تأثیر اندازه بر رابطۀ بین شاخص مطلوبیت زیستگاه و همپوشانی آشیان اکولوژیک در ماهی سفید رودخانهای (Squalius namak, Khaefi et al., 2016)، در رودخانۀ جاجرود از حوضۀ دریاچه نمک
1
دانشجوی دکتری بومشناسی آبزیان، گروه شیلات، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج. ایران
2
دانشیار گروه شیلات، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج. ایران
10.22059/ije.2022.343012.1640
چکیده
با استفاده از شاخص مطلوبیت زیستگاه میتوان به طور بالقوه توزیع زیستمندان را در اکوسیستم پیشبینی کرد یا به بیان دیگر، همبستگی آنها را با فاکتورهای محیطی نشان داد. با بررسی رابطۀ بین شاخص مطلوبیت زیستگاه و آشیان اکولوژیک در یک گونه، میتوان یافتههای مهمی از جنبههای عملکردی تئوری آشیان اکولوژیک و رقابت درونگونهای به دست آورد. در این مطالعه، با استفاده از دادههای ریختسنجی سنتی و خوشهبندی k-میانگین، گروهبندی 103 نمونه از ماهیان گونۀ ماهی سفید رودخانهای نمک (Squalius namak) بر اساس دو گروه ماهیان کوچک و بزرگ انجام شد. برای محاسبۀ شاخص مطلوبیت زیستگاه از روش ناپارامتری هموارسازی هستهای به منظور ترسیم رابطه بین هر متغیر محیطی و تعداد ماهیان در هر ایستگاه استفاده شد. سپس، یک معادلۀ چندجملهای بر دادههای پیشبینیشده توسط هموارها، برازش داده شد. نسبت مساحت مشترک زیر نمودار به مساحت کل به عنوان همپوشانی آشیان اکولوژیک تعیین شد. در نهایت، با رگرسیون خطی رابطۀ بین مقدار شاخص شایستگی هر پارامتر و مقدار همپوشانی آشیان اکولوژیک حاصل از همان پارامتر برای دو گروه بررسی شد. ارتفاع و شیب خط دو رگرسیون خطی با آنالیز کوواریانس بررسی شدند. نتایج نشان داد اختلاف معناداری در ارتفاع و شیب خط دو رگرسیون برازش داده وجود نداشت که نشاندهندۀ اثر تغییرات یکسان شاخص مطلوبیت زیستگاه بر مقدار همپوشانی آشیان اکولوژیک نمونههای کوچک و بزرگ ماهی سفید رودخانهای است. میانگین مقدار همپوشانی آشیان اکولوژیک نمونههای کوچک و بزرگ 52 درصد بود. احتمال میرود پارامترهای دیگری از نظر ایجاد رقابت مؤثر باشند.
Abrams P. Some Comments on Measuring Niche Overlap. Ecol. 1980;61(1): 44-49.
Zamani Faradonbe M., Eagderi S., Zarei N. Determination of habitat suitability index of Capoeta gracilis, Keyserling 1861 from Taleghan River. J Fish 2015;68(3): 409-419. [In Persian]
Hirzel AH, Le Lay G. Habitat suitability modelling and niche theory. J Appl Ecol. 2008;45(5): 1372-1381.
McNyset K. Use of ecological niche modelling to predict distributions of freshwater fish species in Kansas. Ecol of Fresh Fish. 2005;14(3): 243-255.
Ahmdzadeh M, Poorbagher H, Eagderi S. Calculating the habitat suitability index of Siahmahi (Capoeta buhsei, Kessler 1877) using the kernel smoothing in the Jajrood River, Namak basin of Iran. Aqua Sci. 2019;6(2), 99-108. [In Persian]
Khaefi R, Esmaeili HR, Sayyadzadeh G, Geiger MF, Freyhof J. Squalius namak, a new chub from Lake Namak basin in Iran (Teleostei: Cyprinidae). Zootaxa 2016;4169(1): 145-159.
Mouludi-Saleh A, Keivany Y, Jalali SAH. Geometric morphometric comparison of Namak Chub (Squalius namak, Khaefi et al., 2016) in rivers of lake Namak basin of Iran. Research in Zoology 2017;7(1): 1-6.
Mouludi-Saleh A, Keivany Y. Morphometric analysis of Squalius namak Khaefi et al. 2016 in Khaznagh and Ghare-Chai rivers. Sri Lanka Jouranl of Aquatic Science 2018;23(2): 173-178.
Mouludi-Saleh A, Keivany Y, Jalali SAH. Biometry of Chub (Squalius namak Khaefi et al., 2016) in rivers of Namak Basin. Experimental animal Biology 2018;7(1): 107-118. [In Persian]
Shabanloo H, Poorbagher H, Eagderi S. Effects of environmental parameters on morphological traits of Squalius namak in the Jajrood River. Aquaculture Sciences 2021;9(1): 172-181. [In Persian]
Eagderi S, Poobagher H, Zamani Faradonbe M. Habitat suitability index of Capoeta buhsei, Kessler 1877 in Jajroud River (Namak Lake basin). The Forth Iranian Conference of Ichthyology, Ferdowsi University of Mashhad, 20-21 July 2016. [In Persian]
Esmaeili HR, Sayyadzadeh G, Eagderi S, Abbasi K. Checklist of freshwater fishes of Iran. FishTaxa 2018;3(3): 1-95.
Armbruster JW. Standardized measurements, landmarks, and meristic counts for cypriniform fishes. Zootaxa 2012;3586(1): 8-16.
Shabanloo H, Poorbagher H, Eagderi S. The effect of ecological nich overlap of different fish size groups on changes in habitat suitability, morphological characteristics and genetic diversity of Squalius namak, Khaefi et al., 2016. M.Sc. thesis of Aquatic Ecology, University of Tehran. 2018. [In Persian]
Taghinezhad I, Ahmadi M, Kamali A, Haghbayan S. Ecological response of macrobenthos in Jadjrud River by human sewages. J Renew Nat Reso Res. 2015;6(1): 11-24. [In Persian]
Zaret TM, Rand AS. Competition in Tropical Stream Fishes: Support for the Competitive Exclusion Principle. Ecol 1971;52(2): 336-342.
Evangelista C, Boiche A, Lecerf A, Cucherousset J. Ecological opportunities and intraspecific competition alter trophic niche specialization in an opportunistic stream predator. J Anim Ecol. 2014; 83(5), 1025-1034.
)