نقد و بررسی سبدهای غذایی مطلوب و فعلی جامعۀ ایرانی با رویکرد همبست آب و غذا

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب، گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد، گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه انرژی ‏های نو و محیط ‏زیست دانشکدۀ علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 دانشیار، گروه تغذیۀ جامعه، دانشکدۀ علوم تغذیه و رژیم‏شناسی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

5 استاد، گروه حفاظت محیط‏ زیست، پردیس علوم طبیعی، دانشگاه ماساچوست، آمهرست، آمریکا

چکیده

سبد غذایی جامعه به عنوان یک ارتباط‏دهندۀ بخش کشاورزی با منابع آب، می‏تواند به عنوان شاخصی برای بررسی پایداری زیست‌محیطی تأمین غذای جامعه استفاده شود. از این‌رو، در پژوهش حاضر همبست آب و غذا برای دو سبد غذایی مطلوب وزارت بهداشت و سبد غذایی فعلی جامعه بررسی شد. نتایج نشان داد از منظر تأثیر سبدهای غذایی بر محیط ‏زیست، سبد غذایی مطلوب وزارت بهداشت رد پای آب آبی برابر با 6/733 مترمکعب/نفر/سال و رد پای آب خاکستری معادل 2/37 مترمکعب/نفر/سال به همراه دارد. در بین 6 گروه غذایی بررسی‌شده، گروه غذایی گوشت، تخم‌مرغ، حبوبات و مغزها بیشترین سهم در رد پاهای آب را دارد. جایگزینی سبد غذایی مطلوب با سبد غذایی فعلی سبب کاهش برداشتی معادل با 4/371 میلیون مترمکعب/سال از منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور و تولید 103 میلیون مترمکعب/سال رد پای آب خاکستری کمتر می‏شود. در بررسی مطلوبیت اقتصادی سبد غذایی نیز مشخص شد که تأمین سبد غذایی مطلوب وزارت بهداشت، سالانه تقریباً 8850000 تومان/نفر هزینه دارد که حدود 282 هزار تومان کمتر از هزینه تأمین سبد غذایی فعلی جامعه برای هر نفر است. با توجه به آنکه سهم قابل توجهی از هزینه و رد پاهای آب سبد غذایی مطلوب وزارت بهداشت نیز متعلق به گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها است، جایگزینی محصولات این گروه با موادغذایی که رد پای آب کمتر، هزینۀ کمتر و موادمغذی کافی را دارند، توصیه می‏شود. در مجموع، سبد غذایی مطلوب وزارت بهداشت در مقایسه با سبد فعلی جامعه، به عنوان سبد غذایی مناسب از منظر اقتصادی و زیست‌محیطی معرفی می‏شود.

کلیدواژه‌ها


[1]. Palmieri N, Forleo MB, Salimei E. Environmental impacts of a dairy cheese chain including whey feeding: An Italian case study. Journal of Cleaner Production. 2017 Jan 1;140:881-9.
[2]. Béné C, Oosterveer P, Lamotte L, Brouwer ID, de Haan S, Prager SD, Talsma EF, Khoury CK. When food systems meet sustainability–Current narratives and implications for actions. World Development. 2019 Jan 1;113:116-30.
[3]. Fischer C, Miglietta PP. The links between human diets and health and climate outcomes in the world’s macro-regions during the last 50 years. International journal of environmental research and public health. 2020 Jan;17(4):1219.
[4]. Ruini LF, Ciati R, Pratesi CA, Marino M, Principato L, Vannuzzi E. Working toward healthy and sustainable diets: The “Double Pyramid Model” developed by the Barilla Center for Food and Nutrition to raise awareness about the environmental and nutritional impact of foods. Frontiers in nutrition. 2015 May 4;2:9.
[5]. Nations U. Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. New York: United Nations, Department of Economic and Social Affairs. 2015 Oct.
[6]. Chaudhary A, Gustafson D, Mathys A. Multi-indicator sustainability assessment of global food systems. Nature communications. 2018 Feb 27;9(1):1-3.
[7]. Soltani A, Alimagham SM, Nehbandani A, Torabi B, Zeinali E, Zand E, Ghassemi S, Vadez V, Sinclair TR, van Ittersum MK. Modeling plant production at country level as affected by availability and productivity of land and water. Agricultural Systems. 2020 Aug 1;183:102859.
[8]. Hoekstra AY, Mekonnen MM. The water footprint of humanity. Proceedings of the national academy of sciences. 2012 Feb 28;109(9):3232-7.
[9]. Liu J, Yang H, Savenije HH. China's move to higher-meat diet hits water security. Nature. 2008 Jul;454(7203):397-.
[10]. Liu J, Savenije HH. Food consumption patterns and their effect on water requirement in China. Hydrology and Earth System Sciences. 2008 Jun 11;12(3):887-98.
[11]. Latham JR. There's enough food for everyone, but the poor can't afford to buy it. Nature. 2000 Mar;404(6775):222-.
[12]. Yousefi H, Mohammadi A, Noorollahi Y, Sadatinejad, SJ. Water footprint evaluation of Tehran’s crops and garden crops. Journal of Water and Soil Conservation, 2018; 24(6): 67-85. [In Persian]
[13]. Mohammadi A, Yousefi H, Noorollahi Y, Sadatinejad SJ. Choosing the best province in potato production using water footprint assessment. Iranian journal of Ecohydrology, 2017; 4(2): 523-532. [In Persian]
 
