ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر خشکسالی و پیش‌بینی رواناب حوضۀ رودخانۀ نکا طی دوره‌های آتی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

2 دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

چکیده

مطالعات متعدد نشان داده‏اند تغییرات آب‌وهوایی تأثیرات شدیدی بر منابع آب موجود در سراسر جهان خواهد گذاشت. با توجه به تأثیر تغییرات آب‌وهوایی بر وقوع خشکسالی‏ها و جریان رودخانه، ضروری است که وقوع خشکسالی و وضعیت منابع آب در شرایط تغییر اقلیم بررسی شود. در پژوهش حاضر به بررسی اثر تغییر اقلیم بر شاخص خشکسالی SPI و رواناب حوضۀ رودخانۀ نکا در استان مازندران پرداخته شد. به این منظور، از داده‏های ایستگاه‏های هواشناسی بارکلا، پجیم، سفیدچاه، گلورد و تیرتاش استفاده شد. داده‏های تاریخی آبدهی رودخانۀ نکا نیز در محل سد گلورد از ایستگاه هیدرومتری گلورد به دست آمد. سپس، پارامترهای اقلیمی دما و بارش طی دورۀ آتی 2019ـ 2081، تحت سه سناریوی اقلیمی RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 برای حوضۀ رودخانۀ نکا شبیه‏سازی شد. برای تعیین مقادیر میانگین پارامترهای اقلیمی بارش و دما، از روش خطوط هم‌باران و برای شبیه‏سازی رواناب از مدل IHACRES استفاده شد. نتایج نشان داد وقایع خشکسالی طی دوره‏های آتی در هر سه سناریوی اقلیمی نسبت به دورۀ پایه افزایش یافته و دوره‏های مرطوب و نرمال نسبت به دورۀ پایه کاهش خواهد یافت. براساس یافته‏ها، طی دوره‏های آتی میانگین آورد سالانۀ رودخانۀ نکا تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 بین 15 تا 43 درصد کاهش می‏یابد. بنابراین، میانگین آورد سالانۀ رودخانۀ نکا در محل سد گلورد از 95 میلیون مترمکعب طی سال‏های 1992ـ 2014، به ۵4 تا 81 میلیون مترمکعب کاهش خواهد یافت. بر این اساس، باید با برنامه‏ریزی دقیق‏تر ضمن کاهش آثار منفی دوره‏های خشکسالی و کاهش جریان رودخانۀ نکا، از تنش‏های اجتماعی، زیست‌محیطی، اقتصادی و فرهنگی جلوگیری شود.

کلیدواژه‌ها


[1].Waseem M, Park DH, Kim TW. Comprehensive Climatological Drought Projection over South Korea under Climate Change. Procedia engineering. 2016; 154: 284-290.
[2].Huang YF, Ang JT, Tiong YJ, Mirzaei M, Amin MZ. Drought Forecasting Using SPI and EDI under RCP-8.5 Climate Change Scenarios for Langat River Basin, Malaysia. Procedia Engineering. 2016; 154: 710-717.
[3].Alipour A, Moradkhani H, Demirel MC. A comparative assessment of projected meteorological and hydrological droughts: Elucidating the role of temperature. Journal of Hydrology. 2017; 553: 785-797.
 
[4].Li X, Ju H, Garré S, Yan C, Liu Q. Spatiotemporal variation of drought characteristics in the Huang-Huai-Hai Plain, China under the climate change scenario. Journal of Integrative Agriculture. 2017; 16(10): 2308-2322.
[5].Golmohammadi M, Massah Bavani A. The Perusal of Climate Change Impact on Drought Intensity and Duration. Journal of water and soil. 2011; 25(2): 326-315. (Persian)
[6].Khashei A, Shahidi A, Pourrezabilondi M, Amirabadizadeh M, jafarzadeh A. Performance Assessment of ANN and SVR for downscaling of daily rainfall in dry regions. Iranian Journal of Soil and Water Research. 2018; 49(4): 781-793. (Persian)
[7].Hashemi-Ana SK, Khosravi M, Tavousi T, Nazaripour H. Validation of AOGCMs capabilities for simulation length of dry spells under the climate change and uncertainty in Iran. Scientific-Research Quarterly of Geographical Data. 2017; 26(103): 43-58.
[8].Mirdashtovan M, Malekian A, Mohseni Saravi M. Stream flow simulation using statistical downscaling of climatic data: Urmia Lake Basin. Iranian Journal of Eco hydrology. 2018; 5 (2): 419-431. (Persian).
[9].Sadat Mousavi R, Marofi S. Investigation of the hydrologic response of river flow to climate change (Case study: Dez Dam Basin). Journal of Water and soil conservation. 2017; 23(6): 333-348. (Persian)
[10].Sanikhani H, Gohardoust MR, Sadeghi M. The Impacts of Climate Change on Runoff of Ghareh-Chay Basin in Markazi Province, Iran. Journal of Watershed Management Research. 2016; 13(7), 12-22. (Persian)
[11].Sadeghi SH, Ghasemieh H, Sadatinegad SJ. Performance Evaluation of the IHACRES Hydrological Model in Wet Areas (Case Study: Navrud Basin, Gillan). Journal of Water and Soil Science. Journal of Hydrology and Soil Science. 2015; 19(73): 73-82. (Persian)
[12].Chen J, Xia J, Zhao C, Zhang Sh, Fu G, Ning L. The mechanism and scenarios of how mean annual runoff varies with climate change in Asian monsoon areas. Journal of Hydrology. 2014; 517: 595-606.
[13].Nkomozepi T, Chung SO. The effects of climate change on the water resources of the Geumho River Basin, Republic of Korea. Journal of Hydro-environment Research. 2014; 8(4): 358-366.
[14].Al-Safi HIJ, Sarukkalige PR. The application of conceptual modelling to assess the impacts of future climate change on the hydrological response of the Harvey River catchment. Journal of Hydro-environment Research. 2020; 28(1): 22-33.
[15].Arora VK, Scinocca JF, Boer GJ, Christian JR, Denman KL, Flato GM, et al. Carbon emission limits required to satisfy future representative concentration pathways of greenhouse gases. Geophysical Research Letters. 2011; 38(5): 1-6.
[16].IPCC. Climate Change: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth. 2014.
[17].Huang HL, Chang FL. ESVM: Evolutionary support vector machine for automatic feature selection and classification of microarray data, Bio systems. 2007; 90(2): 516-528.
[18].McKee TB, Doesken NJ, Kleist J. The relationship of drought frequency and duration to time scales. In Proceedings of the 8th Conference on Applied Climatology. Boston, MA: American Meteorological Society. 1993; 17( 22): 179-183.
[19].Goodarzi M, Motamed Vaziri B, Mirhosseini M. Assessment of IHACRES Model in Surface Run-off Simulation in Climate Change Status (Case Study: Kan Basin). Iran-Watershed Management Science & Engineering. 2017; 38(11): 83-94. (Persian)
[20].Littlewood IG, Clarke RT, Collischonn W, Croke BF. Predicting daily stream flow using rainfall forecasts, a simple loss module and unit hydrographs: Two Brazilian catchments. Environmental Modelling & Software. 2007; 22(9): 1229-1239.
دوره 7، شماره 2
تیر 1399
صفحه 291-302
  • تاریخ دریافت: 15 مرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 19 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 19 اسفند 1398
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1399
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1399