" اصول اخلاقی نشریه علمی – پژوهشی اکوهیدرولوژی "

 

 در باب اصول اخلاقی انتشار مقاله، مجله، از یک سو، خود را موظف به پاسداری از حقوق مؤلّفان، صاحبانِ آثار و تولیدکنندگانِ محتوا می‌داند و از سوی دیگر باور دارد که می‌باید حافظ حقوق مخاطبان و خوانندگان خویش باشد. لذا برای رعایت این مهم و در راستای همگامی با جامعۀ علمی بین‌المللی بنای عملکرد خود را قوانین اخلاق در نشر جهانی قرار داده است و سیاست‌های خود را بر همین اساس پایه‌ریزی کرده‌است.

به باور فصلنامه ی  پژوهشی اکوهیدرولوژی  تمامی افرادی که در روند چاپ یک مقاله درگیر هستند (نویسنده، کادر مجله و داوران) می‌باید قوانین و منشور اخلاقی مجله را پذیرفته و بر مبنای آن عمل کنند. نشریه از قوانین کمیته بین المللی اخلاق در نشر (COPE) پیروی می کند.برای دسترسی کامل به این دستورالعمل ها، تعاریف و قوانین می توانید به آدرس www.publicationethics.org/resources مراجعه فرمایید.

نشریه علمی – پژوهشی اکوهیدرولوژی، با رسالت انتخاب و انتشار با کیفیت ترین پژوهش ها در حوزه های برنامه ریزی، مدیریت و مهندسی آب، آلودگی محیط­های آبی در اکوسیستم های طبیعی، توسعه پایدار در اکوسیستم های طبیعی، مهندسی آب و اکولوژی فعالیت می کند. به منظور تحقق این هدف، منشور اخلاقی نشریه برای دستیابی به هدف اعتماد سازی در فرآیند بررسی و انتشار طراحی شده است. در این منشور، خط مشی های نشریه برای تضمین رفتار اخلاق مدار همه شرکت کنندگان دخیل در فرآیند آورده شده است.

اصول اخلاقی برای نویسندگان

هنگامی که نویسنده ای نسبت به ارسال مقاله به مجله اقدام می کند، مقاله باید کاری جدید و اصیل باشد. مقاله ارسالی چه کل و چه بخشی ازآن، به زبان فارسی یا هر زبان دیگری، نباید قبلاً در جای دیگری منتشر یا برای انتشار پذیرفته شده باشد. نویسندگان  باید کار و ایده های اولیه خود را به طور صریح بیان کنند، حتی زمانی که به طور عینی درمقاله بازنویسی و نقل قول از نویسنده دیگر است، این مطالب باید درداخل " علامت نقل قول " قرار گیرد.

مقاله باید منشأ و اصالت هر یک از مجموعه داده های به کار گرفته شده را مشخص کند. نویسندگان نباید مقاله ای را ارسال کنند که قبلا برای این مجله ارسال شده، تحت ارزیابی قرارگرفته و پس از ارزیابی توسط سردبیر رد شده است. اگر نسخه اولیه قبلا رد شده و نویسنده مایل است تا نسخه ای اصلاح شده ازمقاله را برای ارزیابی ارسال کند، توجیه ارسال مجدد مقاله، باید به طور شفاف توسط نویسنده برای سردبیر مجله مطرح و عنوان شود. تنها تحت شرایط خاصی است که، اجازه ارسال مجدد مقاله برای بار دوم وجود دارد.

سرقت علمی : ثبت مقاله در سامانه مدیریت نشریه اکوهیدرولوژی با ارسال ایمیل به کلیه نویسندگان مقاله اطلاع داده خواهد شد. بدیهی است درج نام نویسندگان در مقاله به منزله نقش اساسی ایشان در تدوین مقاله است، درصورتی که نویسندگان مقاله در تدوین مقاله نقشی نداشته اند و از نام آنها سوء استفاده شده است، لازم است مراتب را بلافاصله از طریق ایمیل اطلاع دهند. همه نویسندگان مقاله در مورد اصالت اثر مسئول هستند. حق ارزیابی موارد سرقت علمی برای نشریه محفوظ است. سرقت علمی شکل های گوناگونی دارد از جمله:

ü      ثبت مقاله دیگری به نام خود.

ü      کپی برداری یا تکرار بخش های قابل توجهی از مقاله دیگر.

