بررسی کیفیت آب رودخانۀ دز در ایستگاه آب‌سنجی دزفول

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، ایران

2 مدرس گروه مهندسی عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش، مقایسة کیفیت آب رودخانۀ دز در ایستگاه آب‌سنجی دزفول برای شرب انسانی، صنعت و کشاورزی است. این تحقیق به‌روش توصیفی-مقطعی با استفاده از آمار بازة زمانی 39‌ساله انجام گرفت. براساس نمونه‌برداری‌ها، غلظت شاخص‌های فیزیکی و شیمیایی تعیین شد. نتایج، با استاندارد سازمان جهانی بهداشت، نمودار شولر و استانداردهای کشاورزی برای تعیین کیفیت آب شرب دام‌ها بررسی و مقایسه شد. اکثر متغیرهای کیفی آب دارای مقادیری در محدودۀ مجاز استاندارد سازمان جهانی بهداشت بودند. از مجموع تمام متغیرهای کیفی بررسی‌شده، مقادیر EC، TDS، pH، Ca، Mg، Na، SO4 و Cl در محدودۀ استاندارد و TH و HCO3 بیشتر از حد مجاز قرار گرفتند و مقدار متوسط شاخص سختی کل 5/189 میلی‌گرم در لیتر و TDSو متوسط تغییرات ماهانة بی‌کربنات آب رودخانۀ دز در محدودۀ شهر دزفول برابر 023/158 میلی‌گرم در لیتر نشان داد. با مقایسه با استاندارد سازمان جهانی بهداشت می‌توان فهمید که کیفیت آب رودخانۀ دز در محدودۀ شهر دزفول 89/5 بیشتر از حد مجاز این استاندارد و آب رودخانۀ دز در ایستگاه آب‌سنجی دزفول، تقریباً جزء آب‌های سخت محسوب می‌شود کیفیت آب رودخانه برای کشاورزی نیز براساس نسبت SAR مناسب ارزیابی شد. براساس نمودار شولر تمامی متغیرهای مورد بررسی در وضعیت خوب ارزیابی شدند. با استفاده از نمودار ویلکوکس آب رودخانۀ دز در طبقه‌بندی C2-S1ارزیابی شد. کیفیت آب رودخانه برای شرب دام و طیور نیز مطلوب و فاقد مشکل است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. دیندارلو، کاووس؛ علیپور، ولی؛ فرشیدفر، غلامرضا (1385).کیفیت شیمیایی آب شرب بندرعباس‌، مجلة پزشکی هرمزگان‌، سال دهم، شمارة اول: 62-57.
  2. رجایی، قاسم؛ مهدی‌نژاد، محمد‌هادی؛ حصاری مطلق، سمانه (1390). بررسی کیفیت شیمیایی آب شرب دشت بیرجند و قائن در سال1389-1388، مجلة تحقیقات نظام سلامت، سال هفتم، شمارة ششم، ویژه‌نامة بهداشت: 745-737.
  3. سلیمانی، ساردو (1392). آنالیز و روندیابی شاخص‌های کیفیت شیمیایی آب، مطالعة موردی رودخانۀ چم انجیر خرم‌آباد، فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، شمارة دوازدهم، سال سوم: 106-95.
  4.  عبادتی‌، ناصر (1393). بررسی کیفیت آب رودخانۀ دز برای مصارف مختلف شرب‌، صنعت و کشاورزی، گزارشطرح پژوهشی‌، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، 121ص.
    1. Demba, A., N’Diaye, M., Brahim El kory and Ould Sid, M.,Ould Kankou,A.,(2013). Study of water quality during rainy season using physico-chemical and metallic parameters of Senegal River in Mauritania, Sci-Afric Journal of Scientific Issues, Research and Essays Vol. 1 (1), pp. 1-10.
    2. Ebadati, N., Hooshmandzadeh, M., Behzad, N.,(2014).A comparison of the correlation Matrix and Man-Kendal correlation statistical methods for analyzing the qualitative parameters of Dez River water, MAGNT Research Report (ISSN. 1444-8939), Vol.2 (Special Issue) PP: 986-1001.
    3. Jothivenkatachalam, K. Nithya, A. and Chandra Mohan, S. (2010). Correlation analysis of drinking water quality in and around perur block of Coimbatore district, Tamil Nadu, India, Vol.3, No.4:pp 649-654.
    4. Gazzaz,N. , Yusoff ,M.K., Zaharin Aris ,A., Juahir ,H.,Ramli, M.F.,(2012). Artificial neural network modeling of the water quality index for Kinta River(Malaysia) using water quality variables as predictors, Marine Pollution Bulletin, journal homepage: pp:1-12.
    5. Gupta,N., Kumar,K., Vinit Kumar,Y., and Singh,D.,(2013). Assessment of Physicochemical Properties of Yamuna River in Agra City, International Journal of Chem.Tech. Research, Coden (‌USA): IJCRGG ,Vol.5, No.1, pp 528-531.

