تحلیل عدم قطعیت سه متغیره ریسک خشکسالی هیدرواقلیمی به کمک بوت استرپ (مطالعه موردی: حوضه سد استقلال میناب)

پاکدامن, زهره; بذرافشان, ام البنین

doi:10.22059/ije.2025.395400.1871

تحلیل عدم قطعیت سه متغیره ریسک خشکسالی هیدرواقلیمی به کمک بوت استرپ (مطالعه موردی: حوضه سد استقلال میناب)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو گروه آمار ، دانشکدۀ علوم پایه، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران،

² استاد گروه مهندسی منابع طبیعی و مدیر هسته پژوهشی تجزیه و تحلیل داده در علوم محیطی، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع

10.22059/ije.2025.395400.1871

چکیده

در این پژوهش، روش بیشینه ‌درستنمایی برای تحلیل چندمتغیره خشکسالی هیدرواقلیمی مورد استفاده قرار گرفت. به این منظور، داده‌های بارش و رواناب ماهانه مربوط به سال‌های 1370 تا 1400 در حوضه آبخیز سد استقلال میناب جمع‌آوری و با تابع گاما نرمال‌سازی شد. شاخص JDI با ترکیب SPI و SRI ساخته و تحلیل‌های وابستگی با کاپولا انجام شد.با بهره‌گیری از این داده‌ها، شاخص هیدرومتئورولوژیکی تولید و خصوصیات خشکسالی شامل شدت، مدت و بزرگی استخراج شد. سپس با استفاده از توابع کاپولا و احتمالات شرطی سه متغیره مقادیر متغیر شدت پیش بینی شد و میزان عدم قطعیت ناشی از این پیش بینی به ازای مقادیر مختلف متغیر بزرگی و مقدار احتمال شرطی محاسبه گردید. یافته‌ها نشان داد که پس از تأیید همبستگی معنی‌دار میان متغیرهای خشکسالی و انتخاب مناسب‌ترین توزیع‌های حاشیه‌ای، توابع کاپولا از خانواده‌های ارشمیدسی و بیضوی برای تحلیل فراوانی توأم دومتغیره به کار گرفته شدند. بر اساس آماره Sn، بهترین تابع کاپولا شناسایی شد و با استفاده از روش ماکسیمم‌درستنمایی (MLE)، پارامترهای تابع برآورد شدند. نتایج نشان دادند که از بین توابع برازش داده‌شده به شدت، مدت و بزرگی خشکسالی، تابع کاپولا گامبل بهترین عملکرد را و ارائه داده است.

کلیدواژه‌ها