بررسی حساسیت و میزان دقت فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در احداث سدهای زیر زمینی مناطق کویری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 محقق بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان

2 و استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حافظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و

3 محقق بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی،

چکیده

استفاده از سدهای زیرزمینی از دیرباز مورد توجه بشر بوده است و این سدها در هر زمانی با توجه به فنون رایج علمی آن دوران ساخته می‌شدند. در این پژوهش برای برقراری ارتباط میان معیارهای تاثیرگذار و اخذ یک تصمیم صحیح‌تر و دقیق‌تر و صرفه‌جویی در وقت و هزینه از روش سیستم تصمیم گیری AHP استفاده شد. در این روش با توجه به موقعیت حوضه آبریز شهداد، چهار حوزه آبریز انتخاب شد و آمار و اطلاعات موجود از چهار معیار اصلی و سه زیر معیار و 17 شاخص در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. سپس با توجه به اهمیت نسبی معیارهای ذکر شده و تحلیل آنها در نرم افزار Expert Choice نتیجه نهایی به دست آمد. به طور کلی در حوزه آبریز شهداد، معیار آب دارای بیشترین وزن دهی و اهمیت در احداث سدهای زیر زمینی حوزه آبریز شهداد می‌باشد و معیار محور دارای کمترین وزن دهی و اهمیت می‌باشد. به طور کلی نتایج نشان داد که حوزه آبریز کشیت با وزن 573/0، بیشترین اولویت را از بین حوضه آبریز مورد مطالعه برای احداث سد زیر زمینی به خود اختصاص داد. سپس حوزه آبریز پشوئیه با وزن 202/0، دومین اولویت برای احداث سد زیر زمینی، بعد از آن حوزه آبریز سامون جهر با وزن 183/0 سومین اولویت را به خود اختصاص داد و در نهایت حوزه آبریز کهنوج شاه با 042/0 کمترین اولویت را برای احداث سد زیر زمینی داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. [1] Afkar M, Lashkaripour GH, Ghafouri M, Tabatabaei Yazdi J, Ardalanzadeh A. Using satellite

    images to select suitable sites for construction of underground dam (Case study: South Khorasan

    province). 14th Symposium of Geological Society of Iran, Urmia University. 2010. [Persian].

    [2] Ahmadi H, Heshmatpour A, Seyedian M, Komaki C. Analytic Hierarchy Process for Determining

    the Relative Importance of Multiple Criteria in Selecting the Location of water spreading (Case

    Study: Gorgan City). First National Conference on Water Management with Optimal Water Use

    Approach in Agricultural Sector. 2016. Pp:1-12. [Persian].

    [3] Alizadeh A. (2007). Applied Hydrology, Astan Quds Razavi Publications, Mashhad. 2007.

    [Persian].

    [4] Arab Khazaeli A, Heshmatpour A, Sayedian M, Chazgi J. (2019). Prioritizing Suitable Location

    of the Underground Dam Construction Using AHP in Kajbid-Balaqly Watershed Garmeh city,

    Iranian Journal of Irrigation and Drainage. 2019;2(3): 338-353. [Persian].

    [5] Bear J, Cheng AHD, Sorek S, Ouazar D, Herrera I. Seawater intrusion in coastal aquifers-

    concepts, methods and practices. The Netherlands: Kluwer Academic Publishers; 2000.

    [6] Fathizad H, Alipour H, Hashemi Nasab N, Karimi H. (2016). Potential Detection of Groundwater

    through Analytical Hierarchy Process Using Remote Sensing and Geographic Information

    System in Mehdishahr Basin. Hydrogeomorphology. 2016;8(4): 1-20. [Persian].

    [7] Ghodsipour SH. Analytic Hierarchy Process (AHP), 5th Edition, Amirkabir University of

    Technology. 2006. [Persian].

    [8] Golmayi H, Ashtiani-Moghaddam Q. (2005). Underground Dams for Water Storage in Small

    Scale. 2005. 97 Pp. [Persian].