[14]. Capone R, Iannetta M, El Bilali H, Colonna N, Debs P, Dernini S, Maiani G, Intorre F, Polito A, Turrini A, Cardone G. A preliminary assessment of the environmental sustainability of the current Italian dietary pattern: water footprint related to food consumption. J Food Nutr Res. 2013;1(4):59-67.
[15]. Vanham D. The water footprint of Austria for different diets. Water Science and Technology. 2013 Feb;67(4):824-30.
[16]. Sokolow J, Kennedy G, Attwood S. Managing Crop tradeoffs: A methodology for comparing the water footprint and nutrient density of crops for food system sustainability. Journal of Cleaner Production. 2019 Jul 10;225:913-27.
[17]. Blas A, Garrido A, Willaarts BA. Evaluating the water footprint of the Mediterranean and American diets. Water. 2016 Oct;8(10):448.
[18]. Hoekstra AY, Chapagain AK, Mekonnen MM, Aldaya MM. The water footprint assessment manual: Setting the global standard. Routledge; 2011.
[19]. Salehi F, Abdollahi Z, Abdollahi M. Favorable food basket for the Iranian society, 1st ed.
637 Andisheh Mandegar, Tehran; 2013. [In Persian]
[20]. Abbasi, F., Sohrab, F., Abbasi, N. Evaluation of Irrigation Efficiencies in Iran. Irrigation and Drainage Structures Engineering Research, 2017; 17(67): 113-120. [In Persian]
 
[21]. Moshiri F, Safarpour haghighi S. Estimation of the required manure for horticultural and agronomical productions for 2018 – 2019 crop year. Soil and Water Research Institute. 2019. [In Persian]
[22]. Department of Environment (DOE), 2000. Assortment of laws and regulations for environmental 540 protection in Iran. Tehran. [In Persian]
[23]. Ababaei B, Etedali HR. Water footprint assessment of main cereals in Iran. Agricultural water management. 2017 Jan 1;179:401-11.
[24]. Franke NA, Boyacioglu H, Hoekstra AY. Grey water footprint accounting: Tier 1 supporting guidelines. Delft: Unesco-Ihe; 2013..
[25]. Mekonnen MM, Hoekstra AY. A global assessment of the water footprint of farm animal products. Ecosystems. 2012 Apr;15(3):401-15.
[26]. Yuan Q, Song G, Fullana-i-Palmer P, Wang Y, Semakula HM, Mekonnen MM, Zhang S. Water footprint of feed required by farmed fish in China based on a Monte Carlo-supported von Bertalanffy growth model: A policy implication. Journal of Cleaner Production. 2017 Jun 1;153:41-50.
[27]. Pouraram H, Sharif SS, Abtahi M, Djazayery A. Cost estimation of desirable food basket in Iran as an important component of sustainable development. Iranian Journal of Nutrition Sciences & Food Technology. 2018;13(1):147-52. [In Persian]
دوره 8، شماره 2
تیر 1400
صفحه 599-609
  • تاریخ دریافت: 03 دی 1399
  • تاریخ بازنگری: 01 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 01 خرداد 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1400
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1400