بررسی نقش کاربری‌های مختلف اراضی در تغییرات نیترات آب‌های زیر‌زمینی (مطالعۀ موردی: دشت سیرجان استان کرمان، ایران)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد آبخیزداری مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سیرجان

2 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران‌

3 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

چکیده

آلودگی آب‏های زیرزمینی به‏شدت تحت تأثیر کاربری‏های مختلف اراضی قرار می‏گیرد، به ‏طوری که در مناطق مختلف آلودگی‏های وسیعی در آب‏های زیر‏زمینی ایجاد می‏شود و سلامت بشر و دام و سایر موجودات زنده را به ‏خطر می‏اندازد. در این تحقیق میزان نیترات 55 منبع آبی در آبخوان دشت سیرجان بررسی شد. سپس، پلی‏گون‏بندی دشت سیرجان بر اساس 5 نوع کاربری برای تعیین نقش هر کاربری در میزان نیترات آب زیرزمینی دشت سیرجان ترسیم شد. سپس، میزان درصد مساحت و نیترات کاربری‏های مختلف به 7 کلاس تقسیم‌بندی شد. نتایج تحقیق نشان داد در دشت سیرجان کاربری مرتع دارای بیشترین سطح در آبخوان و کاربری جنگل‏های دست‌کاشت دارای کمترین سطح در آبخوان دشت سیرجان هستند. با توجه به فاصلۀ حداقل و حداکثر میزان نیترات در دشت سیرجان، نتایج نشان داد کاربری مرتع دارای تغییرات مکانی نیترات زیادی نسبت به دیگر کاربری‏ها است و کاربری صنعتی کمترین تغییرات مکانی نیترات نسبت به دیگر کاربری‏ها را دارد. به ‏طور کلی، با توجه به میانگین میزان نیترات در آبخوان دشت سیرجان نتایج تحقیق نشان داد حداقل میانگین میزان نیترات در کاربری‏های مختلف دشت سیرجان مربوط به کاربری کشاورزی با ppm 53/7 است و حداکثر میانگین میزان نیترات در کاربری‏های مختلف دشت سیرجان مربوط به کاربری صنعتی با ppm 24/10 است و میزان میانگین نیترات در کاربری‏های جنگل‏های دست‌کاشت، مرتع و مسکونی با تغییرات اندک بین کاربری‏های کشاورزی و صنعتی هستند. به‏ طور کلی، در بین همۀ کلاس‏های میزان نیترات در دشت سیرجان نتایج تحقیق نشان داد کاربری مرتع دارای بیشترین درصد مساحت و کاربری‏های صنعتی و جنگل‏های دست‌کاشت دارای کمترین درصد مساحت هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • Abbasnejad, A., Ahmadi-Afzadi, H., Abbasnejad, B. Assessment of Groundwater Pollution in Sirjan Plain Using Drastic Index in ArcGIS Environment, Journal of Water and Soil Modeling and Management. 2023; 4:1-14. (In Persian)
  • Civita, M and De, Maio, M. Mapping groundwater vulnerability in areas impacted by flash food disasters. Bull. GEAM. 1995; 32(4): 233-238.
  • Fathi, N., Rahnama, M., B., Zo Nemat Kermani, M. Investigation of Spatiotemporal Distribution of Arsenic Concentration in Groundwater Resources of Sirjan Plain, Iranian Journal of Irrigation and Drainage. 2019; 13(3): 677-686. (In Persian)
  • Ghanbari, A. Investigating the vulnerability of Khanj plain aquifer-Larestan fissure using DRASTIC model. Physical Geography Quarterly. 2020; 13(47), 95-115 (in Persian).
  • Nakhaei, M., Amiri, V., & Rahimi - Shahrebabaki, M. Assessment of groundwater vulnerability and sensitivity analysis in Khatoon Abad aquifer using a GIS based DRASTIC model. Advanced Applied Geology. 2013; 3(2), 1-10 (in Persian).
  • Palamuleni, L.G., Ndomba, P.M., & Annegarn, H.J. Evaluating land cover change and its impact on hydrological regime in Upper Shire River catchment, Malawi. Journal of Regional Environmental Change. 2011; 11 (4): 845-855.
  • Rahnama, M., B., Yavarizadeh, N. Zoning of Sirjan Aquifer Pollution Potential Using DRASTIC Model in GIS, The First National Conference on Sustainable Development in Arid and Semi-Arid Regions, Abarkooh. 2012; Pp. 1-10. (In Persian)
  • Vrba, J. and Zoporozec A. Guidebook on mapping groundwater vulnerability. IAH International Contribution for Hydrogeology, 1994; 16. Hannover7 Heise, 131.
