مطالعۀ تغییرات مکانی شوری (منطقۀ ‌مطالعه‌شده: حوضۀ آبخیز حوض سلطان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکترا‌ی بیابان‏زدایی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام

2 دانشیار، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

3 استادیار، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

4 استادیار، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران

چکیده

شوری خاک یکی از عوامل محدودکنندۀ رشد گیاهان و تخریب اراضی است. هدف از پژوهش پیش رو، کاربردی ساختن و دسترسی به پایگاه‏های خارج از دسترس شوری خاک در مناطق خشک و نیمه‏خشک با استفاده از روش‏های آزمایشگاهی و تکنیک‏ سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در این تحقیق سعی شده است در منطقۀ حوض سلطان قم با حفر ۸ پروفیل با عمق متوسط 5/1 متر و نمونه‏برداری آب از 4 نقطه روی ترانسکتی از خط کنیک تا حد پلایا، به شناسایی روند شوری خاک و کانی‏های آن پرداخته شود. نمونه‏های آب ‏و خاک از هر قسمت خاک در پایان سال زراعی در اواخر شهریورماه برداشت شد و در آزمایشگاه مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان داد روند تغییرات شوری از خط کنیک تا پلایا به این صورت است که به‌ترتیب شاهد کلرورها، سولفات‏ها، کربنات‏ها و در انتها، کربنات کلسیم‏ها قرار می‏گیرند. این روند در منطقۀ حوض سلطان معنا‏دار بود. در این تحقیق دامنۀ pH خاک از 5/6 تا 9/8 به دست آمد. همچنین، میزان شوری از 5/1 دسی‌زیمنس (ds/m) بر مترمربع در مجاورت خط کنیک شروع می‌شود و تا 30/2 دسی‌زیمنس بر مترمربع در کنار کفۀ نمکی افزایش می‏یابد. در ضمن، در منطقۀ مطالعه‌شده خاک‏های سدیمی (قلیا) درصد سدیم تبادلی بیش از ۱۵ دارند و نسبت جذب سدیم در عصارۀ اشباع بیش از ۱۳ است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

study spatial variability of salinity in the area of social studies QomHoz soltan

نویسندگان [English]

  • amirhossein rahmatizadeh 1
  • hamid gholami 2
  • Yahya Esmaeilpour 3
  • hasan khosravi 4
1 Soil group of the Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Roodehen Branch, Iran
2 Department of Range and Watershed Management, University of Hormozgan Bandar Abbas, Iran
3 Assistant Professor, Department of Natural Resources, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Hormozgan Bandar Abbas, Iran
4 Faculty of Natural Resources Campus of Agriculture and Natural Resources / Faculty of Natural Resources Revitalization of arid and mountainous areas of Tehran University Tehran Iran
چکیده [English]

Soil salinity is one of the factors limiting plant growth and land degradation. The purpose of this study is to apply and access to soil salinity database which are inaccessible in arid and semi-arid regions using laboratory methods and GIS techniques. In this research, an attempt has been made to identify the soil salinity trend and its minerals by digging 8 profiles with an average depth of 1.5 meters and sampling water from 4 points on a transect from the Kenic line to the Playa in Hoz-e Sultan Qom. Soil water samples were taken from each soil profile at the end of the growing season in late Shahrivar and analyzed in the laboratory. The results showed that the trend of salinity changes from Kenic line to Playa is such that chlorides, sulfates, carbonates and finally calcium carbonates are observed, respectively. This trend was significant in Hoz-e-Soltan region. In this study, soil PH range from 6.5 to 8.9, salinity starts from 1.5 ds / m / m2 near the Conic line and increases to 2.30 ds / m2 next to the salt pan. Also, in the study area, sodium (soda) soils, the percentage of exchangeable sodium is more than 15 and the ratio of sodium absorption in the saturated extract is more than 13

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soil salinity
  • Spatial changes
  • Kriging ،Hoz Sultan

