ارزیابی روند تغییرات زمانی و مکانی سلامت رودخانه با استفاده از نرم‌افزار Flow Health (مطالعۀ موردی: رودخانۀ قره‌سو)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تمام گروه احیای مناطق خشک و بیابانی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه احیای مناطق خشک و بیابانی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران

3 دانشیار گروه محیط زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه تهران

4 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

کیفیت آب رودخانه‏ها از عوامل مهمی است که با سلامت انسان و موجودات زنده ارتباط دارد و به‌شدت متأثر از شرایط حاکم بر حوضۀ آبخیز است که این فعالیت‏ها به صورت طبیعی یا مصنوعی و با دخالت انسان انجام می‏گیرد. به این منظور، پژوهش حاضر به بررسی شاخص‏های هیدرولوژیکی و ادافیکی رودخانۀ قره‏سو پرداخته است. در مورد روند داده‏های سلامت به‌دست‌آمده از نرم‏افزار، روند در هر‏ ایستگاه به صورت جداگانه بررسی شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از‏ ایستگاه‏های مطالعه‌شده، سه ‏ایستگاه روند کاهشی و دو ‏ایستگاه دارای روند افزایشی است. ‏ایستگاه نهارخوران روند کاهشی در سطح ۹۵/۰ داشته و دو‏ ایستگاه پل اردوگاه و غاز محله روند کاهشی در سطح ۹۹/۰ داشته‏اند. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‏دهد ‏ایستگاه یساقی کمترین میزان سلامت را داشته و ‏ایستگاه غاز محله نیز در بین دیگر‏ ایستگاه‏ها دارای بیشترین امتیاز شاخص سلامت بوده است. ‏ایستگاه غاز محله با امتیاز ۸۶/۰ بیشترین امتیاز سلامت را در بین‏ ایستگاه‏های مورد مطالعه دارد و سالم‏ترین‏ ایستگاه از نظر سلامت هیدرولوژیکی است و‏ ایستگاه یساقی با امتیاز ۷۲/۰ کمترین امتیاز را در بین‏ ایستگاه‏ها داشته است. سلامت در ‏ایستگاه‏های نهارخوران، پل اردوگاه و غاز محله دارای روند کاهشی در سطح ۹۹ درصد هستند و ‏ایستگاه‏های یساقی و ورودی سد کوثر روند افزایشی داشته‏اند. ‏ایستگاه غاز محله بیشترین شیب کاهشی را دارد.

کلیدواژه‌ها


 [1]. Salajegheh A, Razavizadeh S, Khorasani N, Hamidiphar M, Salajegheh S. Land use changes and its effects on water quality of river(Case study: Karkheh watershed). Environmental science. (2010);37(58):81-86. [Persian].
[2]. Pinto U, Maheshwari BL, Sherestha S, Morris C. Understanding the meaning of river health for community: perspectives from the periurban gion of the Hawkesbury-Nepean catchment, Australia. Water Policy. (2012); 766-783.
 
[3]. Song J, Cheng D, Li Q, He X, Long Y, Zhang B. An Evaluation of River Health for the Weihe River in Shaanxi Province, China. Advances in Meteorology. (2015);1-13.
 [4]. Norris RH, Thomas MS. What is river health?. Blackwell Science Ltd, Freshwater Biology. (1999);41:197-209.
[5]. Xiaoyan Liu, Yuanfeng Zhang, Jianzhong Zhang. Healthy Yellow River’s essence and indicators. J Geographical Sciences. (2006); 16(3): 259-270.
[6]. Yazdian H, Jaafarzadeh N, Zahrai B. Relationship between benthic macroinvertebrate bio-indices and physicochemical parameters of water: atools for water resources manager. Journal of Environmental Health Sciences & Engineering. (2014);12:1-9. [Persian].
[7]. Wang X. Integrating water-quality management and land-use planning in a watershed context. J Environ Manage. (2001); 61(1): 25-36.
[8]. Zhang J, Liang T, Wang D. New Measurments of the River Environment: River Ecosystem Health Assesment in china. Advances in Biomedical Engineering. (2011);219-221.
[9]. Luo Z, Shao Q, Zuo Q. A new framework for assessing river ecosystem health with consideration of human service demand. Science of The Total Environment. (2018);640(641): 442–453.
[10]. Ghorbani R, Hajimoradlu A, Hedayati A, Malayi M, Naiimi A, Nouruzi N, et al. Assessment of health status of Ziartar River in Golestan province based on qualitative index NSFWQI. Iranian Journal of Exploitation and aquaculture. ( 2015); 4(2). [Persian].
[11]. Kumar S, Merwad V, Kam J, Thurner K. Stream flow trends in Indiana: Effects of long term persistence, precipitation and subsurface drains. Journal of Hydrology. (2009); 374:(1-2):171-183.
[12]. Wozniki S, Nejadhashemi, P, Ross D, Zhang Zh, Wang L, Esfahani A. Ecohydrological model parameter selection for stream health
evaluation. Science of the Total Environment. (2015);511: 341–353.
[13]. Pinto U, Maheshwari BL.. A framework for assessing river haelth in peri-urban lanscapes. Ecohydrology & Hydrobiology. (2014);14:121-131.
[14]. Gonzales-Inca C, Lepistö A, Huttula T. Trend detection in waterquality and load time- series from agricultural catchments of Yläneenjoki and Pyhäjoki, SW Finland. Boreal Environment Research. (2016);21: 166-180.
[15]. Zhao CS, Yang ST, Zhang HT, Liu CM, Sun Y, Yang ZY, et al. Coupling habitat suitability and ecosystem health with AEHRA to estimate E-flows under intensive human activities. Journal of Hydrology. (2017);551: 470-483.
[16]. Cheng X, Chen L, Sun R, Kong P. Land use changes and socio-economic development strongly deteriorate river ecosystem health in one of the largest basins in China. Science of The Total Environment. (2018);616–617: 376-385.
[17]. Gippel, C, Marsh N, Grice T. Flow Health - Software to assess the deviation of river flows from reference and to design a monthly environmental flow regime. Technical Manual and User Guide, Version 2.0. ACEDP Australia-China Environment Development Partnership, River Health and Environmental Flow in China. International Water Centre, Brisbane, Fluvial Systems Pty Ltd, Stockton, and Yorb Pty Ltd, Brisbane, September. (2012):1-44.
[18]. Kendall MG. Rank Correlation Methods, 4th ed. London, UK: Charles Griffin. (1975)
[19]. Khorshiddoust, A, Rezaei B, Mirhashemi M, Kakolvand Y. Studying the trend of changes in precipitation – discharge the Karkhe River sub-basin by usinge non-parametric methods, case study: Kashkan basin. Journal of Irrigation Science and Engineering. (2015);4:177-188. [Persian].
[20]. Hassler,M. Animal grazing effects on runoff water quality in a semiarid grassland. Journal of Environmental. Quality. (2004);21:102- 105.
دوره 9، شماره 1
فروردین 1401
صفحه 35-46
  • تاریخ دریافت: 01 مهر 1400
  • تاریخ بازنگری: 30 آبان 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 بهمن 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 فروردین 1401
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1401