‌تأثیر تغییر اقلیم بر حجم و دبی پیک سیلاب (مطالعۀ موردی: زیرحوضۀ قران تالار)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‏ آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه آب و خاک، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود‌

2 استادیار گروه آب و خاک، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود‌

3 دانشیار گروه آب و محیط ‏زیست، دانشکدۀ عمران، دانشگاه صنعتی شاهرود‌

چکیده

تغییر خصوصیات رواناب به دلیل تغییر اقلیم، از اصلی‏ترین نگرانی‏های حال حاضر در برنامه‏ریزی طولانی‏مدت منابع آب و حفاظت از سیلاب است. از این‏رو، بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر هیدرولوژی و منابع آب اهمیت زیادی دارد. بنابراین، در این تحقیق تأثیرات تغییر اقلیم بر خصوصیات رواناب حوضۀ آبریز قران تالار مورد بررسی قرار گرفت. به این‌منظور، از 22 مدل AOGCM و دو سناریوی انتشار گازهای گلخانه‏ای (RCP4.5 وRCP8.5 ) برای تولید سناریوهای تغییر اقلیم استفاده شد. سری زمانی بارش روزانه برای دو دورۀ آتی (2099-2070 و 2021-2050) تحت سه سطح احتمالاتی (50/0، 75/0 و 90/0) محاسبه شد. سپس، بارش طرح با دورۀ بازگشت‏های 2 تا 500 سال برای دورۀ گذشته و دوره‏های آتی تعیین شد. نتایج نشان داد در دوره‏های آتی، در ماه‏های سرد سال، افزایش بارش و در ماه‏های گرم سال کاهش بارش را شاهد خواهیم بود. همچنین، خروجی مدل WMS مشخص کرد که در شرایط تغییر اقلیم (بسته به سناریو) مقدار دبی و حجم سیلاب برای باران طرح با دورۀ بازگشت‏های مختلف، حدود 35 تا 110 درصد افزایش خواهد یافت. میانگین‏گیری از نتایج دبی طرح با دورۀ ‏بازگشت‏های مختلف نشان داد در سطح احتمال 5/0، دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 برای هر دو دورۀ آتی افزایش حدود 30 درصدی دبی اوج و حجم سیلاب را برآورد می‏کنند و در سطح احتمال 75/0 و 90/0برای دورۀ آتی 2021-2050، هر دو سناریوی انتشار نتایج یکسانی دارند، اما طی دورۀ 2070-2099، مقدار افزایش دبی اوج در سناریوی RCP8.5 در مقایسه با RCP4.5 بیشتر است.

کلیدواژه‌ها


[1]. Niyazi BA, Masoud MH, Ahmed M, Basahi JM, Rashed MA. Runoff assessment and modeling in arid regions by integration of watershed and hydrologic models with GIS techniques. J African Earth Sci. 2020; (172): 103966. [2]. Youssef AMA, Ibrahem SMM, El Sayed AN, Masoud MHZ. Assessment and management of water resources in Wadi El-Deeb using geophysical, hydrological and GIS techniques-Red Sea. J African Earth Sci. 2020; (164): 103777.
[3]. Resende NC, Miranda JH, Cooke R, Chu ML, Chou SC. Impacts of regional climate change on the runoff and root water uptake in corn crops in Parana, Brazil. Agric Water Manag. 2019; (221): 556–565.
[4]. Rogelj J, Meinshausen M, Knutti R. Global warming under old and new scenarios using IPCC climate sensitivity range estimates. Nat Clim Chang. 2012; 2(4): 248–253.
 
