کاربرد داده‌های ماهواره‌ای در برآورد نیاز آب زیست محیطی تالاب ها در مناطق باداده‌های محدود (مطالعۀ: موردی تالاب کانی برازان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی آب و پژوهشکدۀ مهندسی و مدیریت منابع آب دانشگاه تربیت مدرس، تهران

2 گروه محیط زیست، مهندسین مشاور آبان پژوه

3 دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب دانشگاه ساسکاچوان، کانادا

چکیده

تعیین و تأمین نیاز آب زیست‌محیطی اکوسیستم‌ها از جمله تالاب‏ها یکی از ‌راهکارهای مؤثر به منظور پیشگیری از تخریب و اطمینان از تداوم خدمات اکوسیستمی آنهاست. در مطالعۀ حاضر تعیین نیاز آبی تالاب بین‌المللی کانی‌برازان )در جنوب دریاچۀ ارومیه( با اتخاذ یک رویکرد ترکیبی هیدرواکولوژیکی مد نظر قرار گرفت. به این منظور، با استفاده از داده‏های ماهواره‏ای تغییرات بلندمدت سطوح آب و پوشش گیاهی تحلیل شد. سپس، تحلیل فراوانی سطوح غرقابی و دوره‌های رشد پوشش گیاهی تالاب و برآورد مقادیر تبخیر‌ـ تعرق از سطح انجام شد. در ادامه، بر مبنای مطالعات میدانی انجام‌شده از تابستان 1394 تا پاییز 1395، هیدروگرافی تالاب، گونه‏های گیاهی و پرندگان تالاب و مکان‏یابی زیستگاه‏های آنها تعیین شده و گونه‏های شاخص مشخص شدند. بر مبنای عمق مطلوب و الگوی‏ ‏مکانی زیستگاه‏های گونه‏های شاخص گیاهان و پرندگان زمستان‌گذران در معرض خطر و تهدید، سطوح غرقابی و احجام مطلوب تالاب تعیین شد. در نهایت، با استفاده از سری زمانی احجام تاریخی تالاب و مدل‌سازی معکوس بیلان آب، رژیم جریان ورودی تالاب از منابع سطحی برای تأمین نیاز آبی تالاب برآورد شد. نتایج مطالعۀ حاضر نشان می‏دهد در شرایط نرمال جریان زیست‌محیطی مورد نیاز تالاب کانی‏برازان معادل 5/16 میلیون مترمکعب در سال، شامل دو پیک جریان به‌ترتیب در اواسط پاییز و اواخر بهار است. نتایج مطالعۀ حاضر می‏تواند در برنامه‌ریزی منابع آب سطحی و زیرزمینی تغذیه‌کنندۀ تالاب و نیز مدیریت کیفیت آب تالاب استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


[1].  Ma L, Sun R, Kazemi E, Pang D, Zhang Y, Sun Q, et al. Evaluation of Ecosystem Services in the Dongting Lake Wetland. Water. 2019 Dec 5;11(12):2564.
[2].  Hu S, Niu Z, Chen Y, Li L, Zhang H. Global wetlands: Potential distribution, wetland loss, and status. Sci Total Environ. 2017 May 15;586:319–27.
[3].  Bureau Ramsar Convention. Wetlands Values and Functions; Gland, Switzerland; 2001.
[4].  Costanza R, de Groot R, Sutton P, van der Ploeg S, Anderson SJ, Kubiszewski I, et al. Changes in the global value of ecosystem services. Glob Environ Chang. 2014 May 1;26(1):152–8.
 
