تعیین سهم منابع آب سطحی و زیرزمینی در محدودۀ یک شبکۀ آبیاری بر پایۀ محاسبۀ تلفات سامانۀ بهره‏برداری، مورد مطالعاتی شبکۀ آبیاری آبشار اصفهان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گرایش سازه‌های آبی، گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد گرایش منابع، گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

3 دانشیار، گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

چکیده

این مطالعه با شبیه‏سازی فرایند توزیع آب سطحی در کانال‏های آبیاری، تحلیل مکانی توزیع آب و همچنین، برآورد نیاز آب کشاورزی، اقدام به تعیین سهم منابع آب سطحی و زیرزمینی با هدف تدقیق سهم منابع آب در یک شبکۀ آبیاری کرد. در راستای دستیابی به این مهم، شبکۀ آبیاری آبشار اصفهان، با مشکلات حاد مدیریت توزیع آب، به عنوان نمونۀ مطالعاتی این پژوهش انتخاب شد. بنابراین، شبیه‏سازی توزیع آب بین آبگیرهای کانال اصلی و فرعی، با توسعۀ مدل شبیه‏ساز انتگرالی‌ـ تأخیری در محیط MATLAB صورت گرفت و تحلیل مکانی شاخص کفایت توزیع آب، در محیط GIS انجام شد. نیاز آبی محصولات الگوی کشت نیز با استفاده از برنامۀ نت‏وات برآورد شد. نتایج شبیه‏سازی در کانال‏های اصلی و فرعی، بیانگر روند غالباً کاهشی کفایت تحویل آب از آبگیرهای بالادست تا پایین‏دست، به‌خصوص تحت سناریوهای بهره‏برداری کم‏آبی بوده که نشان از ضعف مدیریت کارآمد توزیع آب در شبکه کانال داشت. همچنین، تحلیل مکانی کفایت توزیع آب آبیاری بیانگر ناکارآمدی تحویل آب سطحی و دلیل اصلی افزایش تعداد چاه‏های حفرشده توسط کشاورزان در محدودۀ شبکه آبیاری بوده است. در ادامه، سهم آب سطحی و زیرزمینی به تفکیک 59 روستای دارای حقابه مشخص شد، به ‏طوری ‏که آب سطحی توزیع‌شده در روستاهای واقع در بالادست و پایین‌دست هر کانال فرعی به‌ترتیب 35-48% و 49-60% تقاضای کشاورزی را تأمین کرده است. نتایج این تحقیق، زمینه را برای پیاده‏سازی سیستم حسابداری آب، با تدقیق سهم منابع آب سطحی و زیرزمینی در محدودۀ شبکۀ آبیاری، فراهم می‏کند.

کلیدواژه‌ها


[1]. Barkhordari S, Hashemy Shahdany SM. A systematic approach for estimating water losses in irrigation canals. Journal of Water Science and Engineering. 2022;15(2):161-169.
[2]. Orojloo M, Hashemy Shahdany SM, Roozbahani A. Risk assessment of main transmission line in irrigation networks with application of fuzzy hierarchical method. Journal of Water and Soil Conservation. 2017;24(5):25-47. [Persian]
[3]. Yaltaghian Khiabani M, Hashemy Shahdany SM. Design of automatic control system to equitable water distribution under water shortages and inflow fluctuation operational conditions, Case study of Roodasht Irrigation district. Journal of Water and Soil Conservation. 2018;25(5):185-200. [Persian]
[4]. Azargashb S, Hashemy M, Roozbahani A. Estimation of the minimum amount of seepage and operational losses in the earthen canals using ant colony optimization algorithms. Journal of Water and Soil Conservation. 2020;27(6):67-84. [Persian]
[5]. Barkhordari S, Hashemy Shahdany SM, Taghvaeian S, Firoozfar AR, Meastre JM. Reducing losses in earthen agricultural water conveyance and distribution systems by employing automatic control systems. Computer and Electronics in Agriculture. 2020;168:105-122.
[6]. Management and Planning Organization. Public regulations design of irrigation and drainage networks, Magazine No. 281. 2004. [Persian]
[7]. Fipps G. Potential water savings in irrigated agriculture for the Rio grande planning region (Region M). Texas Water Resources Institute. 2005.
[8]. Akkuzu E, Ünal HB, Karataş BS. Determination of water conveyance losses in the Menemen open canal irrigation network. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 2014;31(1):11-22.
[9]. Kedir Y. estimation of conveyance losses of Wonji-Shoa Sugar Cane Irrigation Scheme in Ethiopia. Journal of Environment and Earth Science. 2015;5(17):2224-3216.
[10]. Jadhav PB, Thokal RT, Mane MS, Bhange HN, Kale SR. improving conveyance efficiency through canal lining in command area: A Case Study. International Journal of Engineering Innovation & Research. 2014;3(6):820-826.
[11]. Karimi Avargani H, Hashemy Shahdany SM, Hashemi Garmdareh SE, Liaghat A. determination of water losses through the agricultural water conveyance, distribution, and delivery system, Case study of Roodasht Irrigation District, Isfahan. Water and Irrigation Management. 2020;10(1):143-156. [Persian]
 