 

10. Khadam, I.M., Kaluarachchi, J.J. (2006). Water quality modeling under hydrologic variability and parameter uncertainty using erosion-scaled export coefficients. Journal of Hydrology, 330: 354-367.

11. Marsili-Libelli,S., Giusti, E., (2007); Water quality modeling for small river basins,Environmental Modeling & Software 23 (2008)-pp: 451-463.

12. Nayan J. Khound, Parag Phukon, and Krishna G. Bhattacharyya(2012). Physico-chemical studies on surface water quality in the Jia-Bharali River Basin, North Brahmaputra Plain, India, Archives of Applied Science Research, 2012, 4 (2):1169-1174,

13. Nirmala B, Suresh Kumar B.V, Suchetan P.A and Shet Prakash M.,(2012). Seasonal Variations of Physico Chemical Characteristics of Ground Water Samples of Mysore City, Karanataka, India, International Research Journal of Environment Sciences, Vol. 1(4),pp: 43-49.

14. Rajiv P, Hasna Abdul Salam, Kamaraj M, Rajeshwari Sivaraj and Sankar A(2012). Physico Chemical and Microbial Analysis of Different River Waters inWestern Tamil Nadu, India, I Research Journal of Environment Sciences Sci. Vol. 1(1), 2-6.

15. Raihan, F., Alam, J. B., (2008). Assessment of ground water quality in Sunamganj of Bangladesh, Iran. J. Environ. Health . Sci. Eng., Vol. 5, No. 3, pp. 155-166.

16. Ramakrishnaiah, C. R.  Sadashivaiah, C., and Ranganna G., (2006); Assessment of Water Quality Index for the Groundwater in Tumkur Taluk,Karnataka State, India, CODEN ECJHAO -E-Journal of Chemistry.PP.523-530.

17. Saksena, D.N.  Garg R.K., and Rao, R.J. (2008). Water quality and pollution status of Chambal river in National Chambal sanctuary, Madhya Pradesh, Journal of Environmental Biology:pp.701-710

18. Sarani,N., Soltani,J., Sarani,S., and Moasheri, A.,(2012).Comparison of Artificial Neural Network and Multivariate Linear Regression Model to PredictSodium adsorption ratio (SAR)(Case Study: Sistan River, Iran), International Conference on Chemical, Ecology and Environmental Sciences (ICEES'2012) Bangkok-pp:130-134.

19. Sharma, P., Dubey,A., Chatterjee S.K.,(2013).  Post Monsoon Analysis of Physico-Chemical Parameter of Surface and Ground Water Samples In (Arang Block) Raipur Districts, Chhattisgarh, India, IOSR Journal of Applied Chemistry (IOSR-JAC) Volume 5, Issue 2 PP 22-26.

20. Sharifinia,M., Ramezanpour,Z., Imanpour,J., Mahmoudifard,A. and Rahmani,T., (2013). Water quality assessment of the Zarivar Lake using physico-chemical parameters and NSF- WQI indicator, Kurdistan Province-Iran, International journal of Advanced Biological and Biomedical Research Volume 1, Issue 3, 302-312.

21. Srinivasa Reddy K.,(2013). Assessment of groundwater quality for irrigation of Bhaskar Rao Kunta watershed, Nalgonda District, India, International Journal of Water Resources and Environmental Engineering, Vol5(7),pp418-425.

22. Smitha, P.G., Byrappa, K. and Ramaswamy S.N.,(2007). Physico-chemical characteristics of water samples of Bantwal Taluk,south-western Karnataka, India.Journal of Environmental Biology, 28(3)-pp: 591-595.

23. ÜmitTanera, M., Üstünb,B., enErdincler, A.,(2010). A simple tool for the assessment of water quality in polluted lagoon systems: A case study for Küc¸ ükc¸ ekmece Lagoon, Turkey , Ecological Indicators , journal homepage: www.elsevier.com/locate/ecolind-pp:1-8

  • تاریخ دریافت: 25 خرداد 1393
  • تاریخ بازنگری: 18 بهمن 1393
  • تاریخ پذیرش: 25 شهریور 1393
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مهر 1393
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1393