پایش زمانی و مکانی روش‏های تخمین تبخیر و تعرق گیاه مرجع (مطالعۀ موردی : استان خوزستان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکدۀ مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشیار، دانشکدۀ مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استادیار، گروه مهندسی طبیعت، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

برآورد صحیح تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0)، به‎منظور پایش دقیق نیاز آبی گیاهان و بیلان آب حوضه‌ها در برنامه‎ریزی‎های کلان آبیاری و زهکشی، ضروری است. تحقیق حاضر با هدف، پایش تغییرات زمانی و مکانی 24 روش تخمین تبخیر و تعرق گیاه مرجع بر مبنای سه روش کلی دمای هوا، تابش خورشید و انتقال جرم، به صورت فصلی و سالانه (طی سال‏های 1996 تا 2005)، در 11 ایستگاه هواشناسی استان خوزستان در ایران انجام شد. روش‎های یادشده با استفاده از شاخص‎های آماری ضریب تعیین (R2)، ریشۀ میانگین مربعات خطا (RMSE) برحسب (mm/day) و درصد انحراف (PBIAS) با نتایج روش فائو پنمن‏ مانتیث (PMF-56) مقایسه شد. همچنین، نقشۀ بهترین روش از هر دسته در محیط ArcGIS تهیه شد. نتایج نشان داد روش‎ها در فصول مختلف عملکردی متفاوت دارند، اما در بیشتر روش‎ها، نتایج رضایت‏بخش بود که دلیل آن می‎تواند نوع اقلیم یکسان و موقعیت جغرافیایی مشابه باشد. با توجه به نتایج سالانه، از بین روش‏های مبتنی بر دما، بلانی کریدل با 92/0R2=‏ و  mm/day9/2RMSE= و هارگریوز سامانی با 91/0R2= و  mm/day2/2RMSE=، از بین روش‎های تابشی،‏ دورنباس و پروت با 93/0R2=‏ و  mm/day3RMSE= و از بین روش‎های انتقال جرم، روش سازمان هواشناسی جهانی (WMO) با 97/0R2=‏ و mm/day 5RMSE= بهترین برآورد ET0 را در استان خوزستان نشان دادند. به‏طور کلی، از بین سه دسته روش، روش‏های دمایی در تخمین ET0 دقت بیشتری را در استان خوزستان نشان دادند. درخور یادآوری است، به‏لحاظ زمانی فصل تابستان نیز در کلیۀ روش‏های دمایی، تابشی و انتقال جرم کمترین دقت و صحت را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1].DjamanK,BaldeAB,SowA,MullerB,IrmakS,NdiayeMK,MannehB,MoukoumbiYD,FutakuchiK, SaitoK. Evaluation of sixteen reference evapotranspiration methods under sahelian conditions in the Senegal River Valley.2015;Journal of Hydrology: Regional Studies 139–159.
[2].RaczC,NagyJ, Dobos AC. Comparison of several methods for calculation of reference evapotranspiration.2013;Acta Silv. Lign. Hung 9–24.
[3].Mattar MA, Alazba AA, Alblewi B, Gharabaghi B, Yassin MA. Evaluating and calibrating reference evapotranspiration models using water balance under hyper-arid environment.2016; Water Resour Manage 30:3745–3767.
[4].XuCY and Singh VP. Cross comparison of empirical equations for calculating potential evapotranspiration with data from Switzerland.2002;Water Resources Management 16:197–219.
[5].Obada E, Alamou, EA, Chabi A, Zandagba J, Afouda A. Trends and changes in recent and future Penman-Monteith potential evapotranspiration in Benin (West Africa), 2017.
[6].ValipourM. Calibration of mass transfer-based models to predict reference crop evapotranspiration. 2017;Appl Water Sci 7:625–635.
[7].AlmoroxJ,QuejVH, MartíP. Global performance ranking of temperature-based approaches for evapotranspiration estimation considering Koppen climate classes. 2015; Journal of Hydrology 528 : 514–522.
[8]. Lang, D, Zheng J, Shi J, Liao F, Ma X, Wang W, Chen X, Zhang M. A comparative study of potential evapotranspiration estimation by eight methods with FAO Penman–Monteith method in SouthWestern China. 2017; Water Journal 1-18.
 [9]. Babamiri O, Dinpazhoh Y, Asadi E. Calibration and Evaluation of Seven Radiation-Based Reference Crop Evapotranspiration Methods at Urmia Lake Basin. 2013; Journal of Water and Soil Science 23(4) : 143-158. [In Persian].
[10]. Babamiri O, Dinpazhoh Y. Comparison of Four Temperature Based Reference Crop Evapotranspiration Estimation Method at Urmia Lake Basin. 2014; Irrigation Sciences and Engineering (Scientific Agricultural Journal) 37(1) : 43-54. [In Persian].
[11]. Babamiri O, Dinpazhoh Y. Comparison and calibration of nine mass transfer-based reference crop evapotranspiration methods at Urmia Lake Basin. 2015; Journal of Water and Soil Conservation 21(5) : 135-153. [In Persian].