ü      طرح نتایج حاصل از پژوهش های دیگران به نام خود.

ü      چاپ مکرر مقاله توسط نویسنده واحد در چند نشریه.

ü      بیان نتایج نادرست و خلاف یافته های علمی یا تحریف نتایج حاصل از پژوهش.

ü      استفاده از داده های نامعتبر یا دستکاری در داده های پژوهش.

ارزیابی مخفی دو طرفه :نشریه یک فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه را دنبال می کند که به موجب آن، نویسندگان، داوران را
نمی­شناسند و برعکس. نویسندگان باید به محرمانه بودن فرآیند ارزیابی احترام گذاشته و هویت خود را برای داوران آشکار نسازند. برای مثال، مقاله نباید حاوی هرگونه اطلاعات مشمول خود افشایی باشد، به طوری که داور بتواند نویسنده را شناسایی کند. نویسندگان نباید مقاله ارسالی خود ( مشتمل برمقالات و پیش نویس های اولیه) را روی وب سایت ها منتشر کنند؛ زیرا در وب سایت ها، نویسندگان نباید افرادی را به عنوان داور نام برند که می دانند قبلا مقاله یا نسخه قبلی آن را خوانده و پیشنهادهای خود را مطرح ساخته اند. زیرا این دانش یا آگاهی، به طور خودکار ناقض فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه است.

دقت : نویسندگان مسئول نهایی محتوای کل مقاله ارسالی به نشریه هستند. نویسندگان متعهد هستند تا نمایی دقیق ازپژوهش انجام شده و نیز بحث عینی در خصوص اهمیت پژوهش، ارائه کنند. نویسندگان باید یافته های خود را به طور کامل گزارش کنند و نباید داده هایی را که مرتبط با متن یا ساختار پرسش های پژوهش هستند، را حذف کنند. نتایج باید صرف نظر از آنکه پیامدهای مورد انتظار را تأیید می کنند یا با آنها درتناقض هستند،گزارش شوند. نویسندگان باید دقت ویژه در ارائه خواص یا ویژگی های مرتبط با پژوهش خود یا یافته ها و تفسیر آنها را داشته باشند. مفروضات بنیادین، تئوری ها، روش ها، شاخص ها و طرح های پژوهش مرتبط با یافته ها و تفسیرهای کار آنها، باید آشکار و عنوان شوند.

مقاله باید حاوی جزییات و منابع کافی باشد، به نحوی که امکان دسترسی سایر پژوهشگران به مجموعه داده های یکسان جهت تکرار پژوهش وجود داشته باشد.

اگر نویسنده ای یک اشتباه یا بی دقتی مهم را در کار خود کشف کند، متعهد است تا مراتب را به سرعت به اطلاع سردبیر مجله رسانده و جهت بازبینی یا اصلاح مقاله همکاری کند. اگرنویسنده یا ناشر توسط شخص یا فرد ثالث دریابد که کار انتشار یافته اشتباهی مهم وجدی دارد. نویسنده متعهد است تا به سرعت نسبت به بازبینی یا اصلاح مقاله یا فراهم سازی شواهد برای سردبیر، دال بر صحت و درستی مقاله اصلی یا اولیه اقدام نماید.

تألیف مشترک : همه نویسندگان مقاله باید در کارپژوهش مساعدت و همکاری جدی داشته ودرمقابل نتایج پاسخگو باشند. اعتبار و امتیاز نویسندگی یا تألیف ، باید به نسبت مساعدت های بخش های مختلف تقسیم شود. نویسندگان باید مسئولیت و اعتبار کار را تقبل کنند که شامل اعتبار نویسندگی یا تألیف، تنها برای کاری که به طور عملی انجام داده اند یا کاری که در انجام آن مساعدت کرده اند، است.

نویسندگان باید به طور معمول، نام دانشجو را به عنوان نویسنده همکار درمقالاتی که نویسندگان متعدد دارد و تاحد زیادی برگرفته ازپایان نامه یا رساله دانشجو است، را بیاورند. نویسنده مسئول که مقاله را به مجله ارسال می کند، باید یک نسخه یا پیش نویس مقاله را به همه نویسندگان همکار و مشترک ارسال و رضایت آنها را جهت ارسال مقاله به مجله و انتشار آن کسب کند.

