بررسی تأثیر افت سطح آب زیرزمینی روی فرایند فرسایش خاک و تشکیل پدیدۀ گردوغبار

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکدۀ مهندسی شهید نیکبخت، گروه مهندسی عمران، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار، دانشکدۀ مهندسی شهید نیکبخت، گروه مهندسی عمران، دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد، دانشکدۀ مهندسی شهید نیکبخت، گروه مهندسی عمران، دانشگاه سیستان و بلوچستان

4 دانشجوی دکتری، دانشکدۀ مهندسی شهید نیکبخت، گروه مهندسی عمران، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

‌حفر بی‏رویۀ چاه‏های عمیق، سبب افت سطح آب زیرزمینی و مسائل ناشی از آن شده است که مهم‏ترین آن نابودی پوشش گیاهی دشت‏ها است که آب مورد نیاز خود را از رطوبت موجود در زمین می‏گیرند. هدف از تحقیق حاضر، تجزیه و تحلیل کاهش رطوبت خاک سطحی و منبع تولید گردوغبار در حوضۀ هامون- هیرمند از استان سیستان و بلوچستان است. به منظور رسیدن به این اهداف، از نرم‏افزار WEAP برای شبیه‏سازی افت جریان زیرسطحی استفاده شده و سپس با اعمال سناریوهای مدیریتی منابع آب، مقدار افت جریان زیرسطحی تا سال 2031 شبیه‏سازی شد. با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی بهترین گزینه از بین سناریوها انتخاب شد. منطقۀ مطالعه‌شده تحت این سناریو در پایان سال هدف، 29 سانتی‏متر افت جریان زیرسطحی دارد و مقدار کل نیاز تأمین‌نشده برای معیارهای مختلف همچون شرب، کشاورزی و زیست‌محیطی برابر 83/1804 میلیون مترمکعب است. سرعت باد در منطقۀ مطالعه‌شده بیش از سرعت آستانۀ حرکت ذرات است (بیش از 400 سانتی‌متر بر ثانیه)، بنابراین منطقه توان تولید گردوغبار دارد. برای تجزیه و تحلیل کاهش رطوبت خاک سطحی از مدل HYDRUS-1D در مقالۀ حاضر استفاده شده است و نتایج به‌دست‌آمده نشان از کاهش مقدار رطوبت خاک در هر سال دارد. درضمن، ارتباط بین افت جریان زیرسطحی و کاهش مقدار رطوبت خاک در تولید گردوغبار بررسی شد و این نتیجه به دست آمد که کاهش رطوبت خاک سطحی ارتباط نزدیکی با افت جریان زیرسطحی به اندازۀ حداکثر 83/93 سانتی‌متر و همچنین توان تولید گردوغبار متناسب با آن را دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Subramanya, K. Engineering Hydrology. 1nd ed. Mashhad: Hashemi, S, R; 2003. [Persian]
[2]. Kardvani, P. The desert (salt) of central Iran and its neighboring areas. 1nd ed. Tehran: Tehran University Press; 2007.[Persian]
[3]. Elmore, A. Kaste, J. Okin, G. Fantle, M. Groundwater influences on atmospheric dust generation in deserts. Journal of Arid Environments. 2008; 72(1): 1753– 1765.
 [4]. Maki T, Hara K, Iwata A, Lee KC, Kawai K, Kai K, Kobayashi F, Pointing SB, Archer S, Hasegawa H, Iwasaka Y. Variations in airborne bacterial communities at high altitudes over the Noto Peninsula (Japan) in response to Asian dust events. Atmospheric Chemistry and Physics. 2017 Oct 9;17(19):11877-97.
 [5]. Maki T, Kurosaki Y, Onishi K, Lee KC, Pointing SB, Jugder D, Yamanaka N, Hasegawa H, Shinoda M. Variations in the structure of airborne bacterial communities in Tsogt-Ovoo of Gobi desert area during dust events. Air Quality, Atmosphere & Health. 2017 Apr 1;10(3):249-60.
[6]. Bi J, Huang J, Shi J, Hu Z, Zhou T, Zhang G, Huang Z, Wang X, Jin H. Measurement of scattering and absorption properties of dust aerosol in a Gobi farmland region of northwestern China–a potential anthropogenic influence. Atmospheric Chemistry and Physics. 2017 Jun 15;17(12):7775.
[7]. Zangane, M. Meteorology of dust storms in Iran. Two Applied Meteorological Quarterly.2014; (1): 1-12. [Persian]
[8]. Yasrebi, S. Unsaturated soil mechanics. 1nd ed. Tehran: Knowledge Shape; 2007. [Persian]
[9]. Abbasi, H, R. Baranizade, M, R. Khaksarian, F. Gohardost, A. A simple method for determining the susceptibility of land to winding on the basis of field data of the sampling center of Sistan. Third National Conference on Wind Erosion and Dust Hurricanes.2013; (1):1-10. [Persian]
[10]. Maher, B, A. Prospero, J, M. Mackie, D. Gaiero, D. Hesse, P, P. Balkanski, F. Global connections between aeolian dust, climate and ocean biogeochemistry at the present day and at the last glacial maximum. Earth-Science Reviews. 2010; (1): 61–97.
 
