ارزیابی کیفی آب زیرزمینی دشت صحرای باغ برای مصارف کشاورزی و صنعت

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اکوهیدرولوژی، دانشکدۀ علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی

4 استادیار گروه خاک‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد

چکیده

بررسی کیفیت آب‏های زیرزمینی و پهنه‏بندی پارامترهای کیفی برای ارزیابی این منابع برای مصارف مختلف اهمیت بسزایی دارد. هدف از این مطالعه ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت صحرای باغ و پهنه‏بندی آن برای مصارف کشاورزی و صنعتی است. برای این منظور از اطلاعات ده‌سالۀ (1382 تا 1392) کیفی آب‏های زیرزمینی این دشت استفاده شد. در این پژوهش برای بررسی خاصیت خورندگی و رسوب‏گذاری آب منطقه از شاخص‏های اشباع لانژلیه و پایداری رایزنر استفاده شد و پارامترهای کیفی شامل کاتیون‏ها (کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم) و آنیون‏ها (کلر، بی‏کربنات) و دیگر شاخص‏های وابسته مانند TDS، TH و SAR ‌ارزیابی شدند. نتایج نشان داد میانگین شاخص LSI در آبخوان دشت 48/0 بود که به این لحاظ، آب‏های زیرزمینی این منطقه پتانسیل متوسط رسوب‏گذاری دارند. همچنین میانگین شاخص RSI، 4/6 شد که بر‌اساس این شاخص آب زیرزمینی پتانسیل کم‌خوردگی دارد. ضریب تغییرات LSI بزرگ‏تر از ضریب تغییرات RSI است؛ بنابراین، شاید بتوان گفت که LSI شاخص‏ حساس‏تری در مقایسه با RSI است. نتایج نشان داد میانگین مقدار EC،μS/cm 6978 است که آب زیرزمینی دشت صحرای باغ را در کلاس نا‏مرغوب برای آبیاری قرار می‏دهد و مقدار pH در آبخوان منطقه بازی است و از حداقل 0/7 تا حداکثر 5/7 تغییر می‏کند. میانگین مقدار TDS،mg/L 493 است که آب زیرزمینی دشت صحرای باغ را در کلاس نا‏مرغوب برای آبیاری قرار می‏دهد. نتایج نشان داده است کلسیم، پتاسیم و سدیم کاتیون‏های غالب این آبخوان بودند.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1[. اختری، یوسف، 1385، ارزیابی پتانسیل آلودگی آبخوان دشت‏های زویرچری و خران با استفاده از مدل DRASTIC و GIS، پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد زمین‏شناسی، دانشکدۀ علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، ص114.
]2[. استواری، یاسر، 1390، ارزیابی کیفیت آب آبخوان منطقۀ لردگان و تأثیر سازندهای زمین‏شناسی بر کیفیت این آبخوان‏ها، پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد، ص 116، دانشگاه شهرکرد.
]3[. اصغری‏مقدم، اصغر؛ آقازاده، نصرت، 1385، «ارزیابی هیدروژئولوژیکی و مدیریت منابع آب زیرزمینی آبخوان دشت هرزندات با استفاده از مدل ریاضی»، فصلنامۀ دانش کشاورزی پایدار، 61:35-42.
]4[. امیری، میثم؛ طباطبایی، سیدمحمود؛ بحرینی مطلق، مسعود؛ حسن‌پور، فرزاد، 1391، «بررسی کیفی آب زیرزمینی بر‌اساس طبقه‏بندی ویلکوکس با استفاده از GIS (منطقۀ ‌مطالعه‌شده: شهرستان شیراز)، اولین همایش ملی بیابان، تهران.
]5[. بینا، بیژن؛ اسدی، مهدی؛ قیصری، علی، 1381، «ارزیابی زیست‏محیطی سد زاینده‏رود»، مجلۀ آب و فاضلاب، ش‌ 44، ص 15-24.
]6[. چالک‌شامیری، محمد، ‌اصول تصفیۀ آب‌، انتشارات ارکان، چاپ 1385.
]7[. زینتی‌زاده، علی‌اکبر؛ بادفر، کامران؛ محمدی، پرویز و خاموشی، سیدمراد، ۱۳۹۱، مقایسه و بررسی کیفیت فیزیکی و شیمیایی منابع تأمین آب روستاهای شهرستان کرمانشاه با استفاده از نرم‌افزار GIS، ششمین همایش ملی مهندسی محیط زیست، تهران، دانشگاه تهران، دانشکدۀ محیط زیست.
]8[. غلامعلی‌زاده آهنگر، احمد، ‌کیفیت و ارزیابی کیفی آب آبیاری‌، نشر علوم کشاورزی، 1381، ص 114.
]9[. کریم‌پور، مسلم؛ نیازی، بهناز؛ مهرآور، طیبه، 1386، تعیین وضعیت خورندگی شبکۀ توزیع آب آشامیدنی شهر ملایر در تابستان 1385، دهمین همایش ملی بهداشت محیط همدان، 8 تا10 آبان‌ماه.
]10[. مختاری سیداحمد؛ عالیقدری، مرتضی؛ حضرتی، صادق؛ صادقی، هادی؛ قراری، نورالدین؛ قربانی‌لقمان، 1389، ارزیابی وضعیت خورندگی و رسوب‏گذاری شبکۀ توزیع آب آشامیدنی شهر اردبیل با استفاده از شاخص‏های Langelier و Ryznar، مجلۀ سلامت و بهداشت اردبیل، 1(1): ص 14 -23.
]11[. دیندارلو،کاووس؛ علیپور، ولی؛ فرشیدفر غلام‌رضا،‏ 1385، «کیفیت شیمیایی آب شرب بندرعباس»، مجلۀ پزشکی هرمزگان سال دهم، ش‌ اول. ص 57‌ـ 62.
]12[. دهقانی کاظمی، واحد؛ حسین‌یار حسینی؛ بهرام ملک‌محمدی، 1389، پهنه‏بندی سختی آب در شهرستان اسلامشهر با استفاده از GIS. همایش ملی آب با رویکرد آب پاک، تهران دانشگاه صنعت آب و برق (شهید عباسپور)،11 و 12 اسفند.
]13[. خواه‏طهران، پروانه، 1390، مقایسۀ کیفی منابع آب زیرزمینی از نظر شوری برای مصارف مختلف در شرق و غرب آبخوان ساحلی حوضۀ رودخانه‏های تالار - بابل – هراز، چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، تهران- دانشگاه صنعتی امیرکبیر، سال 1390.
[14].Belkhiri L. BoudoukhaA. and Mouni L. 2010. Groundwater quality and its suitability for drinking and agricultural use in Ain Azel plain, Algeria. Journal of Geography and Regional planning, 3(6): 151-157.
[15].Dijidel M. Kheriki H. and Nezli I. 2010. The Minerality impact of deep[ groundwater in esert region on human and the environment, southeast Algeria. European journal of scientific research, 45(4): 540-551.
[16].Aghazadeh, N., and AsghariMogaddam, A. (2010) Assessment of groundwater quality and its suitability for drinking and agricultural uses in the Oshnavieh area, northwest of Iran. Journal of Environmental Protection, 1: 30-40.
[17].Kumar, R.C.P., And Chandel, S. (2008) A hydro chemical profile for assessing the groundwater quality of Jaipur City. Environmental Montioring & Assessment, 143: 337-343.
[18].Rafferty. 2000, Scaling in geothermal heat pump systems, Geo- Heat Center Oregon Institute of Technology 3201 Campus Drive Klamath Falls. PP 11-15
[19].Kirda, C. (1997) Assessment of irrigation quality. Options Mediterranean’s, 367-377
[20].Wilcox L.V.1955. Classification and use of irrigation water, USDepartment of Agriculture., Circ. 696, Washington, DC.
[21].WHO. 2008. Guidelines for drinking-water quality. 3rd edition. 668 pages. Downloadable at www.WHO.int.
 
 
دوره 2، شماره 4
دی 1394
صفحه 345-356
  • تاریخ دریافت: 26 دی 1394
  • تاریخ بازنگری: 29 فروردین 1395
  • تاریخ پذیرش: 20 اسفند 1394
  • تاریخ اولین انتشار: 20 اسفند 1394
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1394