نویسندگان باید در تجدید نظر و انجام اصلاحات مقاله سریع و مناسب عمل کنند.اگر نویسنده ای نمی تواند در سررسید زمانی تعیین شده عمل کند، باید هر چه زودتر با سردبیر برای تعیین مدت زمان بیشتر یا انصراف از فرآیند ارزیابی تماس گیرد.

 " اصول اخلاقی نشریه علمی – پژوهشی اکوهیدرولوژی برای داوران "

 

ارتباط متقابل : ارزیابی و بررسی ، فعالیتی حرفه ای برای مجلات است که ارزش کل حرفه را فراهم ساخته و باید ترغیب شود. به طور معمول انتظار می رود که پژوهشگرانی که مقالات خود را به مجله ارسال می کنند، به طور متقابل دعوت مجله برای ارزیابی مقالات را بپذیرند.

امتناع و رد درخواست ارزیابی یک مقاله بر حسب زمان یا موقعیتی ضروری و لازم است. برای مثال ، داوری که احساس عدم صلاحیت کافی برای قضاوت در مورد مقاله پژوهشی می کند، باید از ارزیابی مقاله امتناع کند. داوران باید در صورتی که نوعی تضاد منافع بالقوه وجود دارد، از ارزیابی مقاله خودداری کنند. در صورتی که از داوران درخواست شود تا مقاله ای را ارزیابی کنند که قبلا بررسی و ارزیابی شده است، آنها باید جزییات ارزیابی اولیه را به اطلاع سردبیر برسانند، مگر آنکه مشخص شود، درخواست ارزیابی مجدد توسط آنها مدنظر است.

ارزیابی مخفی دوطرفه : نشریه یک فرایند ارزیابی مخفی دو طرفه دارد. داوران باید از ارزیابی مقالاتی که قبلاً پیشنهادهای مکتوب خود را در نسخه اولیه آن برای نویسنده داده اند، امتناع کنند. اگر داوری ، هویت نویسنده یا نویسنده همکار را بشناسد، به طور طبیعی مشمول امتناع از ارزیابی مقاله می شود. داوران مسئولیت از نوشتن، گفتن یا انجام دادن هر چیزی که می تواند هویت آنها را برای نویسنده روشن سازد، خودداری کنند .

داوران باید مقالات را به طور عینی ، بی طرف یا عادلانه و حرفه ای ارزیابی کنند. داوران باید از سوگیری های شخصی در توصیه ها و قضاوت های خود اجتناب کنند. داوران باید به محرمانه بودن فرآیند ارزیابی احترام بگذارند. تشخیص این مسئله که مقاله محرمانه است، اهمیت  دارد. داوران باید از سوگیری های شخصی در توصیه ها و قضاوت های خود اجتناب کنند. داوران باید به محرمانه بودن فرآیند ارزیابی احترام بگذارند. تشخیص این مسئله که مقاله محرمانه است، اهمیت دارد . داوران نباید در مورد مقاله با کسی غیر از سردبیر مجله بحث کنند و نیز نباید اطلاعات مقاله را بدون اجازه در اختیار کسی بگذارند. اگر داوران به عمل خلافی مشکوک هستند، باید سردبیر را به طور محرمانه آگاه سازند و نباید نگرانی های خود را تا زمان اعلام رسمی مجله، با سایر بخش ها و افراد در میان بگذارند.

در ارزیابی مقاله و طرح توصیه ها برای نویسنده( نویسندگان) ، داوران باید همواره به خاطر داشته باشند که ارزیابی در قضاوت علمی تأثیر گذار است. داوران باید با نویسنده بر حسب نگرانی هایی که در مورد مقاله دارند، صادق باشند. داوران باید قضاوت علمی خود را به میزان کافی تشریح و از آن حمایت کنند. یعنی آنها باید جزییات و اطلاعات کافی جهت توجیه توصیه های خود به نویسنده را برای سردبیر فراهم سازند. داوران نباید دو سویه عمل کنند، برای مثال از یک طرف ارزیابی های بسیاری دوستانه و صمیمانه در مواجهه با نویسنده و از طرف دیگر ارزیابی بسیار منفی در نشست خصوصی با سردبیر داشته باشند.

داوران باید در ارزیابی ها و داوری های خود سریع عمل کنند. اگر داوری در سررسید زمانی تعیین شده نمی تواند عمل کند، باید هر چه زودتر با سردبیر برای تعیین مدت زمان بیشتر یا انتخاب داوری جدید تماس گیرد.