[11]. Servati, M, R. Yosefiroshan, M, R. Issues related to the transfer of sand and fine particles (dust) (by wind in dry and low water areas. Geographical Information (Sepehr).2011; (21):16-35. [Persian]
[12]. Kyaniselmy, E. Honarbakhsh, A. Abdolahy, KH. Sensitivity analysis of soil moisture model for continuous simulation in Beheshtabad Basin. Journal of Ecohydrology. 2017; (4): 1117-1127. [Persian]
[13]. Pointing, S, B. Belnap, J. Disturbance to desert soil ecosystems contributes to dust-mediated impacts at regional scales, Biodivers Conserv. 2014; 1659–1667.
[14]. Ragabpor, H. Mahmodabadi, M. Study of the severity of wind erosion in two soils with different particle size. International Conference on Plant, Water, Soil, and Soil Modeling.2013; ;(2):18-28. [Persian]
[15]. Salehi, M, H. Sfandyarpor, A. Mohajer, R. Bagheri, M. Water and soil protection. 1nd ed. Tehran: Payam Noor university; 2013.
[16]. Ghobadyan, R. Bahrami, Z. DabaghBaghry, S. Application of management scenario in prediction of groundwater fluctuations with MODFLOW conceptual and mathematical model (Case Study: Khazal Plain - Nahavand). Journal of Ecohydrology. 2016; (3): 303-319. [Persian]
[17]. Mohammadi, A. Delbari, M. Chari, M, M. Comparison of SWAP and HYDRUS-1D models in simulating water movement and salt concentration in soil. National Conference on Irrigation and Reduction of Evaporation.2013 ;( 12):12-22. [Persian]
[18]. Asar, A. Derakhshannegad, Z. Soltanimohammadi, A. Goshe, M. Soil moisture simulation with HYDRUS-1D model in wheat cultivation conditions. Journal of Irrigation Science and Engineering. 2014 ;( 37):81-92. [Persian]
[19]. X. Guan, J. Huang1, Y. Zhang1, Y. Xie1 and J. Liu , The relationship between anthropogenic dust and population over global semi-arid regions. Atmos Chem. Phys., , 5159–5169, 2016.
[20]. Song H, Wang K, Zhang Y, Hong C, Zhou S. Simulation and evaluation of dust emissions with WRF-Chem (v3. 7.1) and its relationship to the changing climate over East Asia from 1980 to 2015. Atmospheric Environment. 2017 Oct 1;167:511-22.
[21]. H. Shen, J.Abuduwail, A. Samat. L. Ma, A review on the research of modern aeolian dust in Central Asia, Arab J Geosci (2016) 9: 625.
[22]. Nakhaei S. Water resources allocation considering the effects of climate change in the catchment area (Case study: Sarbaz River). Master's Thesis in Civil Engineering. 2017 July. [Persian]
[23]. Alizadeh A. Investigation of groundwater drawdown effect on salinity in close sub-basins with different qualities and surface/groundwater management to control this phenomena. Master's Thesis in Civil Engineering. 2015 Sep. [Persian]
[24].Ajamzade, A. WEAP model application guide. 1nd ed. Tehran: Islamic Azad University; 2015. [Persian]
