برآورد جریان زیست ‏محیطی رودخانه با استفاده از روش‏های هیدرولوژیکی تنانت، تسمن، انتقال منحنی تداوم جریان و مدل ذخیرۀ رومیزی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد مهندسی عمران آب، مؤسسۀ غیرانتفاعی لامعی‏گرگانی‌

2 استادیار گروه مهندسی آب، دانشکدۀ مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان‌

3 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکدۀ مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

رویکردهای متفاوتی برای برآورد جریان زیست‏محیطی رودخانه معرفی ‏شده است که به رویکرد هیدرولوژیکی به‌دلیل نیاز دسترسی به داده‏های محدود و زمان نسبتاً سریع ارزیابی توجه زیادی شده است. این رویکرد شامل روش‏های متنوعی است، بنابراین مقایسۀ بین نتایج روش‏های مختلف این رویکرد، ضروری است. هدف از تحقیق حاضر بررسی و مقایسۀ نتایج روش‏های تنانت، انتقال منحنی‏های تداوم جریان، روش مدل ذخیرۀ رومیزی و تسمن در برآورد جریان زیست‏محیطی رودخانۀ زهره در جنوب غربی ایران (ایستگاه آب‏سنجی دهملا) است. بر‌اساس بررسی داده‌های بلند‌مدت جریان متوسط سالانه برابر 18/80 مترمکعب بر ثانیه و دورۀ زمانی مرداد‌ـ مهر و بهمن‌ـ فروردین با جریان متوسط 5/22 و 6/156 مترمکعب بر ثانیه به‌ترتیب دوره‌‌های کم‌آب‏ و پرآب‏ سال هستند. بررسی نتایج روش‏های مختلف نشان می‏دهد روش انتقال منحنی تداوم جریان به‌دلایل ارائۀ مقادیر منطقی جریان زیست‌محیطی در ماه‌های مختلف در مقایسه با دبی جریان متوسط ماهانه و سالانه، تطابق مناسب الگوهای تغییرات درون‌سالی جریان متوسط زیست‏محیطی ماهانه و جریان متوسط ماهانۀ رودخانه و ‌تخصیص‌نیافتن همۀ جریان متوسط ماهانه به جریان مورد نیاز زیست‏محیطی در طول سال قابل ‏پذیرش‏ترین روش برآورد جریان زیست‏محیطی در این مطالعه است. با در‌نظر‌گرفتن نتایج روش انتقال منحنی تداوم جریان مقدار جریان زیست‏محیطی ماهانه بین 2/53-8/6 با متوسط 79/27 مترمکعب بر ثانیه در سال برآورد می‏‌شود. همچنین مقدار جریان متوسط زیست‏محیطی متوسط در دوره‏های کم‌آبی و پرآبی به‌ترتیب 7/7 و 3/49 مترمکعب بر ثانیه است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
[1]. Baumgartner LJ, Conallin J, Wooden I, Campbell B, Gee R, Robinson WA, Mallen‐Cooper M. Using flow guilds of freshwater fish in an adaptive management framework to simplify environmental flow delivery for semi‐arid riverine systems. Fish and Fisheries. 2014 Sep 1;15(3):410-27.
 
[2]. MacDonald GK, D’Odorico P, Seekell DA. Pathways to sustainable intensification through crop water management. Environmental Research Letters. 2016 Aug 30;11(9):091001.
 
[3]. Bond N, Costelloe J, King A, Warfe D, Reich P, Balcombe S. Ecological risks and opportunities from engineered artificial flooding as a means of achieving environmental flow objectives. Frontiers in Ecology and the Environment. 2014 Sep 1;12(7):386-94.
[4]. Yang HC, Suen JP, Chou SK. Estimating the Ungauged Natural Flow Regimes for Environmental Flow Management. Water Resources Management. 2016 Oct 1;30(13):4571-84.
 
[5]. Grantham TE, Viers JH, Moyle PB. Systematic screening of dams for environmental flow assessment and implementation. BioScience. 2014 Nov 1;64(11):1006-18.
 
[6]. Lu XX, Li S, Kummu M, Padawangi R, Wang JJ. Observed changes in the water flow at Chiang Saen in the lower Mekong: Impacts of Chinese dams?. Quaternary International. 2014 Jun 26;336:145-57.
 
[7]. Mackay SJ, Arthington AH, James CS. Classification and comparison of natural and altered flow regimes to support an Australian trial of the ecological limits of hydrologic alteration framework. Ecohydrology. 2014 Dec 1;7(6):1485-507.
 
[8]. Bergkamp G, McCartney M, Dugan P, McNeely J, Acreman M. Dams, ecosystem functions and environmental restoration. Thematic Review II. 2000 Nov;1.
 
[9]. Poff NL, Allan JD, Bain MB, Karr JR, Prestegaard KL, Richter BD et al. The natural flow regime: A paradigm for river conservation and restoration. BioScience. 1997 Dec;47(11):769-784.
 
[10]. Simonovic SP. World water dynamics: global modeling of water resources. Journal of Environmental Management. 2002 Nov 30;66(3):249-67.
 
[11]. Tharme RE. A global perspective on environmental flow assessment: emerging trends in the development and application of environmental flow methodologies for rivers. River research and applications. 2003 Sep 1;19(5‐6):397-441.
 
