1
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
2
کارشناس بخش مرتع، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، ایران
10.22059/ije.2025.400762.1881
چکیده
سیلاب یکی از چالش‌های جدی در حوزه آبخیز فخرآباد واقع در استان یزد به‌شمار می‌رود که به‌ویژه از منظر اقتصادی، خسارات قابل‌توجهی را به زیرساخت‌ها و اراضی وارد می‌سازد. از این‌رو، شناسایی و اولویت‌بندی مناطق مستعد سیلاب در این حوزه می‌تواند نقش مؤثری در برنامه‌ریزی و اجرای اقدامات حفاظتی در زمینه‌های کنترل سیلاب، حفاظت خاک و مدیریت منابع آب ایفا کند. در این پژوهش، به‌منظور اولویت‌بندی زیرحوضه‌های منطقه مطالعه‌شده از نظر میزان سیل‌خیزی، هشت معیار مؤثر شامل مدل رقومی ارتفاع (DEM)، شیب، بارندگی، شاخص فراکتال، شاخص پیوستگی، نرخ اشباع توپوگرافی، شاخص کنترل توپوگرافی و قدرت جریان انتخاب و تحلیل شدند. جهت وزن‌دهی و رتبه‌بندی زیرحوضه‌ها، از سه روش تصمیم‌گیری چندمعیاره شامل فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)، روش بهترین-بدترین (BWM) و روش IRNAHP استفاده گردید. در گام نهایی، به‌منظور ارزیابی دقت و صحت نتایج حاصل از این روش‌ها، خروجی مدل شبیه‌سازی SWAT به‌عنوان مرجع مقایسه مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌های حاصل از روش AHP نشان داد که زیرحوضه‌های شماره 4، 3، 31، 27 و 29 دارای بالاترین پتانسیل سیل‌خیزی هستند، در حالی که زیرحوضه‌های 15، 22، 14، 21 و 6 کمترین میزان خطر سیلاب را به خود اختصاص دادند. با این حال، دقت کلی این روش پایین ارزیابی شد؛
)