شناسایی عوامل تأثیرگذار بر مدیریت بهینۀ منابع با رویکرد همبست در بخش کشاورزی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، پردیس بین‌المللی کیش، دانشگاه تهران، تهران

2 دانشیار، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشکدۀ محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران

چکیده

آب، غذا و انرژی اصلی‌ترین منابع مورد نیاز برای توسعۀ جوامع هستند. دیدگاه همبست بر مدیریت به‌هم‌پیوستۀ این منابع تأکید دارد و با تمرکز بر این سه منبع در سطح کلان به کار گرفته می‌شود. در این تحقیق، ارزیابی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر و روش‏های تخصیص بهینه منابع بر اساس رویکرد همبست آب، انرژی و تولید غذا با فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) در استان البرز در نظر گرفته شده است. به این‌منظور، معیارها به صورت زوجی در یک تحلیل سلسله‌مراتبی با اخذ نظرات متخصصان مقایسه شده و میزان اهمیت آنها تعیین شده است که معیارها شامل مدیریت آب، انرژی و غذا می‌شود. عوامل مؤثر بر تخصیص بهینۀ منابع استان البرز تعیین و بررسی شده و به صورت گزینه‌های چندگانه ارائه شده‌اند تا به صورت زوجی و براساس پرسشنامه‏های تکمیل‌شده توسط متخصصان مقایسه شوند. نتایج نشان می‌دهد معیار آب نسبت به سایر معیارها با وزن نسبی 4/61 درصد بیشترین تأثیر را در فرایند ارزیابی دارد و معیارهای انرژی و غذا به‌ترتیب با وزن نسبی 2/26 و 4/12 درصد رتبه‌های بعدی تأثیرگذاری را دارند. از میان راهکارهای تدوین‌شده، آموزش و ارتقای آگاهی با امتیاز 9/35 درصد در رتبۀ نخست و سیاست‌گذاری زیست‌محیطی با امتیاز 6/26 درصد در رتبۀ دوم قرار گرفت. در نتیجه، پیشنهاد می‌شود راهکارهای آموزش و ارتقای آگاهی و سیاست‌گذاری زیست‌محیطی در اولویت قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها


[1]. Dai J, Wu S, Han G, Weinberg J, Xie X, Wu X, et al. Water-Energy Nexus: A Review of Methods and Tools for Macro-Assessment. Applied Energy. 2017;811:393–818.
[2]. Saladini F, Betti G, Ferragina E, Bouraoui F, Cupertino S, Canitano G, et al. Linking the Water-Energy-Food Nexus and Sustainable Development Indicators for the Mediterranean Region. Ecological Indicators. 2018;91: 889–892.
 
