بررسی وضعیت ربایش تاجی بارش در تعدادی از گونه‏های بوته‌ای (مطالعۀ موردی: پردیس دانشگاه فردوسی مشهد)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد‌

2 استاد دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به بخشی از بارندگی که توسط شاخ و برگ گیاهان گرفته می‏شود، برگاب گفته می‏شود. این بخش از بارندگی تبخیر می‌شود و به سطح زمین نمی‏رسد، بنابراین تأثیر زیادی بر بیلان آبی مناطق دارای پوشش گیاهی می‌گذارد. پژوهش حاضر در پردیس دانشگاه فردوسی مشهد طی مهرماه 1396 تا خرداد 1397 به منظور بررسی وضعیت ربایش ‏تاجی‏ بارش برای گونه‏های درمنۀ ‏جارویی، ورک و اسپند انجام شد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی میزان ربایش تاجی و نیز تأثیر مقدار و شدت بارش و درصد تراکم تاج پوشش گونه‏های درمنۀ ‏جارویی، ورک و اسپند بر مقدار و درصد برگاب آنها طی دورۀ زمانی یادشده است. مقدار بارندگی در فضای باز و زیر بوته‏ها در گونه‏های یادشده ‏پس از هر رویداد بارش اندازه‏گیری ‏شد. همچنین، تراکم گونه‏ها طی فصل پاییز تا بهار به صورت عمودی از سطح تاج پوشش آنها تصویر‏برداری ‏شده و با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS 10.3 ‌محاسبه شد. براساس نتایج به‌دست‌آمده، طی وقایع بارشی اندازه‏گیری‏شده بیشترین درصد برگاب برابر با 57/79 درصد در آذرماه برای گونۀ اسپند و کمترین درصد برگاب برابر 09/7 درصد در بهمن‌ماه مربوط به گونۀ ورک است. مقدار کل برگاب سالانه برای گونه‏های درمنۀ جارویی، ورک و اسپند به‌ترتیب برابر 99/37 ، 83/30 ‌و 32/54 میلی‏متر به دست آمد که به‌ترتیب معادل 35/ 27، 19/22 و 11/39 درصد بارش است. نتایج آنالیز رگرسیونی با استفاده از نرم‌‌افزار 16.0 Spss نشان داد بین مقدار بارش با مقدار برگاب گونه‏های درمنۀ جارویی، ورک و اسپند و نیز فصل رشد گونۀ ورک با درصد برگاب آن در سطح 1 درصد، تداوم بارش با مقدار برگاب گونه‏های درمنۀ جارویی و اسپند و همچنین فرم رویشی گونه‏‏‏های مطالعه‌شده با مقدار برگاب آنها در سطح 5 درصد تفاوت معنا‏دار وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1] Wullaert H, Pohlert T, Boy J, Valarezo C, Wilcke W. Spatial throughfall heterogeneity in a montane rain forest in Ecuador: Extent, temporal stability and drivers. Journal of Hydrology. 2009: 377: 71-79.
[2] Alizadeh A. Principles of Appled Hydrology.  ed. Imam Reza International University. 2015.p.20-937. [Persian]
[3] N var J, Charles F, Jurado E. Spatial variations of interception loss components by Tamaulipan thornscrub in northeastern Mexico. Forest Ecology and Management. 1999; 124(2-3):231-239.
[4] Serrato F, Diaz A. A simple technique for measuring rainfall interception by small shrub: interception flow collection box. Hydrological Processes. 1997;12(13):471– 481.
[5] Wang XP, Li XR, Zhang JG, Zhang ZS, Berntsson R. Measurement of rainfall interception by xerophytic shrubs in re-vegetated sand dunes. Journal of Hydrological Sciences. 2005; 50(5): 897- 910.
[6] Neto AJS, Ribeiro A, Lopes DDC, Neto OBDS, Souza WG, Santana MO. Simulation of Rainfall Interception of Canopy and Litter in Eucalyptus Plantation in Tropical Climate. Society of American Foresters. 2011;58 (1):54-60.
[7] Czikowsky MJ, Fitzjarrald DR. Detecting rainfall interception in an Amazonian rain forest with eddy flux measurements. Journal of Hydrology. 2009; 377 (1-2): 92-105.
[8] Huang JY, Black TA, Jassal RS, Lavkulich LM. Modelling rainfall interception by urban trees. Canadian Water Resources Journal. 2017;42(4):336-348.
[9] Saito T, Matsuda H, Komatsu M, Xiang Y, Takahashi A, Shinohara Y, et al. Forest canopy interception loss exceeds wet canopy evaporation in Japanese cypress (Hinoki) and Japanese cedar (Sugi) plantations. Journal of Hydrology. 2013;507:287–299.
[10] Godarzi S, Mataji A, Veisanloo F. Rainfall components distribution in needle-leaved and broadleaved plantations in a semiarid climate zone (Case study: Shahid-Beheshti Forest Park in Broujerd). Iranian Journal of Forest. 2014;6( 3):339-350. [Persian]
[11] Rutter J. Evaporation in forest. Endeavour. 1967;‏26‏(77)‏:‏39-43.
[12] Zhang Y, Li XY, Li W, Wu XC, Shi FZ, Fang WW, et al. Modeling rainfall interception loss by two xerophytic shrubs in the Loess Plateau. Hydrological Processes. 2017;‏31(10):1926-1937.
[13] Hoseini Ghaleh Bahmani SM, Attarod P, Ahmadi MT. Rainfall redistribution in natural pure stands of Quercus castaneifolia C.A.M. and Fagus orientalis L. in Caspian forests (Case study: Kheyrud forest). Iranian Journal of Forest. 2011;‏3(3):‏253-264. [ Persian]
[14] Liang, W, Ding G. Simulation of rainfall interception in a Pinus tabulaeformis plantation in North China. Journal of Food Agriculture and Environment. 2013;11(1):976-981.
[15] Khaligi Sigaroudi Sh, maliekian A, Tali Khoshk S, Farzin M. Wadi hydrology. Univerversity of Tehran press. 2016.p. 1-419. [Persian]
دوره 6، شماره 3
مهر 1398
صفحه 809-819
  • تاریخ دریافت: 20 اسفند 1397
  • تاریخ بازنگری: 20 مرداد 1398
  • تاریخ پذیرش: 20 مرداد 1398
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مهر 1398
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1398