مقایسۀ سه روش مختلف برآورد تلفات بارش در مدل HEC-HMS در شبیه‌سازی رواناب‌ (مطالعۀ موردی: حوضۀ قره‌سو در کرمانشاه)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش ‏آموختۀ کارشناسی‏ ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

2 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ‏ارشد سازه‏ های آبی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

مدل‏سازی بارش- رواناب یکی از راه‏حل‏های کلیدی در هیدرولوژی برای دست‏یابی به خصوصیات سیلاب، مانند میزان دبی اوج و زمان رسیدن به اوج به‏شمار می‏رود. یکی از مشکلات اساسی در اجرای HEC-HMS در ایران و سایر کشورهای جهان، که اساساً مدل در آن توسعه داده نشده، انتخاب مناسب‏ترین روش برای تخمین مقدار نفوذ است. در این پژوهش، عملکرد مدل HEC-HMS با استفاده از سه روش مختلف تخمین شامل نفوذ شمارۀ منحنی (CN)، گرین- آمپت و اولیه- ثابت در پیش‏بینی حجم رواناب، جریان اوج و زمان رسیدن به اوج سیلاب ارزیابی شد، و آب‏نمود رخدادهای بارش- رواناب در حوضۀ قره‏سو واقع در استان کرمانشاه شبیه‏سازی شد. هشت رخداد بارش- رواناب، توسط مدل HEC-HMS شبیه‏سازی شد و با رخدادهای نظیر مشاهداتی مقایسه شد. نتایج نشان داد روش شمارۀ منحنی در پیش‏بینی حجم رواناب (پس از واسنجی) دقت قابل قبولی (84/0=R2، 81/0=E و 06/0=CRM) دارد. با این‏حال، روش اولیه- ثابت، میزان دبی اوج را با دقت زیادی (96/0=R2، 95/0=E و 01/0=CRM) برآورد کرد. همچنین، شکل آب‏نمودهای واسنجی‌شده، بسیار شبیه به آب‏نمودهای مشاهداتی در روش‏های شمارۀ منحنی و اولیه- ثابت بود. با این‏حال، به‌کارگیری روش گرین- آمپت اعتمادپذیری کمی را در برآورد حجم رواناب کل و دبی اوج از خود نشان می‏دهد. دقت مدل در برآورد زمان اوج سیلاب‏های مدل‏سازی‌شده، با مقایسۀ مقادیر مشاهداتی و شبیه‏سازی‌شده توسط روش‏های منتخب ارزیابی شد که نتایج ارزیابی زمان اوج سیلاب، بیشترین اطمینان‏پذیری را در روش شمارۀ منحنی (36/6 درصد) نشان می‏دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Zhang Y, Wei H, Nearing MA. Effects of antecedent soil moisture on runoff modelling in small semiarid watersheds of southeastern Arizona. Hydrology and Earth System Sciences, 2011; 15:3171–3179.
[2]. Gessesse B, Bewket W, Bräuning A. Model-based characterization and monitoring of runoff and soil erosion in response to land use/land cover changes in the Modjo watershed, Ethiopia. Land Degradation & Development, 2015; 26:711–724.
[3]. Shokri S, Behnia AA, Radmanesh F, Akhond Ali AM. Watershed flood hydrograph estimation using HEC-HMS and geographic information system (Case study: Idanak watershed). Journal of Watershed Management Research. 2012; 3(5): 63-80 (In Persian).
[4]. Gumindoga W, Rwasoka DT, Nhapi I, Dube T. Ungauged runoff simulation in Upper Manyame catchment, Zimbabwe: Application of the HEC-HMS model. Physics and Chemistry of the Earth, 2016; Parts A/B/C.
[5]. Gao Y, Yuan Y, Wang H, Arthur R, Schmidt R, Wang K, Liu Y. Examining the effects of urban agglomeration polders on flood events in Qinhuai River basin, China with HEC –HMS model. Water Science & Technology, 2017; in press.
[6]. Rahman KU, Balkhair KS, Almazroui M Masood A. Sub-catchments flow losses computation using Muskingum–Cunge routing method and HEC-HMS GIS based techniques, case study of Wadi Al-Lith, Saudi Arabia. Modeling Earth Systems and Environment, 2017; 3(1):p4.
[7]. Garmei R, Faridhosseini, AR, Hasheminia, SM, Hojjati, A. Comparing PSO Algorithm Automatic Calibration and Nelder&Mead Algorithm on the HEC-HMS Hydrologic Model (Case Study: Kardeh Watershed). Journal of Water and Soil Conservation. 2016; 22(5): 247-260 (In Persian).
[8]. Kaboosi K, Jelini R. Investigation of performance indices and the rule of detention reservoir on flood control (case study: Jafarabad watershed in Golestan province). 2016; 5(4):35-46 (In Persian).
[9]. Taheri Tizro A, Pakdel Khasmakhi H, Marofi S, Vazifedoust, M. Integrated HEC-HMS and GLDAS models to runoff estimate of ungauged area. Journal of Water and Soil Conservation. 2016; 23(4):101-118 (In Persian).
[10].            Dariane AB, Javadianzadeh MM, James LD. Developing an efficient auto-calibration algorithm for HEC-HMS program. Water Resources Management, 2016; 30(6):1923-1937.
[11].            Oleyiblo JO, Li ZJ. Application of HEC-HMS for flood forecasting in Misai and Wan’an catchments in China. Water Science and Engineering, 2010; 3(1):14-22.
[12].            Feldman AD. Hydrologic modelling system HEC-HMS, technical reference manual. U.S. Army Corps of Engineers, Hydrologic Engineering Center, HEC, 2000; Davis, CA, USA.
[13].            Verma AK, Jha MK, Mahana RK. Evaluation of HEC-HMS and WEPP for simulating watershed runoff using remote sensing and geographical information system. Paddy and Water Environment, 2010; 8:131–144.
[14].            Song XM, Kong FZ, Zhu ZX. Application of Muskingum routing method with variable parameters in ungauged basin. Water Science and Engineering, 2011; 4(1):1-12.
 