مراجع

[1]. Jafari M. Salinity and salinity of procedures, Forest and Rangeland Research Institute. 2014. [Persian].
[2]. Lal R. Soil quality and food security: The global presfective. In: R. Lal. (Ed.), Soil Quality and Soil Erosion. Soil and Water Conservation Society and CRC Press, Boca Raton,1999; PP: 3- 16
[3]. Cherg J H. nironmental stress in plant Biochemical physiolojical Mechanisms, New Yoek. 1989; 88:153-160.
[4]. Olyahayayi M, Behbahanizadeh A. Description of soil chemical decomposition methods. Journal No. 893, Soil and Water Research Institute Publications, Tehran.2002.  [Persian].
[5]. Jafari M. Saline and alkaline soils, University of Tehran, Faculty of Agriculture.2006. [Persian].
[6]. Emami H. Estimation of Soil Physical Quality Index Using Soil Finding Properties in a Number of Saline and Calcareous Soils, Iranian Journal of Soil Research. 2008; 39(1). [Persian].
[7]. Zehtabian GH, Sarabian L. Investigation of the causes of soil salinity in Gonbad-Alagol plain. Journal of International Research Center.2001; 9 (2):168-180. [Persian].
[8]. Sandhu GR. salt- affected soils of Pakistan and their utilization, Australia. 1994
 
[9]. Sobhaniannejad L. Investigating the effect of land use change in northwestern Khuzestan on the destruction of some important soil quality properties. Iranian Soil Science Congress.2010. [Persian].
[10].            Kardovani P. Water resources and issues in Iran. University of Tehran Press.2004. [Persian].
[11].            Khalilpour A. Investigation of quantitative and qualitative trend of groundwater in Qom plain and its effect on desertification in the region. Master Thesis in Desert Management, Faculty of Natural Resources, University of Tehran.2000. [Persian].
[12].            Ghaneie Motlagh Gh, Pashaee Aval A,   Khormali F,  Mosaedi A. Preparing the soil salinity map for site-specific management, Case study: some farmlands in northeast of Aq-Qala. J. Agric. Sci. Natur. Resour. 2009; 15(6):1-9. [Persian].
[13].            Ahmadi Golidaragh SH, Abbasi Kalu A, Esmaeli uri A. Spatial changes and preparation of soil salinity map in Ardabil plain using geostatistics and GIS. Confrence on Organic VS. C onventional Agriculture.2017. [Persian].
[14].            Eghbalian S, Bahmani O. Study of Local and Temporal Changes of Groundwater Quality Standards of Hamedan-Bahar Plain Using (GIS) over a 10 Year Period. Environmental science and technology.2020; 22(3):85-98. [Persian].
[15].            Hakan A. Spatial and temporal mapping of groundwater salinity using ordinary kriging and indicator kriging: The case of Bafra Plain, Turkey. Journal of Agricultural Water Management. 2012; 113: 57-63.
[16].            Abdennour M A, Douaoui A, Bradai, Bennacer A, & Fernández M P. Application of kriging techniques for assessing the salinity of
irrigated soils: the case of El Ghrous perimeter, Biskra, Algeria. Spanish Journal of Soil Science, 2019; 9(2).
[17].            Nie S, Bian J, & Zhou Y. Estimating the Spatial Distribution of Soil Salinity with Geographically Weighted Regression Kriging and Its Relationship to Groundwater in the Western Jilin Irrigation Area, Northeast China. Polish Journal of Environmental Studies, 2020; 30(1).
[18].            Azabdaftari A, Sunar f. Soil salinity mapping multitemporal land sat data,The International Archives of the potogrammetry,Remote sensing and spatial imnformation sciences,volume xl-B7. 2016; PP.809-813.
[19].            Ali R R., Abd El-Kadera,A A, Essaa E F, & AbdelRahmanb M A. Application of remote sensing to determine spatial changes in soil properties and wheat productivity under salinity stress. Plant Archives, 2019; 19(1), 616-621.
[20].            Journel AG, and Huijbregts, CJ. Mining geostatistics. London Academic Press, New York, 1978; 600 p.
[21].            Mohammadi J. Investigating the variability of surface soil quality in selected ecosystems in the Central Zagros region. Journal of Agricultural Science and Technology.2014; 3.P.113. [Persian].
[22].            Falahi SH. Report of semi-detailed soil studies of Qom region - issue. Technical Journal No. 628, Soil and Water Research Institute, Agricultural and Natural Resources Research Organization.2012. [Persian].
[23].            Dudal R, and purnell MF. salt- affected soils. 1999.
اکوهیدرولوژی
دوره 8، شماره 2
تیر 1400
صفحه 551-562

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 22 اردیبهشت 1400
  • تاریخ پذیرش: 22 اردیبهشت 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار