تعیین حریم کمّی چاه‌ها به کمک مدل عددی بدون شبکۀ محلی پتروو-گالرکین در آبخوان محصور و آزاد در شرایط غیر ماندگار(مطالعۀ موردی: دشت بیرجند)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مهندسی عمران، گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار دانشکدۀ مهندسی شهید نیکبخت، دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 دانشیار دانشکدۀ فنی و مهندسی، گروه عمران، دانشگاه بیرجند

چکیده

در مطالعۀ حاضر برای نخستین‌بار حریم کمّی با استفاده از یک روش عددی در دو آبخوان محصور و آزاد تعیین و ترسیم شد. روش عددی به کار گرفته‌شده، روش بدون شبکۀ محلی پتروو-گالرکین است که تا کنون در این حوزه و با این کاربرد استفاده نشده است. آبخوان محصور، هندسۀ منظمی دارد و شامل چهار چاه بهره‏برداری می‌شود. پس از مدل‌سازی سطح آب به کمک روش بدون شبکه، حریم کمّی چاه‏ها در دوره‏های یک‌ماهه، یک‌ساله، دوساله و پنج‌ساله ترسیم شدند و سپس تأثیر ضرایب هدایت هیدرولیکی و ذخیره در چگونگی گسترش شکل این ناحیه بررسی و ارزیابی شد. نتایج نشان دادند با گذشت زمان، حریم کمّی چاه‏ها گسترده‏تر می‏شود که ناشی از برداشت بیشتر و در پی آن، افت افزون‌تر سطح آب است. به طوری که برای حالتی که فقط چاه نخست در حالت بهره‏برداری باشد، عرض حریم در سال دوم 82/2 متر است و این مقدار در سال پنجم به 8/5 متر می‏رسد. همچنین، با افزایش ضریب، هدایت هیدرولیکی و ضریب ذخیرۀ مساحت و عرض حریم کم می‌شود، به بیانی دیگر، تعداد نقاطی که داخل حریم می‏افتند، کاهش می‏یابد. در مثال دیگری حریم چاه برای یک آبخوان واقعی ترسیم شد. آبخوان دشت بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی که از نوع آزاد است، ارزیابی شد. سطح آب مدل‌سازی شد و نتایج با داده‏های مشاهداتی مقایسه شدند، به‌طوری که خطای جذر میانگین مربعات برای این روش در حالت ماندگار و غیرماندگار به‌ترتیب 483/0 و 757/0 متر به دست آمد. این آبخوان 190 حلقه چاه دارد که از این میان، دو چاه به عنوان نمونه انتخاب شدند. در نهایت، حریم کمّی برای دو چاه انتخاب‌شده ترسیم شدند. نتایج نشان دادند گسترش و توسعۀ این ناحیه در حالت واقعی هم بیشتر تحت تأثیر ضریب هدایت هیدرولیکی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Determination the Capture Zone of Wells by using Meshless Local Petrov-Galerkin Numerical Model in Confined Aquifer in Unsteady State (Case study: Birjand Aquifer)

نویسندگان [English]

  • Ali Mohtashami 1
  • Seyed Arman Hashemi Monfared 2
  • Gholamreza Azizyan 2
  • Abolfazl Akbarpour 3
1 PhD Student of Civil Engineering, Nikbakht Faculty of engineering, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
2 Associate Professor of Civil Engineering, Nikbakht Faculty of engineering, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
3 Associate Professor of Civil Engineering, Faculty of Engineering, University of Birjand, Birjand, Iran
چکیده [English]

In this study, for the first time, the capture zone is determined and depicted in two confined and unconfined aquifers using a numerical method. The engaged numerical method is meshless local Petrov-Galerkin which is not used in this field and in this application. The confined aquifer has regular geometry with 4 extraction wells. After simulating the groundwater flow, capture zones of wells is depicted in 1-month, 1-year, 2-year and 5-year time periods. Then the effect of both hydraulic conductivity and storage coefficients is evaluated in order to see the changes in shape and development of capture zone. The results indicated that by passing the time the area and width of the capture zone get greater, in other words, when number -1 well is in extraction by itself, in the second year the width of the capture zone is 2.82m and in the fifth year, it is 5.8m. Also with increasing hydraulic conductivity and storage coefficients, the area and width of capture zone get smaller on the other hand the number of nodes which is located in capture zones is reduced. In another example, a capture zone depicted for a real aquifer. Birjand aquifer which is located in South Khorasan province has an unconfined type. Head is simulated and the results are compared with observation data. The RMSE errors for steady and unsteady condition are 0.483 and 0.757 respectively. This aquifer has 190 extraction wells. Two wells are chosen as a sample. Then capture zone for these wells is determined and depicted. The results show that extension of this region in a real aquifer is more influenced by hydraulic conductivity coefficient.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mfree method
  • Capture zone of well
  • Real aquifer
  • Transient state

