیط GIS نقشۀ ریسک آلودگی و میزان تابآوری چاههای آب شرب در محدودۀ شهرستان مراغه به صورت ناحیهای و در محدودۀ ناحیۀ گیرش چاههای آب شرب تعیین شد. همچنین، تعیین تابآوری بر اساس آسیبهای ناشی از آلایندهها به آبخوان در محدودۀ حریم کیفی چاهها از یک مدل ارزیابی کیفی بر اساس آلایندهها برای تعیین دقیقتر حریم کیفی استفاده شد. بیشتر چاههای شرب موجود در محدوده با تابآوری کمتر با کاربری اراضی کشاورزی بود. میزان نیترات در چاههای آب شرب مراغه به طور میانگین mg/L3/7 بوده که پایین از حد استاندارد است. میزان فسفات نیز به طور میانگین mg/L35/0 بوده که بالاتر از حد استاندارد آن است. با توجه به تعیین حریم کیفی چاه شرب در سالهای مختلف باید حریم کیفی بزرگتری (دهساله) برای چاههای این مناطق در نظر گرفته شود. برای مناطق با تابآوری زیاد و کاربریهای اراضی دیگر میتوان حریم حفاظتی کوچکتری اعمال کرد.
resilience
Phosphate
Nitrate
Maragheh
drinking water well
2021
12
22
1163
1171
https://ije.ut.ac.ir/article_87553_d73d0f65a69854f2f5cbfb76352ec9a7.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
تشخیص بدون نظارت تغییرات آب، خاک و پوشش گیاهی با تحلیل تصاویر سنجش از دور اپتیک چندسنسوری مبتنی بر تبدیل تسلدکپ
عطیه
قربانی
وحید
صادقی
طی دو قرن اخیر، مداخلۀ گستردۀ انسان در طبیعت منجر به بروز تغییرات قابل توجهی در منابع آب، خاک و پوشش گیاهی سطح زمین شده است. هرچند تحلیل تصاویر سنجش از دور چندزمانه پایش مداوم این تغییرات را فراهم کرده است، ولی یکی از چالشهای مهم در این حوزه، شیوۀ استفاده از تصاویر چندسنسوری است. هدف پژوهش حاضر، ارائۀ روشی برای شناسایی تغییرات آب، خاک و پوشش گیاهی سطح زمین با تصاویر سنجشازدور چندسنسوری است. در این راستا، مؤلفههای بیوفیزیکی جدیدی برای سنجندۀ Sentinel2B تعریف شده و یک روش نوین بدون نظارت برای تشخیص تغییرات باینری و چندگانه توسعه داده شده است. برای ارزیابی روش پیشنهادی از تصاویر سنجندههای Landsat8 OLI و Sentinel2B حاشیۀ جنوب غربی دریاچۀ ارومیه استفاده شد. در روش پیشنهادی؛ ابتدا تعمیمپذیری پارامترهای تبدیل Tasseled Cap (TC) بررسی شده و تبدیل TCجدیدی برای سنجندۀ Sentinel2B برآورد شد. بعد از اعمال TC، تصاویر از فضای چندطیفی به فضای بیوفیزیکی انتقال یافته و با روش پیرایش تکراری چندمتغیرۀ پیشنهادی، نقشۀ باینری تغییرات منطقه تولید شد. در ادامه با استفاده از تکنیک خوشهبندی FCM نمونههای تغییریافته به تعداد مشخصی خوشه که تعداد آنها با معیار WSJI تعیین میشود و یکی از نوآوریهای پژوهش حاضر است، تفکیک شدند. معیارهای صحت کلی، خطای ازدسترفته و هشدار اشتباه در روش پیشنهادی بهترتیب برابر 06/92، 62/9 و 27/6 است که بیانگر کارایی زیاد روش پیشنهادی است. روش ارائهشده در این مقاله میتواند به عنوان یک تکنیک بدون نظارت، دقیق و قابل اعتماد برای تشخیص تغییرات آب، خاک و پوشش گیاهی سطح زمین مورد استفاده قرار گیرد.
Unsupervised change detection
multisensor images
Tasseled Cap
FCM
WSJI
2021
12
22
1173
1187
https://ije.ut.ac.ir/article_87554_7db666e750063d1aa288ac7f8847093b.pdf
Iranian journal of Ecohydrology
ije
2423-6098
2423-6098
1400
8
4
پیشبینی تغییر اقلیم با استفاده از رویکرد مدل های چندگانۀ گروهی در حوضۀ آبخیز قره سو
علی رضا
مساح بوانی
سجاد
قاسم زاده
عباس
روزبهانی
فاطمه
رجائی
با توجه به اینکه گرمایش زمین عامل تهدیدکنندهای برای زندگی بشر در کرۀ زمین است، پیشبینی تغییرات اقلیمی در آینده امری ضروری به حساب میآید. از اهداف این مطالعه، پیشبینی دما و بارش روزانه آیندۀ نزدیک (2021-2040)، با استفاده از مدلهای گردش عمومی جو- اقیانوس (AOGCM) و نیز کاهش عدم قطعیتها آنها است. بنابراین، در این تحقیق ابتدا، از میان مدلهای بررسیشده، 5 مدل مناسب شامل HADGEM2-ES،MICRO IPSL-CM5A-LR،NOERESM1-M ESM2M-GFDEL انتخاب و به روش LARS-WG ریزمقیاسنمایی شد. سپس، با استفاده از دو رویکرد وزندهی Raisanen و میانگین مشاهداتی دما و بارش (MOTP) جهت وزندهی و همادی کردن مدلهای چندگانه (Ensemble Multi-Model) استفاده شد. نتایج نشان میدهد دمای حداکثر در تمامی ماهها افزایش مییابد که بیشترین افزایش دما در مدل Raisanen، در ماه فوریه و کمترین افزایش در ماه اکتبر است. در مدل وزندهی MOTP، بیشترین افزایش دما در ماه ژانویه و کمترین افزایش دما، ماه آگوست است. تغییرات بارندگی در ماههای ژوئن، جولای و آگوست کاهش چشمگیری را به دلیل بارش مشاهداتی جزئی داشته است. در این تحقیق روش وزندهی MOTP برای پیشبینی متغیرهای اقلیمی در دورههای آینده به دلیل داشتن R2 بالاتر و کمترین RMSE به عنوان روش بهتر در پیشبینی دادههای اقلیمی انتخاب شد. طبق نتایج بهدستآمده انتظار میرود بازخورد بارزی در بیلان آبی منطقه به دلیل اثر افزایش دما و افزایش تبخیر به وجود آید و همچنین، پتانسیلی برای تغییر در وقایع جوی و هیدرولوژی حوزه به وجود آید.
Keywords: Climate Change
Ocean-atmosphere general circulation models (AOGCM)
Weighting methods
Multiple group models
2021
12
22
1189
1197
https://ije.ut.ac.ir/article_87555_daa917a423791d250f1efbbcac597d08.pdf