سرزمین ایران در کمربند خشک و بیابانی جهان قرار دارد. چنین موقعیتی در بسیاری از مناطق کشور از جمله دشت قزوین محدودیتهایی را از نظر اقلیم و آب و هوای مناسب و مساعد کشاورزی به‌وجود آورده است. در بیان پتانسیل توسعۀ کشاورزی و منابع آب و خاک واژۀ تبخیر و تعرق اهمیت شایان توجهی دارد. روشهای مختلفی برای تخمین تبخیر و تعرق وجود دارد؛ اما عملکرد این معادلات در شرایط اقلیمی گوناگون متفاوت است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسی روشهای مختلف تجربی و ترکیبی تخمین تبخیر و تعرق پتانسیل در دشت قزوین است. در این راستا با توجه به دادههای ایستگاه هواشناسی از 28 روش تجربی و ترکیبی در بازۀ زمانی یک‌ساله به‌صورت روزانه استفاده شد. با مرجع قرار‌دادن دادههای لایسی‌متری و تشت تبخیر، معادلههای مختلف ارزیابی شدند. نتایج ارزیابیهای آماری نشان داد روش تجربی هارگریوز سامانی از گروه دمایی با 87/0 r = و 34/0 RMSE= و 71/0- MBE = میلی‌متر در روز بهترین روش برای برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل در دشت قزوین است. همچنین در میان روشهای بررسی‌شدۀ ضریب تشت، روش اورنگ در مقیاس زمانی روزانه برآورد مناسبی از دادههای لایسی‌متر داشت. از میان روشهای مختلف برآورد تبخیر از سطح آزاد آب با نتایج محاسبه‌شدۀ تشت تبخیر به‌روش ضریب تشت اورنگ، روش پنمن 1948 دارای بیشترین ضریب همبستگی 70/0 و کمترین خطای استاندارد و کمترین میانگین خطای مطلق به‌ترتیب به مقدار 65/1 و 6-10×63/8 میلی‌متر در روز و با میانگین تبخیر 18/10 میلی‌متر در روز به‌منزلۀ روشی مناسب برای محاسبۀ تبخیر از سطح آزاد آب توصیه میشود.
Liu S, Bai J, Jia Z, Jia L, Zhou H, Lu L. Estimation of evapotranspiration in the Mu Us Sandland of China. Hydrol. Earth Syst. Sci. 2010; 14: 573–584.
Alizadeh A. Principle of applied hydrology. 20nd ed. Mashhad: Imam Reza University; 2006. [Persian]
Sharifian H, Ghahreman B, Evaluating of measured evapotranspiration with evaporate pan and standard potential evapotranspiration, Journal of Agricultural science and Natural resources. 2006; 13(5): 2-9. [Persian]
Penman HL. Natural evaporation from open water, bare soil and grass. Roy. Boc.London Proc. Series A. 193; 1948.
Allen RG, Pereira LS, Raes D, Smith M. Crop Evapotranspiration. Guide-lines for Computing Crop Water Requirements. FAO, Rome, Italy (FAO Irrigation and Drainage Paper, No. 56. 300 p); 1998.
Jensen ME, Burman RD, Allen RG. Evapotranspiration and irrigation water requirements. NY. ASCE Manuals and Reports on Eng. Practices no.70. American Society of Civil Engine; 1990.
Doorenbos J, Pruit WO. Guidelines for predicting crop water requirements. FAO irrigation and drainage paper, 24; 1977.
Snyder RL. Equation for evaporation pan to evapotranspiration conversions. Journal of Irrig. and Drainge. Eng. 1992; 118(6): 977-980.
Cuenca RH. Irrigation system design: An engineering approach, N J. Prentice-Hall, Englewood cliffs; 1989.
Allen RG, Pruitt WO. FAO-24 reference evapotranspiration factors. Journal of Irrigation and Drainge Eng.1991; 117: 758-773.
Orange M. Potential accuracy of the popular non-linear regression equations for estimating pan coefficient values in the original and FAO-24 tables. Unpublished rep., Calif. Dep. Of water resources; 1998.
Salih AMA, Sendil U. Evapotranspiration under extremely arid environment. Journal of Irrig. And Drain. Eng. 1984; 110(3): 289-303.
Irmrak S, Irmak A, Allen RG, Jone JW. Solar and net radiation based equations to estimate reference evapotranspiration in humid climates. Journal of Irrig. and Drain. Eng. 2003; 129(5): 336-347.
Koochakzadeh M, Nikbakht G. Evaluating of reference evapotranspiration methods with FAO-56 in different climate in Iran. Journal of Agricultural science. 2003; 10(3): 43-57. [Persian]
Zare Abianeh H, Biat Varkeshi M, Sabzi Parvar AK, Maroofi S, Ghasemi A. Evaluation of estimating reference evapotranspiration methods in Iran. Journal of Natural geographic researches. 2010; 74: 95-110. [Persian]
Yazdankhah S, Mirlatfi SM. Proportional importance of weather parameters for estimating reference evapotranspiration in different climates. Journal of Iranian irrigation and drainage. 2010; 3: 319-329. [Persian]
Mosaedi A, Ghabai Sogh M. Evaluation of reference evapotranspiration estimating methods with no data situation in some Iran climatic. Journal of Water and soil conservation researches. 2012; 3: 27-50. [Persian]
Vanzyl WH, De Jager JM, Maree CJ. The relationship between daylight evaporation from short vegetation and the USWB Class A pan. Agricultural and Forest Meteorology. 1989; 46: 107-118.
Angstrom A,. Solar and terrestrial radiation, Quarterly. 1924. Journal of Meteorology. Society; 50.
Sharifian H, Ghahreman B, Alizadeh A, Mirlatifi S. Evaluation of Radiation and humidity methods for estimating reference evapotranspiration and effect of arid on them in Golestan province. Journal of Water and soil science. 2005; 19(2): 280-290. [Persian]
Hargreaves GH, Samni ZA. Reference crop evapotranspiration from temperature. Transactions of the American Society of Agricultural Engineers; 1985.
)