    [9] Habibzadeh A, Hosseinpour A, Soleimanzadeh S. Feasibility study and construction of an

    underground dam in the Daryan watershed (Case Study Mashnaqchy Underground Dam). Iranian

    Journal of Rainwater Catchment Systems. 2020;8(25): 53-65.

    [10] Haj Seyed Alikhani N, Saeediyan H, Abkar A. Investigating the sensitivity of geoelectric method

    in suitable locating of underground dams in desert areas (Case study: Samon Jahr watershed in

    Kerman province). Iranian Journal of Irrigation and Water. 2024;14(54): 181-196. [Persian].

    [11] Hasani A, Hasani H, Shirkhani H. Underground dam building methods. 1st National conference

    on drainage and sustainable agriculture, Tehran, Iran. 2013. [Persian].

    [12] Kheirkhah Zarkesh M. DSS for floodwater site selection in Iran, PhD Thesis, Wageningen

    University, pp. 273. ISBN: 90-8504-256-9.the Netherland.2005.

    [13] Mahmoudi N. Location of Suitable Areas for Rainwater Storage (Case Study: Senged Tree

    Catchment Basin), 1st National Conference on Rainwater Catchment Systems. 13-14 December,

    Mashhad, Iran. 2012. [Persian].

    [14] Minciardi R, Robba M, Roberta S. Decision models for sustainable groundwater planning and

    control. Journal of control Engineering Practice. 2007;15(8): 1013-1029.

    [15] Nosrati K, Rajabi Eslami A, Sayadi M. (2018). The Analysis and Classification of Water Quality

    Using a Multivariate Static Technique in the City of Mallard, Tehran. Hydrogeomorphology.

    2018;15(5): 171-190. [Persian].

    [16] Raju NJ. Reddy TVK, Mmunirathnam P. Subsurface dams toharvest rainwater-a case study of

    the Swarnamukhi River basin. Southern India. Hydrology Journal. 2006;14(4): 526-531.

    [17] Saaty T. Decision Making for Leaders.RWS Publication, Pittsburgh, USA. 1992.

    [18] Saberi A, Rangzan K, Mahjoori R, Keshavarzi M. Potential Detection of Groundwater

    Resources by Combining Remote Sensing and GIS by Analytic Hierarchy Process (AHP) in the

    Kamestan Anticline of KhuzestanProvince. Journal of Advanced Applied Geology. 2012;6:11-

    1. [Persian].

    [19] Sharifi MA, Retsios V. Site Selection for Waste Disposal through SpatialMultiCriteria Decision

    Analysis, International conferenceon Decision Support for Telecomunications and Information

    Society, Sep, Warsaw, Poland.2003.

    [20] Soori M, Jafari M, Azarnivand H, Ghodousi J, Farahpour M. Locating the Implementation

    of Stone-Cement Dam and Gabioni Dam Projects Using Analytical Hierarchy Process in

    Geographic Information System Environment (Case Study: Kermanshah Province), Watershed

    Mangement Research (Research and Construction). 2012; 97: 91-83. [Persian].

    [21] Telmer K, Best M. Underground Dams: A Practical Solution for the Water Needs of Small

    Communities in Semi-Arid Regions, School of Earth and Oceans Sciences, University of

    Victoria. 2004. 6 pp.

    [22] Zahedi A, Talebi A, Lesani MT. Haji Abolghasemi, R. Determination and prioritization of areas

    prone to underground dam construction using AHP model emphasizing on drought and water

    demand compensation (Case study: Gazdar Drongar). 9th National Conference of Watershed

    Management. Yazd University. 2013. [Persian].

    [23] Zeleney M. Multiple criteria decision making. New York: McGraw-Hill. 1982.

    [24] Saaty TL. Fundamentals of Decision Making and Priority Theory. 2nd ed. Pittsburgh, PA: RWS

    Publications. Pp.11. 2000

دوره 11، شماره 1
فروردین 1403
صفحه 125-147
  • تاریخ دریافت: 13 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 11 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 25 اسفند 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 01 فروردین 1403
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1403