بررسی ارتباط شاخص‌های پیوند از دور با مؤلفه‌های بارشی و دمایی (مطالعه موردی: ایستگاه همدید کرج)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، پژوهشکدۀ حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران

2 دانشجوی دکتری، دانشکدۀ جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار

3 دکتری، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

چکیده

ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺩهۀ ﺍﺧﻴﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﺸﺮ دربارۀ ﺍﻗﻠﻴﻢ ﺯﻣﻴﻦ ﻭ ﺩﻏﺪﻏۀ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ، ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺩﻗﻴﻖ‏ﺗﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪ‏ﻫﺎﻱ تأثیرگذار ﺑﺮ ﺍﻗﻠﻴﻢ ﺯﻣﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. از پدیده‏های اقلیمی‌ای که تغییرات آنها موجب ناهنجاری‏های بزرگ آب و هوایی به‏ویژه در دما و بارش در بسیاری از نقاط جهان می‏شود، الگوهای پیوند از دور هستند که آشکارسازی روابط بین پارامترهای اقلیمی و آنها برای شناخت بیشتر نوسانات و تغییرپذیری اقلیمی در هر منطقه اهمیت فراوانی دارد. بنابراین، در این پژوهش ارتباط الگوهای بزرگ‌مقیاس و شناخته‌شدۀ آن از جمله شاخص نوسان جنوبی (SOI)، شاخص نوسان اطلس شمالی (NAO)، شاخص آرام آمریکای شمالی (PNA)، شاخص چند‌متغیرۀ انسو (MEI) و نوسان دهه‏ای اقیانوس آرام (PDO) با نُه مؤلفۀ دمایی و بارشی به‏صورت ماهانه در ایستگاه همدید کرج طی دورۀ آماری 26 ساله (1985‌ـ 2010) تجزیه و تحلیل شد. ابتدا، نرمال‌بودن سری داده‏های مطالعه‌شده بر اساس آزمون کلموگروف‌ـ اسمیرنوف تأیید شد. در ادامه به‏منظور بررسی ارتباط بین الگوهای بزرگ‌مقیاس با مؤلفه‏های دمایی و بارشی، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. همبستگی‏ها به‏صورت ماهانۀ بدون تأخیر و با تأخیر یک‌ماهه ارزیابی شد. نتایج نشان داد بیشترین ارتباط بین شاخص NAO و مؤلفه‏های دمایی و بارشی در ماه‏های فصل پاییز و زمستان مشاهده می‏شود و این تأثیرگذاری‏ها روی ماه‏های فصل پاییز بیشتر از ماه‏های فصل زمستان است. شاخص SOI ارتباط بیشتری با مؤلفه‏های بارشی دارد. تأثیر این شاخص بر بارش ماه‏های فصول پاییز و زمستان آشکارتر است در حالی که شاخص MEI با مؤلفه‏های دمایی ارتباط بیشتر‌ی را نشان می‏دهد و برای مؤلفه‏های بارشی ارتباط خاصی مشاهده نمی‌شود. ‌اثرگذاری این شاخص به‏ویژه بر پارامترهای دمایی ماه‏های آوریل و می در فصل بهار و ماه دسامبر در اواخر فصل پاییز شدید‏تر است. ارتباط شاخص PDO بر مؤلفه‏های بارشی و دمایی منطقه نیز در ماه می در اواسط فصل بهار بیشتر مشاهده می‏شود و شاخص PNA فقط بر مؤلفه‏های دمایی مؤثر است و در ماه‏های دسامبر و فوریه ارتباط بیشتری دارد. نتایج به‌دست‌آمده به‌منظور درک و شناخت بیشتر از تغییرپذیری مؤلفه‏های دمایی و بارشی حائز اهمیت است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
[1].      Rodriguez-Puebla, C, Encinas, A H. Nieto, S, Garmendia, J, 1998, Spatial and temporal patterns of annual precipitation variability over the Iberian Peninsula. International Journal of Climatology, 18(3): 299-316.
[2].      GhvidelRahimi, Y, Farajzadeh, M, Hatami, D, 2015, Analysis of the relationship between the North Sea - Caspian pattern and minimum temperatures in Iran, Journal of geographical space 5: 137 -159. [Persian]
[3].      Ahmadi. M, 2014, Analyzing on the relationship among Teleconnection Patterns (TP) and Iran’s Precipitation Characteristics (IPC). PhD Thesis, Geographical and Remote sensing Department, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University. [Persian]
[4].      GhvidelRahimi, Y, Farajzadeh, M, Kakapour, S, 2014, Study the affecting of North Sea - Caspian pattern on autumn rainfall fluctuations in the West and Northwest regions of Iran. Journal of Geography and Planning, 49: 217 -230. [Persian]
[5].      Kkosravi, M, ,2004, Study of relationship between atmospheric circulation macro-scale patterns of Northern Hemisphere with drought in Sistan and Baluchestan, geography and development, 3: 167-188. [Persian]
[6].      Karamouz M., Ramezani, F., Razavi, S, 2007, Forecasting the long-term of rainfall through meteorological signals: Application of Artificial Neural Networks, Seventh International Congress on Civil Engineering. Tehran, 11 p. [Persian]