[12]. Petts GE. Water allocation to protect river ecosystems. Regulated rivers: research & management. 1996 Jul 1;12(4‐5):353-65.
[13]. Zare Bidaki R, Mahdianfard M, Honarbakhs A, Zeinivand, H. Base Flow Estimation in Tireh Dorood River in order to EnvironmentalFlow Assessmen. Ecohydrology. 2015; 2(3): 275-287. [Persian]
[14]. Shokouhi A, Hong Y. Determining the Minimum Ecological Water Requirements in Perennial Rives Using Morphological Parameters. Journal of Environmental Studies. 2011(58): 117-128 (Persian)
 
[15]. Hughes DA, Smakhtin V. Daily flow time series patching or extension: a spatial interpolation approach based on flow duration curves. Hydrological Sciences Journal. 1996 Dec 1;41(6):851-71.
[16]. Wolaver BD. Potential Economic Impacts of Instream Flows for Central Texas Freshwater Mussels. In2013 NGWA Summit—The National and International Conference on Groundwater 2013 May 1. Ngwa.. 70pp.
[17]. Ahn JM, Lee S, Kang T. Evaluation of dams and weirs operating for water resource management of the Geum River. Science of the Total Environment. 2014 Apr 15;478:103-15.
[18]. Archfield SA, Steeves PA, Guthrie JD, Ries III KG. Towards a publicly available, map-based regional software tool to estimate unregulated daily streamflow at ungauged rivers. Geoscientific Model Development. 2013 Jan 28;6(1):101-15.
 
[19]. Joshi KD, Jha DN, Alam A, Srivastava SK, Kumar V, Sharma AP. Environmental Flow requirements of River Sone: Impacts of low discharge on fisheries. Current Science. 2014 Aug 10;107(3):478.
 
[20]. Smakhtin VY, Anpurhas M. An assessment of environmental flow requirements of Indian river basins. IWMI Research Report 107. International Water Management Institute, Colombo, Sri Lanka, 2006, 36pp.
 
[21]. Watt SP. A methodology for environmental protection of Ontario watercourses with respect to the permit to take water program. 2007.
 
[22]. Mazvimavi D, Madamombe E, Makurira H. Assessment of environmental flow requirements for river basin planning in Zimbabwe. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C. 2007 Dec 31;32(15):995-1006.
 
[23]. Olsen M, Troldborg L, Henriksen HJ, Conallin J, Refsgaard JC, Boegh E. Evaluation of a typical hydrological model in relation to environmental flows. Journal of Hydrology. 2013 Dec 12;507:52-62.
 
[24]. Reiser DW, Wesche TA, Estes C. Status of instream flow legislation and practices in North America. Fisheries. 1989 Mar 1;14(2):22-9.
[25]. Sedighkia M, Ayyoubzadeh SA, Hajiesmaeli M. Investigation on the necessities of Instream Flow Needs assessment in the rivers using hydro-ecological methods (Case study: Delichai river in Tehran, Iran). Ecohydrology. 2015; 2(3): 289-300. [Persian]
 
 
[26]. Wilding TK, Poff NL. Flow-ecology relationships for the watershed flow evaluation tool. Colorado State University, Department of Biology, Fort Collins, CO. 2008. 50 pp.
 
[27]. Tessmann S. Environmental Assessment, Technical Appendix E in Environmental Use Sector Reconnaissance Elements of the western Dakotas Region of South Dakota study. Water Resources Research Institute, South Dakota State University, Brookings, SD. 1980.
 
[28]. Linnansaari T, Monk WA, Baird DJ, Curry RA. Review of approaches and methods to assess environmental flows across Canada and internationally. DFO Canadian Science Advisory Secretariat, Research Document. 2012;39. 83pp.
 
[29]. Wałęga A, Młyński D, Kokoszka R, Miernik W. Possibilities of Applying Hydrological Methods for Determining Environmental Flows in Select Catchments of the Upper Dunajec Basin. methodology (BBM). 2015 Nov 1;29:32.
 
[30]. Hughes DA, Hannart P. A desktop model used to provide an initial estimate of the ecological instream flow requirements of rivers in South Africa. Journal of Hydrology. 2003 Jan 31;270(3):167-81.
 
[31]. Tennant DL. Instream flow regimens for fish, wildlife, recreation and related environmental resources. Fisheries. 1976 Jul 1;1(4):6-10.
 
[32]. Jayasiri MM, Dayawansa ND, Gunawardena ER. Comparison of methods to assess environmental flows: A Review. International Research Symposium on Engineering Advancements. SAITM, Malabe, Sri Lanka, 2015, 46-49.
 
[33]. Smakhtin VU, Eriyagama N. Developing a software package for global desktop assessment of environmental flows. Environmental Modelling & Software. 2008 Dec 31;23(12):1396-406.
 
دوره 4، شماره 1
فروردین 1396
صفحه 177-189
  • تاریخ دریافت: 27 آذر 1395
  • تاریخ بازنگری: 26 دی 1395
  • تاریخ پذیرش: 30 دی 1395
  • تاریخ اولین انتشار: 01 فروردین 1396
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1396