[12].Babamiri O, Dinpazhoh Y. Comparison and evaluation of twenty methods for estimating reference evapotranspiration based on three general categories, Air Temperature, Solar Radiation and Mass Transfer in the Basin of Lake Urmia. 2016; Journal of Soil and Water Sciences, Science and Technology of Agriculture and Natural Resources 20 (77): 145-161. [In Persian].
[13].Ghamarnia H, Niazi Z. Evaluation and comparison of different methods of reference evapotranspiration based on mass transmission methods in Iran and its zoning by using GIS. 2018; Iran-Water Resources 14 (3): 318-338.[In Persian].
 [14]. Lu J, Sun G, Mcnulty SG, Amatya DM. A comparison of six potential evapotranspiration methods for regional use in the southeastern united states. 2005; Journal of the American Water Resources Association 41: 621–633.
[15].Tabari H,Grismer ME, TrajkovicS.Comparative analysis of 31 reference evapotranspiration methods under humid conditions.2011; Irrigation Science. ISSN 0342-7188.
[16]. Thornthwaite CW. An approach toward a rational classification of climate.1948; Geogr Rev 38:55–94.
[17].Schendel U. Vegetationswasserverbrauch und -wasserbedarf.Habilitation,1967; Kiel, p 137.
[18].Hargreaves GL, Samani ZA. Reference crop evapotranspiration from temperature.1985; Appl Eng Agric 1(2):96–99.
[19].Blaney HF, Criddle WD. Determining water requirements in irrigated areas from climatological and irrigation data. Soil conservation service technical paper 96, 1950; Soil conservation service. US Department of Agriculture, Washington.
[20].Trajkovic S. Hargreaves versus Penman–Monteith under humid condition. 2007; J Irrig Drain Eng ASCE 133:38–42.
[21].Linacre ET. A simple formula for estimating evapotranspiration rate in various climates using temperature data alone. 1977; Agr. Mete 18: 409-424.
[22].Turc L. Evaluation des besoins en eau irrigation, l’evapotranspiration potentielle. 1961; Ann Agron 12:13–49.
[23].Priestley CHB, Taylor RJ. On the assessment of surface heat flux and evapotranspiration using large scale parameters.1972; Mon Weather Rev 100:81–92.
[24].Makkink GF. Testing the penman formula by means of lysimeters. 1957; J Inst Water Eng 11:277–288.
[25].Jensen ME, Haise HR. Estimation of evapotranspiration from solar radiation. 1963; J Irrig Drain Div 89:15–41.
[26].McGuinness JL, Bordne EF. A comparison of lysimeterderived potential evapotranspiration with computed values.Technical Bulletin. 1972; Agricultural Research Service, US Department of Agriculture, Washington, DC.
[27].Jones JW, Ritchie JT. Crop growth models. 1990; Management of farm irrigation systems. In: Hoffman GJ, Howel TA, Solomon KH (eds), ASAE Monograph No. 9, ASAE, St. Joseph, Mich.pp. 63–89.
[28].Irmak SA, Allen RG, Jones JW. Solar and net radiation-based equations to estimate reference evapotranspiration in humid climates. 2003; J Irrig Drain Eng ASCE 129(5):336–347.
[29].Abtew W. Evapotranspiration measurement and modeling for three wetland systems in South Florida. 1996; WaterResources Bulletin 32: 465-472.
[30].Doorenbos J, Pruitt W O. Crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage. 1977; Paper no. 24 (rev.). FAO, Rome.
[31].Dalton J. Experimental essays on the constitution of mixed gaseson the force of steam of vapor from waters and other liquids in different temperatures, both in a torricellian vacuum and in air on evaporation and on the expansion of gases by heat.1802; Mem Manch Lit Philos Soc 5:535–602.
[32].Trabert W. Neue beobachtungen uber verdampfungsgeschwindigkeiten. 1896; Meteorol Z 13:261–263.
[33].Meyer A. Uber einige zusammenhange zwischen Klima und Boden in Europa. 1926; Chemie der Erde 2:209–347.
 [34].Rohwer C. Evaporation from free water surface. 1931; USDA Tech Null 217:1–96.
[35].Penman HC. Natural evaporation from open water, bare soil and grass. 1948; Proc R Soc Lond Ser A 193:120–145.
[36].Albrecht, F.Diemethoden zur bestimmung verdunstung dernaturlichen erdoberflache. 1950; Arch Meteor Geoph Biokl Ser B2:1–38.
[37].Mahringer W. Verdunstungsstudien am neusiedler see. 1970; Arch Met Geoph Biokl Ser B 18:1–20.
[38].Brockamp B, Wenner H. Verdunstungsmessungen auf den steiner see bei munster. 1963; Dt Gewasserkundl Mitt 7:149–154.
[39].Wmo Measurement and estimation of evaporation and evapotranspiration. 1966; Tech Pap. (CIMO-Rep) 83. Genf.
[40]. Alizadeh A. Design of surface irrigation systems. 6nd ed. Mashhad: Astane Ghods Razavi Press; 2015. [In Persian].
دوره 6، شماره 2
تیر 1398
صفحه 465-478
  • تاریخ دریافت: 01 دی 1397
  • تاریخ بازنگری: 10 اردیبهشت 1398
  • تاریخ پذیرش: 10 اردیبهشت 1398
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1398
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1398