[25]. Ramrodi, H, A. Ajdarimoghadam, M. Management of water resources of Pearsarab Uorki region of Sistan and Baluchestan province in case of increasing water requirements by assessing WEAP model. Research in Civil Engineering, Architecture, Urbanism and Sustainable Environment.2015; 1-13. [Persian]
[26]. Shahidi, A. Ahmadi, M. Video tutorial model HYDRUS. 1nd ed. Tehran: Kalk Zarin; 2014. [Persian]
[27]. Water Resources Development Report. 1nd ed. Tehran: Sistan and Baluchestan Regional Water Company; 2015. [Persian]
[28]. Khosravi, M. Long-Term Spatial Analysis of Lake Hamoon. Iranian Water Resources Research Journal.2010 ;( 6):68-79. [Persian]
[29]. Mirakzehi K, Pahlavan-Rad MR, Shahriari A, Bameri A. Digital soil mapping of deltaic soils: A case of study from Hirmand (Helmand) river delta. Geoderma. 2018 Mar 1;313:233-40.
[30]. Ashrafi ZN, Ghasemian M, Shahrestani MI, Khodabandeh E, Sedaghat A. Evaluation of hydrogen production from harvesting wind energy at high altitudes in Iran by three extrapolating Weibull methods. International Journal of Hydrogen Energy. 2018 Jan 17.
[31]. Kamali S, Mofidi A, Zarrin A, Nazaripour H. Sensitivity studies of the forth-generation regional climate model simulation of dust storms in the Sistan plain, Iran. Modeling Earth Systems and Environment. 2017 Jun 1;3(2):769-81.
[32]. Ashrafi K, Motlagh MS, Neyestani SE. Dust storms modeling and their impacts on air quality and radiation budget over Iran using WRF-Chem. Air Quality, Atmosphere & Health. 2017 Nov 1;10(9):1059-76.
[33]. Alizadeh-Choobari O, Zawar-Reza P, Sturman A. The “wind of 120 days” and dust storm activity over the Sistan Basin. Atmospheric research. 2014;143:328-41.
 [34]. Zamani, Y. Managing the utilization of water resources, taking into account the need for stabilization of the microstates and evaluating different scenarios. Master's Thesis in Civil Engineering. 2015. [Persian]
[35]. Report of first phase water supply studies in Sistan Plain (Sistan Subsoil Water Resources. Regional water company in Sistan and Baluchestan province.2013[Persian]
[36]. Meteorological Organization of Sistan and Baluchestan Province, 1395. [Persian]
 
[37]. Amiri, Sh. Mahdavimoghadam, M. Investigation of water resources management in the catchment area using WEAP model (Case study of Hamoon Hearmand Basin). National Conference on Water Crisis Advances in Iran and the Middle East.2014 ;( 2):1-9. [Persian]
[38]. Chepil, W, S. Woodruff, N, P. The Phtsics of Wind Erosion and Its Control. 1nd ed. United States: Deportment of Agriculture; 2010.
[39]. Operations Report and Soil Mechanics Studies of Sistan Regional Administrative Park Project.2014. [Persian]
دوره 5، شماره 3
مهر 1397
صفحه 1017-1035
  • تاریخ دریافت: 01 مهر 1396
  • تاریخ بازنگری: 25 اردیبهشت 1397
  • تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1397
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مهر 1397
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1397