[3]. Hoff H. Understanding the nexus. Background paper for the Bonn 2011 Conference: the water, energy and food security nexus. Stockholm Environment Institute. Stockholm. 2011.
[4]. Cai X, Wallington K, Shafiee-Jood M, Marston L. Understanding and Managing The Food-Energy-Water Nexus – Opportunities for Water Resources Research, Advances in Water Resources. 2018;111:859–823.
[5]. Bizikova L, Roy D, Venema HD, McCandless M, Swanson D, Khachtryan A., et al. Water-Energy-Food Nexus and Agricultural Investment: A Sustainable Development Guidebook. International Institute for Sustainable Development. 2014.
[6]. Sharifi Moghaddam A, Sadeghi H. Application of water-energy-food correlation in water resources management. National Conference on Water Resources Management Strategies and Environmental Challenges. Sari. 2018;1. [In Persian]
[7]. Jia Z, Cai Y, Chen Y, Zeng W. Regionalization of water environmental carrying Capacity for supporting the sustainable water resources management and development in China. Resources, Conservation and Recycling. 2018;134:282–293.
[8]. Hou X, Lv T, Xu J, Deng X, Liu F, Pi D. Energy sustainability evaluation of 30 Provinces in China using the improved entropy weight-cloud model. Ecological Indicators. 2021;126:107657.
[9]. Nadaraja D, Lu C, Islam MM. The Sustainability Assessment of Plantation Agriculture—A Systematic Review of Sustainability Indicators. Sustainable Production and Consumption. 2021;26:892–910.
[10]. Cansino-Loeza B, S´anchez-Zarco XG, Mora-Jacobo EG, Saggiante-Mauro FE, Gonz´alez-Bravo R, Mahlknecht J, et al. Systematic Approach for Assessing the Water–Energy–Food Nexus for Sustainable Development in Regions with Resource Scarcities. ACS Sustainable Chemistry & Engineering. 2020;8(36):13734–13748.
[11]. Guerra JBSO, de A, Berchin II, Garcia J, Neiva S, da S, et al. A literature-based study on the water–energy–food nexus for sustainable development. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment. 2021;35(1),95–116.
[12]. Basheer M, Elagib NA. Sensitivity of Water-Energy Nexus to dam operation: A Water-Energy Productivity concept. Science of the Total Environment. 2018;616–617:918–926.
[13]. Dale AT, Bilec MM. The Regional Energy & Water Supply Scenarios (REWSS) Model, Part II: Case studies in Pennsylvania and Arizona. Sustainable Energy Technologies and Assessments. 2014;7:237–746.
[14]. Grafton RQ, Williams J, Jiang Q. Food and water gaps to 2050: preliminary results from the global food and water system (GFWS) platform. Food Security. 2015;7:209–220.
[15]. Blanco M, Van Doorslaer B, Britz W. Assessing Agriculture-water Relationships: a Pan-European Multidimensional Modelling Approach. 126th Seminar, European Association of Agricultural Economists, Italy. 2012. 126th Seminar, June 27-29, 2012, Capri, Italy from European Association of Agricultural Economists.
[16]. Liu J, Williams JR, Zehnder AJB, Yang H. GEPIC–modelling wheat yield and crop water productivity with high resolution on a global scale. Agricultural Systems. 2007;94:478–493.
[17]. Amarasinghe U. PODIUMSIM: CPSP Report10 Country Policy Support Program. International Commission on Irrigation and Drainage. New Delhi: India; 2005.
[18]. Lawford R, Bogardi J, Marx S, Jain S, Pahl Wostl C, Knuppe K, et al. Basin perspectives on the Water–Energy–Food Security Nexus. Current Opinion in Environmental Sustainability. 2013;5(6):607-616.
[19]. Li G, Huang D, Sun C, Li Y. Developing interpretive structural modeling based on factor analysis for the water-energy-food nexus conundrum. Science of the Total Environment. 2019;651(1):309-322.
[20]. Nhamo L, Mabhaudhi T, Mpandeli S, Dickens C, Nhemachen C, Senzanje A, et al. An integrative analytical model for the water-energy-food nexus: South Africa case study Environmental Science and Policy. 2020;109:15–24.
[21]. Naidoo D, Nhamo L, Mpandeli S, Sobratee N, Senzanje A, Liphadzi S, et al. Operationalising the water-energy-food nexus through the theory of change. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 2021;149:111416.
[22]. Namany S, Govindan R, Martino MD, Pistikopoulos EN, Linke P, Avraamidou S, et al. An Energy-Water-Food Nexus-based Decision-making Framework to Guide National Priorities in Qatar.Sustainable Cities and Society. 2021;75:103342.
[23]. Winters ZS, Crisman Thomas L, Dumke David T. Sustainability of the Water-Energy-Food Nexus in Caribbean Small Island Developing States. Water. 2022;14:322.
[24]. Shahmohammadi A. Assessing and explaining the status of water, energy and food linkages in Varamin plain Analysis of amplifications and exchanges under different climatic and agricultural scenarios. PhD Thesis, Shahid Beheshti University, Research Institute of Environmental Sciences. 2018. [In Persian]
[25]. Ashuri V. Assess the status of the irrigation network with the approach of water, energy and food link index. Master Thesis, Department of Irrigation and Drainage Engineering, University of Tehran, Abu Reihan Campus. 2020. [In Persian]
[26]. Radmehr R. Evaluating the role of water, energy and food linkage in groundwater resources management using multiple factor model in Neishabour plain. PhD Thesis, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. 2021. [In Persian]
دوره 8، شماره 4
دی 1400
صفحه 1099-1111
  • تاریخ دریافت: 15 آبان 1400
  • تاریخ بازنگری: 01 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 01 اسفند 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 اسفند 1400
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1400