[12]. Serra P, Salvati L, Queralt E, Pin C, Gonzalez O, Pons X. estimating water consumption and irrigation requirements in a Long‐Established Mediterranean Rural Community by remote sensing and field data. Irrigation and Drainage. 2016;65(5):578-88.
[13]. Shahrokhnia MA, Olyan Ghiasi A. methods of seepage estimation in canals and evaluation of seepage and distribution efficiency in Doroodzan irrigation system. Journal of Water Management in Agriculture. 2018;4(2):27-36. [Persian]
[14]. Riahi H, Abbasi N, Mollaei A. evaluation of operational and maintenance problems in Kerman irrigation canals. Iranian Journal of Irrigation and Drainage.2013;7(2):167-177. [Persian]
[15]. Maroufi S, Soltani H. estimations of conveyance and distribution efficiencies in Shawour irrigation and drainage network using an exponential equation. Journal of Agricultural Research.2006;6(1):36-47. [Persian]
[16]. Sheyni A, Noori M, Minaei S. Investigation of water losses and providing guidelines to reduce water in DEZ irrigation network (Case study: Sabili and E4 Channels). Journal on Water Engineering. 2015;3(2);87-98. [Persian]
[17]. Abbasi F, Sohrab F, Abbasi N. Evaluation of irrigation efficiencies in Iran. Irrigation and Drainage Structures Engineering Research. 2017;17(67):113-120. [Persian]
[18]. Mohammadi A, Rizi AP, Abbasi N. Field measurement and analysis of water losses at the main and tertiary levels of irrigation canals: Varamin Irrigation Scheme, Iran. Global Ecology and Conservation. 2019;18:e00646.
[19]. Lee EH, Kim JH. Design and operation of decentralized reservoirs in urban drainage systems. Journal of Water. 2017;9(4):246.
[20]. Hashemy shahdany SM, Monem MJ, Isapoor S. Using inline storage in automatic control systems to improve the operation process in the main irrigation channel, Case study of Dez network irrigation channel. Journal of Hydraulic. 2012;7(3):1-14. [Persian]
[21]. Van Overloop PJ, Negenborn RR., De Schutter B, Van De Giesen NC. Predictive control for national water flow optimization in the Netherlands. Intelligent Infrastructures. 2010;42:439-461.
[22]. Schuurmans J, Schuurmans W, Berger H, Meulenberg M, Brouwer R. Control of water levels in the Meuse river. Journal of Irrigation and Drainage Engineering. 1997;123(3):180-184.
[23]. Isapoor S, Montazer A, Van Overloop PJ, Van De Giesen N. Designing and evaluating control systems of the Dez main canal. Irrig. Drain. 2011;60(1):70-79.
[24]. Molden DJ, Gates TK. Performance measures for evaluation of irrigation-water-delivery systems. Journal of Irrigation and Drainage Engineering.1990;116(6):804-823.
دوره 9، شماره 2
تیر 1401
صفحه 403-417
  • تاریخ دریافت: 08 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 31 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 22 اردیبهشت 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1401
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1401