ارزیابی تأثیر عملیات مکانیکی بر پهنه‌بندی خصوصیات هیدرودینامیکی سیل

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 . استادیار، گروه منابع طبیعی، دانشگاه ملایر، ایران

2 دانشیار، گروه منابع طبیعی، دانشگاه ملایر، ایران

3 مربی، گروه منابع طبیعی، دانشگاه ملایر، ایران

4 مربی، گروه آبیاری و زهکشی، دانشگاه بوعلی سینا، ایران

5 مربی، گروه منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، ایران

چکیده

سیل یکی از بلایای طبیعی است که به خودی خود به‌وجود نمی‏آید، بلکه اغلب، چگونگی تغییر کاربری اراضی موجب بروز آن می‏شود و هرساله خسارت‌های جانی و مالی فراوانی ‌ایجاد می‌کند. در این مطالعه در حوضة گنبدچای برای بررسی تأثیر عملیات مکانیکی آبخیزداری بر پهنه‌بندی سیل، ابتدا با استفاده از روش فازی‌سازی و AHP و ترکیب چهار نقشۀ شیب، ارتفاع، کاربری اراضی و نفوذپذیری نقشۀ پایه تهیه شد و در قدم بعدی با تعیین جانمایی عملیات مکانیکی و تفکیک‌بندی این عملیات بر اساس ارتفاع سدها و تعیین دامنۀ تأثیر هر یک از این عملیات مکانیکی با استفاده از خطوط تراز ارتفاعی، نقشۀ مربوط به دامنۀ تأثیر عملیات آبخیزداری تهیه شد. در‌نهایت با تلفیق نقشۀ مربوط به دامنۀ تأثیر عملیات آبخیزداری با نقشۀ پایه به بررسی پهنه‌بندی سیل در منطقۀ ‌مطالعه‌شده پرداخته شد. نتایج گرچه تأثیر مثبت حدود‌ 9 درصدی عملیات آبخیزداری را بر کاهش خطرات ناشی از سیل نشان می‌دهد، این نتایج در صورت پراکنده بودن مناسب این عملیات و تعداد کافی می‌توانست تأثیر بیشتری از خود نشان دهد.

 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assesment of mechanicaloperationson hydrodynamic features of flood

نویسندگان [English]

  • Hamid Noori 1
  • Ali Reza Iildoromi 2
  • Mahdi Sepehri 3
  • Nabiolah Sepehri 4
  • Mohamad mahdi Artimani 5
1 - Assistant Professorof Natural Resource Department, Malayer University, Iran
2 Associate Professor of Natural Resource Department, Malayer University, Iran
3 Instructor of Natural Resource Department, Malayer University, Iran
4 - Instructor of Irrigation and DrainageDepartment, Bu- Ali Sina University, Iran
5 Instructor of Natural Resource Department, Lorestan University, Iran
چکیده [English]

The flood is one of the natural disasters that doesnt create itself but the landuse change will be caused it that makes a lot of human and financial losses every year. In this study in gonbad chi basin to assess the impact of Watershed mechanical operation on flood mapping used fuzzy method and AHP method and composition of slope mapping, landuse, Permeability and flow accumulation that called base mapping. In next setp by determining thelocation ofmechanicaloperations andseparationofthe operationaccordingto dam height and determine the extent of the effect of the mechanical operation using elevation contour lines, the mapping of impact of watershed management operations was prepared. In the end with composition of base mapping with impact of mechanicaloperations, a new map that called flood mapping is created. Although the results have a positiveapproximately9% impact on reducing the risks of flood but these results in a sufficient number of suitable structures would be more effective than showed.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Flood mapping
  • Gonbad chi
  • Fuzzy
  • AHP
  • Mechanical operations
  1. امینی، عطا؛ روغنی، محمد، 1392، «اثرات سازه‌های مکانیکی بر ذخیرۀ رواناب‌ها در حوضۀ گاودره استان کردستان». فصلنامۀ علمی‌ـ پژوهشی فضای جغرافیایی. سال چهاردهم. شمارۀ 47 : 145-162.
    1. ثروتی، محمدرضا؛ احمدی، محمود؛ نصرتی، کاظم؛ مزبانی، مهدی، 1392، پهنه‌بندی پتانسیل سیل‌خیزی حوضۀ آبخیز سرآب دره‌شهر. جغرافیا (فصلنامۀ علمی‌ـ پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)، دورۀ جدید، سال یازدهم، شمارۀ 36، صص 55-77.
    2. روغنی، محمد؛1391، «بررسی نقش عملیات مکانیکی آبخیزداری در کنترل رواناب حوضۀ آبخیز زاینده‌رود: مطالعۀ موردی در حوضۀ آبخیز حیدری»، مهندسی آبیاری و آب، شمارۀ 7: 23-11.
    3. سلطانی، محبوبه؛ 1389، «ارزیابی اقدامات آبخیزداری بر سیل‌خیزی با استفاده از مدل HECHMS (‌مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز منشاد»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه منابع طبیعی و کویر‌شناسی، دانشگاه یزد.
      1. کرم، امیر؛ درخشان، فرزانه، 1391، «پهنه‌بندی سیل‌خیزی، برآورد سیلاب و ارزیابی کارایی کانال‌های دفع آب‌های سطحی در حوضه‌های شهری (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبشوران در کرمانشاه)»، شماره 16: 54-37.
      2. مظفری، غلامعلی؛ 1389. هیدرولوژی شهری، انتشارات دانشگاه یزد، 214 صفحه.
        1. Saaty. Thomas, 1980, The Analytic Hierarchy Process. Mc Graw-Hill International. New York, NY, U.S.A.
        2. Sadeghi. Hamid.Reza. Sharifi, Faranak. 2006, Performance Evaluation of Watershed Management Measures using Qualitative Method (Case Study: Part of Kan Watershed, Iran), Geographical Research. 79(4):37-47.
        3. Plate. Erich, 2002, Flood Risk and Flood Management, Journal of Hydrology 267,P.P.2-11.
        4. USDA. 1986. Urban hydrology for small watersheds. Technical Release 210-VI-TR-55. 160 pp.