تأثیر سازۀ‏ حفاظتی آب‌شکن بر قوس رودخانه با استفاده از مدل ریاضی CCHE2D (مطالعۀ موردی: رودخانۀ میناب)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکدۀ محیط زیست، دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

3 استادیار پژوهشکدۀ حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران

4 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه یزد

چکیده

رودخانه‏هایی که جدارۀ ناپایدار دارند، مشکلات بسیار زیادی را در کوتاه‌مدت و درازمدت به‌وجود می‏آورند. تخریب تدریجی جدارۀ رودخانه و در نتیجه تهدید سازه‏ها و اراضی مجاور رودخانه، ایجاد زمینۀ فرایند رسوب‏گذاری، کاهش زاویۀ داخلی پیچاب‏ها و درنهایت به‌وجود‌آمدن مسیری جدید برای رودخانه از تأثیرات حرکت آب در پیچان‏رودهای دارای جدارۀ ناپایدار است. در این تحقیق اثرگذاری آب‌شکن‏های متوالی روی الگوی جریان و رسوب و در نهایت محافظت از کرانه‏ها در رودخانۀ میناب با استفاده از مدل دو‌بعدی CCHE2Dبررسی شده است.پارامترهایی که در مرحلۀ واسنجی استفاده شدند، شامل سرعت جریان و عمق آب بود که این پارامترها در سه قوس موجود در رودخانه از سد تا پل اول اندازه‏گیری شده است. پارامترهای دیگری همچون تغییرات کف بستر، تغییرات تنش برشی و... نیز از نتایج مدل به‏دست‌آمده است. در این مرحله همچنین برای تهیۀ مدل بهینه از شبکه‏بندی‏های مختلف استفاده شد و شبکۀ 500*50 به‌دلیل اینکه به نتایج اندازه‏گیری‏های صحرایی نزدیک‏تر بود، انتخاب شد. نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان می‏دهد هندسۀ رودخانه با دبی موجود و میزان رسوب تنظیم می‏شود و آب‌شکن در هدایت سرعت و تنش برشی به سمت تالوگ رودخانه تأثیرگذار است، به‌طوری که وجود سری آب‌شکن سبب 66 درصد کاهش سرعت و نیز سبب انحراف خطوط سرعت حداکثر از کرانه‏ها و محافظت از دیوارۀ رودخانه می‏شود. انحراف آب‌شکن‌ها از کنارۀ رودخانه از سر آب‌شکن‌‌ها شروع می‌شود. طول آب‌شکن‌ها در این تحقیق 30 متر بوده است و همچنین از‌بین‌رفتن فرسایش 20 سانتی‏متری و جایگزین‌شدن پنج سانتی‏متر رسوب‏گذاری در کنارۀ رودخانه و در نتیجه تثبیت و حفاظت کنارۀ رودخانه می‏شود.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
1-      Leopold, L. B. and M.G. Wolman. 1994. River channel patterns: Braided, Meandering and straight. U.S Government Printing Office. Washington D.C. USA. 12 p.
2-      Zhang, Y. Jia, Y. and S.Y. Wang. 2007. A Conservative Multi- block Algorithm for 2Dimensional Numerical Model. Journal of Mathematics Science. 1 (1): 33-45.
3-      Jia Y. Zhang Y. Wang S. and A. Raible. 2006. Numerical Simulations of channel Response to river in Structures in Arkansas river , The 7th Int. Conf. on Hydroscience and Engineering (ICHE-2006), Sep. 10 – Sep. 13, Philadelphia, USA.
4-      Martin-Vide, J. P. M. Roca and C. A. Alvarado. 2012. Bend scour protection using riprap. Water Management 163(2):489-497
5-      Gholizadeh, J. Zahiri A. Dehghan R and Ahmad A. 2011. A quasi-two-dimensional simulation of flood flows in rivers (Case Study: Gorgan river Aqqala station), Journal of soil and water conservation, Volume 19, Issue 4, Gorgan University of Agriculture and Natural Resources.[persian]
6-      Duan J. G. L. He X. Fu and Q. Wang. 2009. Mean flow and turbulence around experimental spur dike. Adv Water Resour. 32(12): 1717-1725
7-      Wu W. 2009. CCHE2D Sediment Transport Model (Version 2.1). Tech Report No. NCCHETR- 2001-3, NCCHE, University of Mississippi, USA, P: 12.
8-      Zhang Y. and Y.F. Jia. 2009. CCHE-MESH: 2D Structured Mesh Generator User’s Manual -Version 3.x, Technical Report No. NCCHE-TR-2009-01, Mississippi University, MS 38677.
9-      Vaghefi M and Radan P. 2014. Numerical study scour and stream flow pattern in an arc of 90 degrees with a T-shaped breakwater with changes in the radius of curvature of the arch. Journal of Water Resources. 7 (23): 37-51. [persian]
10-  Vaghefi M. Zerh poosh shirazi H and Akbari M. 2013. Numerical study of the influence of the radius of curvature on the flow patterns around Srspry submerged breakwater. Journal of irrigation and water systems. 5 (18): 145-156. [persian]
11-  Xiufang Z. Pingyi W. and Y. Chengyu. 2015. Experimental study on flow turbulence distribution around a spur dike with different structure. Journal of Procedia Engineering 28: 772-775.
12-  Hao, Z. Hajime, N. kenji, K. and B. Yasyuki. 2014. Experiment and simulation of turbulent flow in local scour around a spur dyke. Journal of Sediment Research 24: 33-45.
13-  Kooecielniak J. 2007. The Influence of River Training on Mountion channel changes (corpathian Mountions). Geomorphology.
14-  Wu B. Wang G. Ma J. and R. Zhang. 2005. Case study: River Training and Its Effects Fluvial Processes in the Lower Yellow River, China. J. Hydraul. Eng. ASEC, 135 (2), 85-96.
15-  Lazaridou P. l. Daniil E. I. Michas, S. N. Papanicolaou, P. N. and L. S. Lazarides. 2004. Intergrated Environmented and Hydaulic Design of Xerias River, Corinthos, Greece, Training Works. Water.Air. Soil. Poll. 4, 319-330.
16-  Andrzez S. Maciej W. Mateusz S. and K. Krzysztof. 2013. Cross-Section Changes in the Lower Part of a Mountain River After the Flood in Spring 2010, as Presented by Means of CCHE2D Program. Journal of Experimental Methods in Hydraulic Research. 1:287-297.
17-  Jia y. and s.s.y. wang. 1999. Numerical model for channel and morphological change studies, ASCE, Journal of Hydraulic Engineering, Vol.125, No.9, pp 924-933.
دوره 4، شماره 2
تیر 1396
صفحه 615-626
  • تاریخ دریافت: 27 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 27 فروردین 1396
  • تاریخ پذیرش: 25 اسفند 1395
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1396
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1396