[5]. Gao C, He Z, Pan S, Xuan W, Xu YP. Effects of climate change on peak runoff and flood levels in Qu River Basin, East China. Vol. 28, Journal of Hydro-Environment Research. 2020; (28): 34–47.
[6]. Yang Y, Weng B, Man Z, Yu Z, Zhao J. Analyzing the contributions of climate change and human activities on runoff in the Northeast Tibet Plateau. J Hydrol Reg Stud. 2020; (27): 100639.
[7]. Zhang Q, Liu J, Singh VP, Shi P, Sun P. Hydrological responses to climatic changes in the Yellow River basin, China: Climatic elasticity and streamflow prediction. J Hydrol. 2017; (554): 635–645.
[8]. Zhai R, Tao F. Contributions of climate change and human activities to runoff change in seven typical catchments across China. Sci Total Environ. 2017; 605–606: 219–229.
[9]. Walling DE, Fang D. Recent trends in the suspended sediment loads of the world’s rivers. Glob Planet Change. 2003; 39(1–2): 111–126.
[10]. Good P, Gregory JM, Lowe JA. A step-response simple climate model to reconstruct and interpret AOGCM projections. Geophys Res Lett [Internet]. 2011; 38(1): L01703.
[11]. Ahmadi M, Motamedvaziri B, Ahmadi H, Moeini A, Zehtabiyan GR. Assessment of climate change impact on surface runoff, statistical downscaling and hydrological modeling. Phys Chem Earth, Parts A/B/C. 2019; (114): 102800. 2
[12]. Xue D, Zhou J, Zhao X, Liu C, Wei W, Yang X, et al. Impacts of climate change and human activities on runoff change in a typical arid watershed, NW China. Ecol Indic. 2021; (121): 107013.
[13]. Yan X, Bao Z, Zhang J, Wang G, He R, Liu C. Quantifying contributions of climate change and local human activities to runoff decline in the upper reaches of the Luanhe River basin. J Hydro-environment Res. 2020; 28: 67–74.
[14]. Etter S, Addor N, Huss M, Finger D. Climate change impacts on future snow, ice and rain runoff in a Swiss mountain catchment using multi-dataset calibration. J Hydrol Reg Stud. 2017; 13: 222–239.
[15]. Yang W, Long D, Bai P. Impacts of future land cover and climate changes on runoff in the mostly afforested river basin in North China. J Hydrol. 2019; (570): 201–219.
[16]. Mirdashtovan, M., Malekian, A., Mohseni Saravi, M. Stream flow simulation using statistical downscaling of climatic data: Urmia Lake Basin. Iranian journal of Ecohydrology. 2018; 5(2): 419-431. [Persian].
[17]. Zarei, A., Sayari, N., Bakhtiari, B., Ahmadi, M. Modeling of Precipitation – runoff for Predicting Upcoming Flow Streams in Halilroud Basin. Iranian journal of Ecohydrology. 2021; 8(1): 143-160. [Persian].
[18]. Ghorbani Dailari, M., Darbandi, S., Asadi, E., Samadian, M. Simulation of Parameters Affecting the River Flow Trend using the IHACRES Rainfall-runoff Model in Future Periods (Case Study: Zolachai River). Iranian journal of Ecohydrology. 2021; 8(1): 177-193. [Persian].
[19]. Wang X, He K, Dong Z. Effects of climate change and human activities on runoff in the Beichuan River Basin in the northeastern Tibetan Plateau, China. CATENA. 2019; 176(1): 81–93.
[20]. Marko K, Elfeki A, Alamri N, Chaabani A. Two Dimensional Flood Inundation Modelling in Urban Areas Using WMS, HEC-RAS and GIS (Case Study in Jeddah City, Saudi Arabia). Springer International Publishing. 2019; 265–267.
[21]. Srinivas R, Singh AP, Deshmukh A. Development of a HEC-HMS-based watershed modeling system for identification, allocation, and optimization of reservoirs in a river basin. Environ Monit Assess. 2018; 190(1): 31.
[22]. Mousavi SJ, Abbaspour KC, Kamali B, Amini M, Yang H. Uncertainty-based automatic calibration of HEC-HMS model using sequential uncertainty fitting approach. J Hydroinformatics. 2012; 14(2): 286–309.
[23]. Imani T, Delghandi M, Emamgholizade S, Ganji-Noroozy Z. Estimating Floods of Various Return Periods for Babolrood Catchment Using WMS Model. Journal of rangeland and watershed. in press. [Persian].
[24]. Pichuka S, Prasad R R, Maity R, Kunstmann H. Development of a method to identify change in the pattern of extreme streamflow events in future climate: Application on the Bhadra reservoir inflow in India. J Hydrol Reg Stud. 2017; 9: 236–246.
[25]. Semenov M, Stratonovitch P. Use of multi-model ensembles from global climate models for assessment of climate change impacts. Clim Res. 2010; 41(1): 1–14.
[26]. Ruiz-Ramos M, Mínguez M. Evaluating uncertainty in climate change impacts on crop productivity in the Iberian Peninsula. Clim Res. 2010; 44(1): 69–82.
[27]. Zhang X, Xu Y-P, Fu G. Uncertainties in SWAT extreme flow simulation under climate change. J Hydrol. 2014; (515): 205–222.
[28]. Bell FC. Generalized rainfall-duration-frequency relationships. J Hydraul Div. 1969; 95(1): 311–327.
[29]. Ghahraman B, Abkhezr H. Improvement in Intensity-Duration-Frequency Relationships of Rainfall in Iran. (Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources. 2005; 8(2): 13. [Persian].
 
[30]. Alizadeh A. Principles of applied hydrology. 29th ed. Imam Reza; 2010. [Persian].
[31]. Pani EA, Haragan DR. A comparison of Texas and Illinois Temporal Rainfall Distributions. 4th Conference on Hydrometeorology, American Meteorology Society, Boston, USA. 1981; 76-80.
[32]. Hlavčová K, Štefunková Z, Valent P, Kohnová S, Výleta R, Szolgay J. Modelling the Climate Change Impact On Monthly Runoff in Central Slovakia. Procedia Eng. 2016; 161: 2127–2132.
[33]. Sarkar S, Maity R. Increase in probable maximum precipitation in a changing climate over India. J Hydrol. 2020; (585): 124806.
دوره 9، شماره 1
فروردین 1401
صفحه 259-272
  • تاریخ دریافت: 01 آبان 1400
  • تاریخ بازنگری: 20 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 20 اسفند 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 فروردین 1401
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1401