[15].            Wischmeier WH, Smith DD. Prediction rainfall erosion losses. 1978; Handbook No. 537 USDA:Washington D.C.
[16].            Jin H, Liang R, Wang Y, Tumula P. Flood–runoff in semi-arid and sub-humid regions, a case study: a simulation of Jianghe watershed in Northern China. Journal of Water, 2015; 7:5155–5172.
[17].            USDA-SCS. National engineering handbook Section 4: Hydrology. US Government Printing Office: 1972; Washington, DC, USA.
[18].            Tukey JW. The problem of multiple comparisons. Unpublished manuscript. In The Collected Works of John W. Tukey VIII. Multiple Comparisons, 1953; 1948–1983.
[19].            Kamali B, Jamshidi SM, Abbaspour KC. Automatic calibration of HEC-HMS using single-objective and multi-objective PSO algorithms. Hydrological Processes, 2013; 27:4028–4042.
[20].            Shrestha S, Mukand SB, Das Gupta A, Kazama F. Evaluation of annualized agricultural nonpoint source model for a watershed in the Siwalik Hills of Nepal. Environmental Modelling and Software, 2006; 21:961–975.
[21].            Baginska B Milne-Home W, Cornish PS. Modelling nutrient transport in Currency Creek, NSW, with Ann-AGNPS and PEST. Environmental Modelling and Software, 2003; 18:801–808.
[22].            Van Liew MW, Garbrecht J. Hydrologic simulation of the little Washita torrent experimental watershed using SWAT. Journal of the American Water Resources Association, 2003; 39:413–426.
[23].            El Hassan AA, Sharif HO, Jackson T, Chintalapudi S. Performance of a conceptual and physically based model in simulating the response of a semi-urbanized watershed in San Antonio, Texas. Hydrological Processes, 2013; 27:3394–3408.
[24].            Cydzik K, Hogue TS. Modelling postfire response and recovery using the Hydrologic Engineering Center Hydrologic Modelling System (HEC-HMS). Journal of the American Water Resources Association, 2009; 45:702–714.Ficklin DL, Zhang M. A comparison of the curve number and GreenAmpt models in an agricultural watershed. Transactions of the ASABE, 2013; 56: 61–69.
[25].            Lane LJ, Diskin MH, Wallace DE, Dixon RM. Partial area response on small semiarid watersheds. Water Resources Bulletin, 1978; 14:1143–1158.
[26].            Saxton KE, Rawls WJ, Romberger JS, Papendick RI. Estimating generalized soil-water characteristics from texture. Soil Science Society of America Journal, 1986; 50:1031–1036.
[27].            Halwatura D, Najim M. Application of the HEC-HMS model for runoff simulation in a tropical catchment. Environmental Modelling and Software, 2013; 46:155–162.
 
 
دوره 5، شماره 2
تیر 1397
صفحه 433-447
  • تاریخ دریافت: 01 خرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 09 بهمن 1396
  • تاریخ پذیرش: 12 بهمن 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1397
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1397