  • Yari, M., Soltani Gerdfaramarzi, S., Ghasemi, M. Investigating the role of land use change in flood hydrograph and groundwater level fluctuations in a part of Gharehsou watershed, Geography and environmental hazards. 2019; 31:41-58. (In Persian)
  • Moghadasi, M., S., Alavi Moghadam, M, R., Maknoon, R., Moghadasi, A., R. Survey of public awareness of Arak city people about nitrate contamination of drinking water, Journal of Environmental Sciences. 2006; 4(2): 13-20. (In Persian)
  • Walter, D. A. Use of Numerical Models to Simulate Transport of Sewage-Derived Nitrate in a Coastal Aquifer, Central and Western Cape Cod, Massachusetts. 2008; Virginia: U.S. Geological Survey. P. 41.
  • Fernando,T.W. and David, N. L. Non-agricultural sources of groundwater nitrate: a review and case study. J. Water Research. 2004; vol.13, NO.39, 3-16.
  • Wakida, F.T. and Lerner, D. N. Nitrate leaching from construction sites to groundwater in the Nottingham, UK, urban area. J. Water Science and Technology, 2002; vol. 5, NO.9. 243-248.
  • Erwin, M.L., & Tesoriero, A.J. Predicting ground-water vulnerability to nitrate in the Puget Sound Basin". U.S. Geological Survey Fact Sheet. 1997; 061-97, P.4.
  • Bigdeloo, S, Khan Mohammadi, M. The Relationship between Land Use Changes and Groundwater Level Drop in Zanjan Plain, First National Conference on Natural Environment, 2015; 13 Pp. (In Persian)
  • Eskanderi, T., Malekmohammadi, B., Sadat, M., Mashonaghi, M. Investigating the Effect of Land Use Change on Groundwater Level Drop Using Regional Statistical Function (Case Study: Ardabil Plain), 2nd International Congress on Earth Sciences and Urban Development,2016; 11 Pp. (In Persian)
  • Salarvand A, Varvani J, Baghaie AH, Abdi N, Chamanpira R. Groundwater Vulnerability potential and Health-risk assessment related to nitrate and nitrite, in the drinking water in the Azna-Aligudarz Plain. 2021; 23(3):89-105.
  • Navin, T., Jagath, K. Sustainability of ground water quality considering land use changes and public health risks. Environmental Management. 2006; 81.405-419.
  • Jalali, M. Nitrate pollution of groundwater in Toyserkan, western Iran. Environ Earth Science. 2011; 62: 907-913.
  • Raghimi, M., Ramezani Mojaveri. M., Seyed Khadami, M. Source of Nitrate Pollution in Gorgan City Groundwater, Scientific Journal of Gorgan University of Medical Sciences. 2014; 10(4): 34-39.
  • Avsati, K., Selajgeh, A., Arkhi, S. Spatial changes of nitrate content in groundwater with geostatistics (a case study: Kurdan Plain), Journal of Range and watershed management, 2013; 65(4): 461-472.
  • Imandel, K, Farshad, AA, Mir-abdollah L. Increasing trend of nitrate concentrations of Tehran southwest groundwater aquifer of Iran. Iranian Journal of Public Health.2000; 29 (4): 43 – 54.
  • Adimalla N, Li P, Venkatayogi S. Hydrogeochemical evaluation of groundwater quality for drinking and irrigation purposes and integrated interpretation with water quality index Environ Process. 2018; 5(2): 83 – 363.
  • Guidelines for drinking water quality: the fourth edition incorporating the first Addendum. 2017; 978 – 92 – 4 - 154995-0.
اکوهیدرولوژی
دوره 10، شماره 3
مهر 1402
صفحه 435-447

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 01 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 01 آذر 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 21 آذر 1402
  • تاریخ انتشار: 21 آذر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار