آینده‌پژوهی بحران آب در ایران به‌روش سناریوپردازی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آینده‌پژوهی، دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه تهران

2 استادیار دانشکدۀ علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش‏های صورت‌گرفته در جهان نشان می‏دهد که تا سال 2050 بیش از 15 درصد مردم جهان، که اغلبشان در خاورمیانه و آفریقا هستند، بحران و کمبود شدید آب را تجربه خواهند کرد. بحران آبی آینده یکی از پتانسیل‏های مهم بالقوه برای نزاع و چالش‏‏های امنیتی بین‏المللی است که قابلیت تبدیل‌شدن به بحران بزرگ بین‏المللی را دارد. ایران به‌عنوان کشوری با تنش‏های آبی فراوان و واقع‌شده در منطقۀ بحرانی خاورمیانه، با دورنمایی نگران‏کننده روبه‌رو‌ست که در صورت نبود مدیریت صحیح و تنظیم سیاست‏های داخلی و بین‏المللی مطلوب برای آینده، با بحران‏های زیست‌محیطی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی نظامی‌ـ امنیتی در داخل و خارج از مرزهای سیاسی مواجه خواهد شد. ابعاد و پیامدهای این بحران می‏تواند استقلال و تمامیت ارضی کشور را به چالش بکشاند. از این‌رو، شناخت این پیامدها و چگونگی مدیریت آنها امری ضروری است. دقیق‌ترین و بهترین راه شناخت رخدادهای آینده، سناریونویسی است که در این پژوهش با تکیه بر پیش‌ران‏های اصلی مسئلۀ آب در ایران یعنی: 1. افزایش جمعیت؛ 2. تقاضای روز‌افزون برای مصرف؛ و 3. تغییرات آب و هوایی‌ـ که این پیش‌ران‏ها با تکیه بر روش دلفی و پنل خبرگان استخراج شده است‌ـ می‏توان از چهار سناریوی محتمل سخن به میان آورد. این چهار سناریو عبارت‌اند از: الف) ایران ناامن می‏شود، تشدید بحران؛ ب) رفع بحران؛ ج) به‌ تعویق ‌افتادن بحران در کوتاه‌مدت؛ د) به‌ تعویق ‌افتادن بحران در بلندمدت. با فرض‌گرفتن هر یک از این سناریوها می‏توان یک نقشۀ ‏راه دقیق و راهبردی برای مدیریت صحیح و مواجهۀ منطقی با بحران آب برای سال‏های آتی تهیه کرد و در دستور کار سازمان‏ها و نهادهای متولی قرار داد.
 


کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
[1]. Bebran, Sedigheh, Nazli, Hoonar bakhsh, 1387, Crisising the Water Situation in Iran and the World, Tehran, Journal - Research Strategies, year XVI, No. 48, pp. 193- 212.
[2]. Report Futures of Iran, 1394, Coming out Tehran, specialized media futures: http://www.ayandeban.ir/iran1393/.
[3]. Shahedi, Mehdi, Talebi, Fatemeh, 1392, Provide multi-functional indicator in order to Check the balance of water resources and sustainable development, Journal of water and sustainable development, Tehran, first year, first issue, pages 73 to 79.
[4].James, Bill,1981, Middle EastAssociation ofNorthAmericaBulletin (Vol.5, No. 2, Dec. 1981), P. 32

 [5].Friedman, George, 2010,The Next 100 Years: A Forecast for the 21st Century

Publisher: Anchor ISBN 10: 0767923057.

[6]. Laurence C. Smith, The World in 2050: Four Forces Shaping Civilization's Northern Future Published by Dutton, a member of Penguin Group (USA) InceISBN: 9781101453162.

[7]. Maria GiaoutziBartolomeo, Sapio,2013, Recent Developments in Foresight Methodologies, Published by springer ISBN: 978-1-4614-5214-0 (Print) 978-1-4614-5215-7 (Online).
[8]. Slaughter, Richard,1993,The Knowledge Base of Futures Studies as an Evolving Process, Futures, Volume 28, Issue 9, November 1996, Pages 799-812
[9]. Bell, Daniel,2001, Future of Technology, Publisher: PelandukPubnsSdnBhd (December 2001)
[10]. Bell, Wendell, 2004,Foundations of Futures Studies: Human Science for a New EraPublisher: Transaction Publishers (February 1, 2004),ISBN-10: 0765805669.
[11]. Cornish, Edward, 2005, Futuring: The Exploration of the Future, Publisher: World Future Society (October 3, 2005),
[12]. Keyghobadi, Mohsen, 1394, Three Images of the Future, Future Global Scenarios, think tanks, industry and technology publications.
[13]. NASA Reports The Water Situation in Iran, 2008, NASA Reports The Water Situation in Iran,http://www.nasa.gov/mission_pages/Grace/news/grace20130212.html.
[14]. Entered the third stage of drought in Iran, Editorial Mehr News Agency, http://www.mehrnews.com/news/2104283.
[15]. Bazi, Khodarahem, Khosravi, Somayeh, 1389, Water Crisis in the Middle East (Challenges and Solutions), the Fourth International Congress on Islamic World Geographers, Zahedan, Sistan and Baluchestan University, http://www.civilica.com/Paper-ICIWG04-ICIWG04_096.html.
[16].Warning about taking so much water, 1395, Editorial of tabnak, http://www.tabnak.ir/fa/news/592178.
[17]. Sinéad,Lehane, The Iranian Water Crisis, Research Analyst Global Food and Water Crises Research Programme, Published by Future Directions International Pty Ltd. 27 February 2014.
[18]. Ricard C. Fotz, Irans Water Crisis: Cultural, Political, and Ethical Dimension, Journal of Agricultural and Environmental Ethics 15: 357–380, 2002.
[19]. Future Directions International(FDI), Water: Our Future, Edited by: Mr Gary KleynMr Tasman Luttrell, published BY Future Directions International Desborough House, 2011.
[20]. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Coping with water scarcity, publications by Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2012
[21]. Confronting the Global Water Crisis Through Research(scival), Globally and across disciplines, water resources research expands as countries invest to solve growing problems, 2011.
[22]. Lehane, Sinéad (2014), The Iranian Water Crisis, Global Food and Water Crises Research Programme, Published by Future Directions International Pty Ltd.
[23]. Karl, A. Witfogel, Oriental Despotism: A Comparative Study of Total Power new Haven & London: Yale., 2008.
[24]. Larijani, Kaveh, 2005,Irans Water Crises, Department of Water Resources Engineering, Ersa 45 congress of the European regional science, verji university.
[25]. Wagar, Warren, The Next three futures, New york: praeger, 1991.
دوره 3، شماره 1
فروردین 1395
صفحه 1-17
  • تاریخ دریافت: 20 دی 1394
  • تاریخ بازنگری: 15 مرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 27 اسفند 1394
  • تاریخ اولین انتشار: 01 فروردین 1395
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1395