[7].      Hazrati, SH, Abrishamchi, A, Tajrishi, M, 2004, Investigating the Effects of north and south Atlantic Oscillation on temperature and precipitation in Urmia Lake basin, First National Congress of Civil Engineering, 8p. [Persian]
[8].      Walker, 1924, Correlation in seasonal variations of weather, Mem. India Meteorological department, 24: 75-131.
[9].      Bhutiyani, M. R. Kale, V S, Pawar, N. J, 2010, Climate change and the precipitation variations in the northwestern Himalaya: 1866–2006. International Journal of Climatology, 30(4): 535-548.
[10].   Tremblay, L., Larocque, M., Anctil, F., Rivard, C, 2011, Teleconnections and interannual variability in Canadian groundwater levels. Journal of Hydrology, 410(3): 178-188.
[11].   Rampelotto P.H. Rigozo N.R. da Rosa M.B. Prestes A. Frigo E. Souza Echer M.P. Nordemann D.J.R, 2012, Variability of rainfall and temperature (1912–2008) parameters measured from Santa Maria (29°41′S, 53°48′W) and their connections with ENSO and solar activity, Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics, 77: 152-160.
[12].   Rasanen, T A, Kummu, M, 2013, Spatiotemporal influences of ENSO on precipitation and flood pulse in the Mekong River Basin, Journal of Hydrology, 476: 154-168.
[13].   Hamedani Azmoodehfar, M. Azarmsa, S.A, 2013, Assessment the Effect of ENSO on Weather Temperature Changes Using Fuzzy Analysis (Case Study: Chabahar). PCBEE Procedia, 5: 508 – 513.
[14].   Daneshmand, H., Tavousi, T., Khosravi, M., Tavakoli, S, 2015, Modeling minimum temperature using adaptive neuro-fuzzy inference system based on spectral analysis of climate indices: A case study in Iran. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 14(1): 33-40.
[16].   Beck, F., Bárdossy, A., Seidel, J., Müller, T., Sanchis, E. F., Hauser, A, 2015, Statistical analysis of sub-daily precipitation extremes in Singapore. Journal of Hydrology: Regional Studies, 3: 337-358.
[17].   Salahi, B, KhorshidDoust, A M, Ghavidel, Y, 2004, The Relationship of North Atlantic Oscillation with drought in East Azerbaijan, Geographical Research, 60: 147 -156. [Persian]
[18].   Alizade, A, Erfaniyan, M, Ansari, H, 2001, Study the affecting of Telecanection patterns on temperature and precipitation parameters (Case Study: Mashhad synoptic station). Journal of Irrigation and Drainage, 2: 176-185. [Persian]
[19].   Hosseini, SA., Failiyan, KH., Rahmani, S., Amiri, A., Yaghoubi, F, 2013, Relationship between signals meteorological with winter precipitation and temperature of Saqez and Sanandaj synoptic stations, the second conference on the role of geography in environmental planning of the third millennium, PNU center of Saghez, 6p.[Persian]
[20].   Salahi, B, Hajizadeh, Z, 2013, Analysis of the relationship North Atlantic Oscillation and surface temperatures variability of the Atlantic with rainfall and temperature of Lorestan province, Geographical Research, 28(3):119-130. [Persian]
[21].   FatehiMerej, A, Tajdini, M, Salajegheh, A, 2015, The relationship between climatic signals (SOI, MEI, NINO, NAO) and drought in Kerman province, Journal of Agricultural Meteorology, 3(1): 25-39. [Persian]
[22].   Javari, M, 2010 Methods of quantitative analysis in climatology (with an emphasis on seasonal models), first edition, Payamrasan press, p 17. [Persian]
[23].   Alijani, B, 2009, Synoptic climatology, Samt, Tehran. [Persian]
[24].   Asakereh, H, 2007, Climate change, first edition, Zanjan University Press, Zanjan. [Persian]
[25].   Masoudian, S A, 2005, Study of Iran rainfall associated with ENSO, geography and regional development, (4): 73-82.[Persian]
 
 
 
 
دوره 4، شماره 3
مهر 1396
صفحه 641-651
  • تاریخ دریافت: 10 مهر 1395
  • تاریخ بازنگری: 03 مرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 03 خرداد 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مهر 1396
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1396