[5].  Xu T, Weng B, Yan D, Wang K, Li X, Bi W, et al. Wetlands of international importance: Status, threats, and future protection. Int J Environ Res Public Health. 2019 May 2;16(10).
[6].  Yang W, Sun T, Yang Z. Does the implementation of environmental flows improve wetland ecosystem services and biodiversity? A literature review. Restor Ecol. 2016 Nov 1;24(6):731–42.
[7].  Powell SJ, Letcher RA, Croke BFW. Modelling floodplain inundation for environmental flows: Gwydir wetlands, Australia. Ecol Modell. 2008 Mar 10;211(3–4):350–62.
[8].  Scanlon J. Flow : the essentials of environmental flows. Flow : the essentials of environmental flows. IUCN; 2003.
[9].  Davis J, Froend R, Hamilton D, Horwitz P, Mccomb A, Oldham C, et al. Environmental water requirements to maintain wetlands of national and international importance. Canberra: Environment Australia, Department of the Environment and Heritage; 2001.
[10].            Tharme RE. A global perspective on environmental flow assessment: Emerging trends in the development and application of environmental flow methodologies for rivers. River Res Appl. 2003 Sep 1;19(5–6):397–441.
[11].            McCosker RO. “Methods addressing the flow requirements of wetland, riparian and floodplain vegetation.” In: Comparative Evaluation of Environmental Flow Assessment Techniques: Review of Methods. Canberra: Land and Water Resources Research and Development orporation; 1998. p. 47–65.
[12].            Purshouse RC. Evolutionary multi-criterion optimization : 7th International Conference, EMO 2013, Sheffield, UK, March 19-22, 2013. Proceedings. Springer; 2013.
[13].            Arthington AH, Brizga SO, Kennard MJ. Estimating the Water Requirements for Plants of Floodplain Wetlands: A Guide - Jane Roberts - Google Books. Canberra; 1998.
[14].            Gül A, Ayyıldız K, Barbaros F, Baran T. Assessing ecological flow conditions for wetlands fed from ungauged stream reaches. Vol. 58, European Water. 2017.
[15].            Torabi Haghighi A, Fazel N, Hekmatzadeh AA, Klöve B. Analysis of Effective Environmental Flow Release Strategies for Lake Urmia Restoration. Water Resour Manag. 2018;32(11):3595–609.
[16].            De la Hera Portillo A, Murillo Díaz JM. Identification of wetland water sources for environmental flow assessment: a case study of the Miguel Ibáñez wetlands (Segovia, Spain). Hydrol Sci J. 2014 Apr 3;59(3–4):466–87.
[17].            Yang Z, Mao X. Wetland system network analysis for environmental flow allocations in the Baiyangdian Basin, China. Ecol Modell. 2011 Oct 1;222(20–22):3785–94.
[18].            Duan H, Xu M, Cai Y, Wang X, Zhou J, Zhang Q. A Holistic Wetland Ecological Water Replenishment Scheme with Consideration of Seasonal Effect. Sustainability. 2019;11(3):930.
[19].            Anderson, E.P., Jackson, S., Tharme, R.E., Douglas, M., Flotemersch, E., Zwarteveen, M., Lokgariwar, C., Montoya, M., Tipa, G.T., Jardine, T.D., Olden, J.D., Cheng, L., Cosens, B., Dickens, C., Garrick, D., Groenfeldt, D., Roux, D.J., Ruhi, A., Arthington, A.H., Agency, U.S.E.P., Society, C., Museum, T.F., Taieri, E., Zealand, N., Sciences, F., Practice, W., Wales, N.S., Africa, S., Fe, S., Services, S., African, S., Parks, N., Africa, S., 2020. advance environmental water management 1–32. https://doi.org/10.1002/wat2.1381.
[20].            Arthington, A.H., 2020. Environmental Flows: History of Assessment Methods, Ecosystem Frameworks and Global Uptake, in: Reference Module in Earth Systems and Environmental Sciences. Elsevier. https://doi.org/10.1016/b978-0-12-409548-9.12450-9
[21].            Roberts J, Young B, Marston F. Estimating the water requirements for plants of floodplain wetlands: a guide. In: Ecosystem Response Modelling in the Murray-Darling Basin. Canberra: Land and Water Resources Research and Development Corporation; 2000. p. 183–96.
[22].            Taghavi Koljahi S, Riazi B, Taghavi L. Determining Environmental Water right of Miankaleh Wetland. Environ Sci Technol. 2014;16(2):101–9. [Persian].
[23].            Gorji-Shani R, Barani G. Evaluation of the Hawizeh Marshes Water Requirements with Respect to Dust Control and Improvement in Environmental Conditions. J Hydraul. 2017;12(3):13–27. [Persian].
[24].            Sarhadi A, Soltani S. Determination of water requirements of the Gavkhuni wetland, Iran: A hydrological approach. J Arid Environ. 2013 Nov 1;98:27–40.
[25].            Abbaspour M, Nazaridoust A. Determination of environmental water requirements of Lake Urmia, Iran: An ecological approach. Int J Environ Stud. 2007;64(2):161–9.
[26].            Sajedipour S, Zarei H, Oryan S. Estimation of environmental water requirements via an ecological approach: A case study of Bakhtegan Lake, Iran. Ecol Eng. 2017 Mar 1;100:246–55.
[27].            Modaberi H, Shokoohi A. Determining Anzali Wetland Environmental Water Requirement Using Eco-Hydrologic Methods. Iran Water Resour Res. 2019;15(3):91–104. [Persian].
[28].            Sima S, Tajrishi M. Water Allocation for Wetland Environmental Water Requirements: The case of Shadegan Wetland, Jarrahi Catchment, Iran. In: World Environmental and Water Resource Environmental,. Asce; 2006. p. 87–87.
[29].            Peeri H. Environmental water requirements of Hamun wetland. J Wetl Ecobiolog. 2010;2(6):57–69.
[30].            Pandam Consulting Engineering. Integrated Water resources Manangement of Lake Urmia Basin, Third module: Kanibrazan Wetland. Tehran; 2005. [Persian].
[31].            Iran Water and Power Resources Development Company. Urmia Lake (Results of Limnological and biological monitoring of main water body and satellite wetlands of Lake Urmia). 1st ed. Tehran: IranShenasi; 2018. 320 p. [Persian].
[32].            Cooper DJ, Merritt DM. Assessing the Water Needs of Riparian and Wetland Vegetation in the Western United States. 2012.
[33].            Ketabchi H, Mahmoodzadeh D, Farhoudi Hafdaran R. Estimation of wetland-aquifer exchanges (Case Study: Kaniborazan wetland). Iran J Ecohydrol. 2017;4(3):699 – 709. [Persian].
 
