بررسی روند و مدل‏ سازی خشکیدگی جریان با برآورد عدم قطعیت آن (مطالعۀ موردی: رودخانۀ بشار استان کهگیلویه و بویراحمد)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه فسا

2 استادیار، دانشکدۀ منابع طبیعی و کشاورزی، دانشگاه گنبد کاووس

3 کارشناس ارشد مهندسی عمران آب، سازه‏ های هیدرولیکی

چکیده

شاخۀ خشکیدگی نشان‏دهندۀ توازن شبکۀ رودخانه بین دریافتی‏ها و هدررفت‏های رودخانه است. منحنی خشکیدگی رابطۀ ذخیره‌ـ خروجی را برای خوشه نشان می‌دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی روند، مدل‏سازی خشکیدگی و برآورد عدم قطعیت مدل‏سازی خشکیدگی در ایستگاه شاه‏مختار روی رودخانۀ بشار در استان کهگیلویه و بویراحمد است. بر‌اساس نتایج آزمون من‌ـ کندال دبی در ایستگاه مطالعه‌شده روند بسیار جزئی افزایشی دارد، اما روند معنا‏داری مشاهده نشد. پس از تعیین روند قطعات خشکیدگی تعیین و مدل‏های مایلت، بارنز، بوزینس، هورتن، کوتانگ، دراگ و مخزن توانی به آنها برازش داده شد. در این زمینه‌ ابتدا قسمت‏های مختلف قطعات خشکیدگی (در مدل‏های چند‏مخزنی) تعیین ‌و سپس مقادیر پارامترهای مدل‏های مختلف برآورد شد. برای کالیبره‌کردن ضرایب معادلات علاوه بر روی هم انداختن هیدروگراف‏های برآوردی و مشاهداتی (ترسیمی) از معیار جمع مربعات خطا نیز استفاده شد. مقایسۀ نتایج مدل‏ها در مدل‏سازی خشکیدگی نیز بیانگر عملکرد مدل‏ها به‌ترتیب دراگ (ویتنبرگ و کوتانگ)، بارنز، هورتون، بوزینس، مخزن توانی و مایلت بود.

 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1.  

    1. Moore RD. Storage-outflow modelling of streamflow recessions, with application to a shallow-soil forested catchment. Journal of Hydrology. 1997; 198: 260-270.
    2. Griffiths GA, Clausen B. Streamflow recession in basins with multiple water storages. Journal of Hydrology. 1997; 190: 60-74.
    3. Tallaksen LM. A review of baseflow recession analysis. Journal of Hydrology. 1995; 165: 349-370.
    4. Brodie RS, Hostetler S. A review of technique for analyzing basflow from stream hydroghraphs. 2007.
    5. Wittenberg H. Nonlinear analysis of low flow recession curves. FRIENDS: Flow Regimes from International and Experimental Network Data. IAHS Publ. 1994; 221:61.
    6. Sujono J, Shikasho S, Hiramatsu K. A comparison of techniques for hydrographic recession analysis. Hydrological Processes. 2004; 18: 403-413.
    7. Dewandel B, Lachassagne P, Bakalowicz M, Weng PH, Al-Malki A. Evaluation of aquifer thickness by analysing recession hydrographs. Application to the Oman ophiolite hard-rock aquifer. Journal of Hydrology. 2003; 274:248-269.
    8. Von Storch VH. Misuses of statistical analysis in climate research, in H. V. Storch and A. Navarra (eds), Analysis of Climate Variability: Applications of Statistical Techniques, Springer-Verlag Berlin, 1995; 11–26.
    9. Hamed KH, Rao AR. A modified Mann-Kendall trend test for autocorrelated data, Journal of Hydrology. 1998; 204: 182–196.
    10. Yue S, Pilon P, Phinney B, Cavadias G. The influence of autocorrelation on the ability to detect trend in hydrological series, Hydrology Processes. 2002; 16: 1807–1829.
    11. Sen PK. Estimates of the regression coefficient based on Kendall’s tau, J. American Statist. Assoc. 1968; 63: 1379–1389.
    12. Chapman TG. A comparison of algorithms for stream flow recession and baseflow separation. Hydrology Processes. 1999; 13: 701–714.
    13. Amit H, Lyakhovsky V, Katz A, Starinsky A, Burg A. Interpretation of spring recession curves. Groundwater. 2002; 40: 543-551.
    14. Nathan RJ, McMahan TA. Evaluation of automated techniques for baseflow and recession analysis. Water Resources Research. 1990; 26 (7):1465-1473.
    15. Vogel, RM, Kroll CN. Regional geohydrologic-geomorphic relationships for the estimation of low flow statistics. Water Resources Research. 1992; 28 (9): 2451-2458.
    16. Chapman TG. Modelling stream recession flows. Environmental Modelling and Software. 2003; 18 (8-9): 683-692.
    17. Rees HG, Holmes MGR, Young AR, Kansakar SR. Recession based hydrological models for estimating low flow in ungauged catchment in the Himalayas. Hydrology and Earth System Sciences. 2004; 8(5): 891-902.
دوره 3، شماره 4
دی 1395
صفحه 557-567
  • تاریخ دریافت: 11 آبان 1395
  • تاریخ بازنگری: 10 دی 1395
  • تاریخ پذیرش: 10 دی 1395
  • تاریخ اولین انتشار: 10 دی 1395
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1395