مراجع

[1].    Rock G, Kupfersberger H, Numerical delineation of transient capture zones, Journal of Hydrology, 2002;269:134-149.
[2].    Bear J, Jacobs M, On the Movement of Water Bodies Injected into Aquifers, Journal of Hydrology, 1965;3:37-57.
[3].    Javandel I, Tsang C, Capture zone type curves: a tool for aquifer cleanup, Ground Water, 1986;24:616-625.
[4].    Lerner D N, Well catchments and time-of-travel zones in aquifers with recharge, Water Rresources Managment, 1992;28(10):2621-2628.
[5].    Springer A E, Bair E S, Comparison of methods used to delineate capture zones of wells: 2. Stratified-drift buried-valley aquifer, Groundwater, 1992;30(6):908-917.
[6].    Kinzelbach W, Marburgrer M, Chiang W, Determination of groundwater catchment areas in two and three spatial dimensions, Journal of Hydrology, 1992;134:221-246.
[7].    Grubb S, Analytical model for estimation of steady-state capture zones of pumping wells in confined and unconfined aquifers, Ground Water, 1993;31:27-32.
[8].    Yeo I, Lee K, Analytical solution for arbitrarily located multiwells in an anisotropic homogeneous confined aquifer, Water Resourses Research , 2003;39:1-5.
[9].    Fienen M, Lou J, Kitanidis P, Semi-analytical homogeneous anisotropic capture, Journal of Hydrology, 2005;312:39-50.
[10].        Intaraprasong T, Zhan H, Capture zone between two streams, Journal of Hydrology, 2007;338:297-307.
[11].        Asadi-Aghbolaghi M, Rakhshanderoo G. R, Kompani-zare M, Analytical solutions for the capture zone of a pumping well near a stream, Hyrogeology Journal, 2011;19:1161-1168.
[12].        Samani N, Zarei-Doudeji S, Capture zone of a multi-well system in confined and unconfined wedge-shaped aquifers, Advances in Water Resources, 2012;39:71-84.
[13].        Zarei-Doudeji S, Samani N, Capture zone of a multi-well system in bounded peninsula-shaped aquifers, Journal of contamination hyrology, 2014;164:114-124.
[14].        Zarei-Doudeji S, Samani N, Capture Zone of a Multi-Well System in Bounded Rectangular- Shaped Aquifers: Modeling and Application, International journal of science technology and society, 2016;3.
 
[15].        Staboultzidis A G, Dokou Z, Capture Zone Delineation and Protection Area Mapping in the Aquifer of Agia, Crete, Greece, Enviromental process, 2017;4(1):95-112.
[16].        Feo A, Zanini A, Petrella E, Celico F, A Python Script to Compute Isochrones for MODFLOW, Groundwater, 2017;10:1-7.
[17].        Atluri S N, Zhu T A, A new MEshless method (MLPG) approach in computational mechanics, computaional mechanics, 1998;22(2):117-127.
[18].        Atluri S N, Zhu T A, The meshless local Petrov-Galerkin (MLPG) approach for solving problems in elasto-statics, 2000;25:169-179.
[19].        Atluri S N, Sladak J, Zhu T, Local boundary integral equation (LBIE) and it's meshless implementation for linear elasticity, 2000;25(2):180-198.
[20].        Mohtashami A, Akbarpour A, Mollazadeh M, Development of two dimensional groundwater flow simulation model using meshless method based on MLS approximation function in unconfined aquifer in transient state, Journal of Hydroinformatics2017;19(5):640-652.
[21].        Liu G, Mesh Free Methods: Moving Beyond the Finite Element Method, Boca Raton: CRC press, 2002.
[22].        Liu G R, Gu Y T, An introduction to Meshfree Methods and Their Programming, Singapore: Springer, 2005.
 
[23].        Porfiri M, Analysis by Meshless Local Petrov-Galerkin Method of Material Discontinuities, Pull-in Instability in MEMS, Vibrations of Cracked Beams, and Finite Deformations of Rubberlike Materials, Virginia: Virginia Polytechnic Institute and State University, 2006.
[24].        Mohtashami A, Akbarpour A, Mollazadeh M, Modeling of groundwater flow in unconfined aquifer in steady state with meshless local Petrov-Galerkin, Modares Mechanical Engineering, 2017;17(2):393-403.
[25].        Mategaonkar M, Eldiho T I, Simulation of groundwater flow in unconfined aquifer using meshfree point collocation method, Engineering Analysis with Boundary Elements2011;35:700-707.
[26].        Swathi B, Eldho T I, Groundwater flow simulation in confined aquifers using meshless Local Petrov-Galerkin, ISH Journal of Hydraulic engineering, 2013;19:335-348.
[27].        Swathi B, Eldho T I, Groundwater flow simulation in unconfined aquifers using meshless local Petrov-Galerkin method, Engineering Analysis with Boundary Elements, 2014;48:43-52.
[28].        Swathi B, Eldho T I, Aquifer parameter and zonation structure estimation using meshless local Petrov–Galerkin method and particle swarm optimization, Journal of Hydroinformatics, 2018;20(2):457-467.
اکوهیدرولوژی
دوره 6، شماره 1
فروردین 1398
صفحه 239-255

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 31 شهریور 1397
  • تاریخ بازنگری: 10 بهمن 1397
  • تاریخ پذیرش: 10 بهمن 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار