تحلیل حساسیت پارامترهای مؤثر در سیلاب طراحی با استفاده از HEC- HMS (مطالعۀ موردی: سد سردشت)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد عمران آب، شرکت توسعۀ منابع آب و نیروی ایران

2 عضو هیئت ‏علمی دانشگاه ارومیه، گروه مهندسی آب

3 دانشجوی دکترای علوم و مهندسی منابع آب، دانشگاه تبریز و مدرس گروه عمران، مؤسسۀ آموزش عالی علم و فن ارومیه

چکیده

عوامل متعددی بر فرایند روندیابی سیلاب تأثیرگذار هستند که هریک وزن خاصی در کاهش پیک سیلاب عبوری از سرریز دارند. در تحقیق حاضر، این عوامل شناسایی شده و آنالیز حساسیت پارامترهای مؤثر بر دبی پیک طراحی مخزن سد سردشت بررسی شد. همچنین، تأثیرگذاری این عوامل و حساسیت آن‏ها در برآورد هیدروگراف تولیدی حوضه و روندیابی مخزن مشخص شد. در مرحلۀ نخست پس از ساخت مدل حوضه با تمام المان‏های مؤثر در HEC-HMS، یک رگبار بارش و رواناب متناظر شبیه‏سازی و پارامترهای مؤثر بر ایستگاه‏های مختلف واسنجی شد. در مرحلۀ دوم با تبدیل حداکثر بارش محتمل (PMP) به حداکثر سیل محتمل (PMF) در مخزن سد روندیابی شد. در مرحلۀ آخر، حساسیت پارامترهای CN، مقدار بارش طراحی، مقدار زمان تأخیر آبراهه و زمان تأخیر حوضۀ بالادست سد و پارامترهای روندیابی دبی پیک طراحی انجام شد. نتایج نشان داد سیلاب طراحی بیشترین حساسیت را به مقدار بارش طراحی دارد، به‏طوری ‏که با 30 درصد تغییر در بارش، مقادیر CN‏، زمان تأخیر آبراهه و سیلاب طراحی به‏طور خطی به‌ترتیب 40‌، 25‌ و 8 درصد تغییر می‏کند، ولی در 30‌± درصد زمان تأخیر حوضه، تغییرات سیلاب به‏طور غیرخطی 5 درصد در تخمین بالا و 16 درصد در تخمین پایین را سبب می‏شود.‏

کلیدواژه‌ها


]1[.Zhang, Q.J, Zhang, Y.H, Effects of land-use pattern change on rainfall-runoff and runoff-sediment relations: A case study in Zichang watershed of the Loess Plateau of China. J. Environ. Sci.2004, 16, 436–442.
]2[.Beven K.J., Rainfall-Runoff Modelling: The Primer. John Wiley & Sons: Chichester, UK; Wiley-Blackwell: Hoboken, NJ, USA, 2012.
]3[.Halwatura D, Najim M, Application of the HEC-HMS model for runoff simulation in a tropical catchment. Environ. Modell. Softw. 2013, 46, 155–162.
]4[.USACE, U.A.C.O. Hydrologic Modeling System, HEC-HMS. Quick Start Guide; US Army Corps of Engineers Institute for Water Resources Hydrologic Engineering Center: Davis, CA, USA, 2015.
]5[. Abbasi M, Mohseni Sarvi M, Khairkhah M, Khaliqi Sigarudi Sh, Rostamizadeh Q. and Hosseini M. Investigating the effect of watershed management activities at the time of concentration and curve of the basin using HEC-HMS model (Case study: Tehran watershed watershed), Range and Watershed Management Magazine (Iranian Journal of Natural Resources), 2010: 63 (13): 385 - 375. ]Persian[
]6[. Karimi N.Evaluation of different methods of flood hydrograph simulation using the software package HEC-HMS (Case Study: Watershed Chehelgazi). Journal of Water Research Iran. Fifth year / Number Nine / Winter. 2011؛ (38-29. ]Persian[
]7[. Shiri K. Three methods of calibration unit hydrograph SCS; Clark and Schneider with HEC-HMS rainfall-runoff simulation case study: watershed Shapur. Second National Conference on Climate Change and Sustainable Development of Agriculture and Natural Resources Engineering, 26 August, Beheshti University, Tehran. 2015؛ COI Code article: CCASD02_072 Resources Republic.Of Iraq, Ashenab Consulting Engineers. ]Persian[
]8[. Hosseini M. The historic river flood forecasting hydrological model HEC-HMS, Journal of Research of quantitative geomorphology, fourth year, Issue 1, Summer.2016؛ 18 p. 133. ]Persian[
]9[.Kiani Salmi E, Honarbakhsh A and Abdollahi KH. Sensitivity analysis of soil moisture calculation model for continuous simulation in Beheshtabad basin, IRANIAN JOURNAL OF ECOHYDROLOGY, 2017: 4 (4): 1117 - 1127. ]Persian[
]10[.Samadian M, Nabipour Y, Mohammadi M and Akbarian H. Prioritizing the construction of mechanical watershed management structures and its impact on Debit's peak flood characteristics, 3rd National Hydrology Conference of Iran, 17-19 Sep. 2019- University of Tabriz. ]Persian[
]11[.Asadi M, Jabbari I and Hesadi H. Flood modeling in arid and semi-arid regions using HEC-HMS model (Case study: Esteghlal catchment area of Esteghlal Minab Dam), Journal of Quantitative Geomorphology Research, 2019: 4 (4): 17 - 33. ]Persian[
 
]12.[ Kathol J.P, Werner H.D, Trooien T.P. Predicting Runoff for Frequency based Storm using a Prediction Runoff Model.A.S.A.E. South Dakota. U.S.A.2003.
]13[. Celark S , Zheng J. Hydraulic and hydrological models to predict real-time assessment of the flood on the Yangtze River. JOURNAL OF THE AMERICAN WATER RESOURCES ASSOCIATION.2004؛Vol. 45, No. 3.
]14.[ Hessari B.Hydrological Study Report Bardasur Dam Project, Ministry Of Water.2011.
]15[. Kuntiyawichai K. Effectiveness of Ubol Ratana and Lam Pao Reservoirs for Flood Mitigation in the Downstream Area of the Chi River Basin Using HEC-HMS Model. Advanced Materials Research,2014: 931-932: 785-790.
]16[. Silva D, Weerak O. and Srikantha H. Modeling of Event and Continuous Flow Hydrographs with HEC–HMS: Case Study in the Kelani River Basin, Sri Lanka. Journal of Hydrology.2014:19:800-806.
]17[.Choudhari K.Simulation of rainfall-runoff process using HEC-HMS model for Balijore Nala watershed, Odisha, India, INTERNATIONAL JOURNAL OF GEOMATICS AND GEOSCIENCES. 2014: Volume 5, No 2.
]18[.Hua J. Flood-Runoff in Semi-Arid and Sub-Humid Regions, a Case Study: A Simulation of Jianghe Watershed in Northern China. Journal of Water.2015: ISSN 2073-4441 7, 5155-5172; doi:10.3390/w7095155
]19[.Hydrological modelling of wadi Ressoul watershed, Algeria, by HEC-HMS model Imene
Diabi SKHAKHFA ABCDEF, Lahbaci OUERDACHI AF.
]20[.Romali N.S, Yusop Z, Ismail A.Z.Hydrological Modelling using HEC-HMS for Flood Risk Assessment of Segamat Town, Malaysia. Materials Science and Engineering.2018. 012029.
]21[.Unduche F, Tolossa H, Senbeta D , Zhu E. Evaluation of four hydrological models for operational flood forecasting in a Canadian Prairie watershed. Hydrological Sciences Journal. 2018. ISSN: 0262-6667 (Print) 2150-3435.
]22[.Xin Z, Shi S, Wu C , Wang L, Ye L. Applicability of Hydrological Models for Flash Flood Simulation in Small Catchments of Hilly Area in China. Open Geosciences Journal. 2019. Volume 11: Issue 1.
]23[.Bitew G, TassewS, Mulugeta A , Belete K, Miegel L. Application of HEC-HMS Model for Flow Simulation in the Lake Tana Basin: The Case of Gilgel Abay Catchment, Upper Blue Nile Basin, Ethiopia. Hydrology Journal. 2019. 6(1):21
]24[.Belayneh A, Sintayehu G, Gedam K , Muluken T. Evaluation of satellite precipitation products using HEC‑HMS model. Modeling Earth Systems and Environment Journal. 2020.https://doi.org/10.1007/s40808-020-00792-z.
]25[. Hydrologic Engineering Center, Hydrologic Modeling System, HEC-HMS, User's Manual/Version 2.1,U.S. Army Corps Of Engineering, Davis, Ca. 2011.
دوره 7، شماره 4
دی 1399
صفحه 951-965
  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1399
  • تاریخ بازنگری: 27 مرداد 1399
  • تاریخ پذیرش: 27 مرداد 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 11 آذر 1399
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1399