[34].            Sorrell B. Ecophysiology of Wetland Plant Roots: A Modelling Comparison of Aeration in Relation to Species Distribution. Ann Bot. 2000 Sep 1;86(3):675–85.
[35].            Taman L. Using rushes and West, sedges in revegtation of wetland areas in the south of WA. 2000.
[36].            Tilley, D., Ogle, D., St., J., 2011. Plant guide for water sedge (Carex aquatilis). USDA. Field Guide for Managing Camelthorn in the Southwest. 2014.
[37].            Ogle, D., Tilley, D., John, L. St., 2012. Plant Guide USDA, for common spikerush (Eleocharis palustris). Aberdeen, Idaho 83210.
[38].            USDA. Field Guide for Managing Camelthorn in the Southwest. 2014.
[39].            Green AJ. Marbled Teal in the Western Mediterranean. Threatened Waterfowl Specialist Group News. 2000;14–5.
[40].            Green AJ. Comparative feeding behaviour and niche organization in a Community, Mediterranean duck. Can J Zool. 1998;76:500–7.
[41].            Taft OW, Colwell MA, Isola CR, Safran RJ. Waterbird responses to experimental drawdown: implications for the multispecies management of wetland mosaics. J Appl Ecol. 2002 Dec 12;39(6):987–1001.
[42].            BirdLife Data Zone. “White-headed Duck Oxyura leucocephala” (On-line). [Internet]. 2009 [cited 2020 Jul 25]. Available from: http://datazone.birdlife.org/home
دوره 8، شماره 1
فروردین 1400
صفحه 109-125
  • تاریخ دریافت: 04 مرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 30 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 18 اسفند 1399
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1400