پهنه‌بندی خطر سیل و معرفی راهکارهای مدیریتی در مناطق 1 و 3 شهرداری تهران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی طبیعت، دانشکدۀ علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران

چکیده

در این مطالعه سعی شده است با بررسی عوامل مؤثر بر سیل‌خیزی و شناسایی نقاط آسیب‌پذیر از نظر مخاطرات سیل در مناطق 1 و 3 شهرداری تهران، راهکارهای مناسب مدیریتی برای مقابله با این پدیده بیان شود. مخاطرۀ سیل، به‌ویژه در مناطق شهری ممکن است خسارات جانی و مالی زیادی در پی داشته باشد. برای کاهش این خسارات و تعدیل آسیب‌های ناشی از آن در این مناطق، عوامل هیدرولوژیکی، توپوگرافیکی، ویژگی‌های انسانی و ... به‌صورت لایه‌های اطلاعاتی جداگانه در محیط GIS پهنه‌بندی شده و با روش‌های وزن‌دهی مثل روش AHP اولویت‌بندی شد و در نهایت محدوده‌های پرخطر شناسایی شد. در این تحقیق مشخص شد که کدام مناطق در برابر سیلاب آسیب‌پذیرترند و کدام مناطق کمتر آسیب‌پذیرند. در مجموع منطقۀ تحقیق به پنج کلاس طبقه‌بندی و مساحت هر یک از آنها مشخص شد. 21/16 کیلومتر مربع از این منطقه دارای خطر بسیار زیاد سیلاب است و به‌ترتیب مساحت‌های 11/19، 06/17، 67/9 و 84/1 در محدوده‌های با خطر زیاد، متوسط، کم و خیلی‌کم قرار می‌گیرند که با بهره‌گیری از این اطلاعات می‌توان برنامه‌ها و راهکار‌های مناسبی را برای کنترل سیلاب و حتی استفاده از آن به‌منظور بهره‌برداری بهینه و کاربردی اعمال کرد.                                                                

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Management Strategies to Reduce the Vulnerability of Flood in Tehran (Case Study: District 1 and 3)

نویسندگان [English]

  • Hossein Yousefi 1
  • Younes Noorollahi 1
  • Keyvan Soltani 2
  • Zahra Javadzadeh 2
1 Faculty of New Sciences and Technologies, University of Tehran
2 Master student in Nature Engineering, Faculty of New Sciences and Technologies, University of Tehran
چکیده [English]

The aim of this study is to assess effective factors in flooding and determine vulnerable areas in first and third Tehran Municipality areas, therefore suggest the proper management ways to avoid this disaster. Flooding disaster could have serious financial and fatal casualties, specially in urban areas. To reduce damages and hurts of flooding in these areas, hydrological, topographical, human features and … were used as separated layers in GIS and they were prioritized with a method like AHP. As the results areas with risks of flooding were determined. In this study the areas with high risks and low risks were recognized. Studying area was classified into five different classes and their areas were calculated. The very high risk area occurs in 16.21 square kilometer and respectively 19.11, 17.06, 9.67 and 1.84 square kilometer of areas were classified as high, medium, low and very low risks areas. By using this information, there could be proper plans and strategies to control floods and even utilizing flood water.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban flood
  • Tehran Municipality
  • Flood Management
  • AHP
  • GIS

مراجع

  1. اصغری مقدم، محمدرضا، 1386، جغرافیای طبیعی شهر (اقلیم، آب و سیل‌خیزی) دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی: 72-59
  2. اکارت، جان، 1384، زمین‌شناسی کواترنری کاربردی، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول، تهران، ص 466.
  3. آقانباتی، سیدعلی، 1383، زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران: 48-25.
  4. بهبهانی، ایران، 1381، بقای محیط درون‌شهری و نحوۀ استفاده بهینۀ از آن، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ص 176.
  5. پاک‌سرشت، سیدکاویار، 1381، بررسی عوامل جغرافیایی مؤثر در تغییرات محلۀ فرحزاد با تأکید بر مجاورت تهران: 266-209.
  6. پروازی، مهناز؛ کامیابی، سعید، 1385، تأثیر عملیات ساختمانی و پیامد‌های زیست‌محیطی آن در حریم رودخانۀ فرحزاد، طرح تحقیقاتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز: 95-88.
  7. درویش‌زاده، علی؛ محمدی، مهین، 1386، زمین‌شناسی ایران، انتشارات پیام نور ص 233.
  8. رجایی، عبدالحمید؛ 1373، ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه ریزی عمران ناحیه‌ای، نشر قومس: 128-88.
  9. رضایی‌زاده، کامران؛ 1387، بررسی پهنه‌بندی گسل‌های تهران، انتشارات سمت، چاپ دوم: 122-101.
  10. محمودی، فرج‌الله،1380، ژئومورفولوژی ساختمانی، انتشارات دانشگاه پیام نور: 78-44.
  11. مخبری، مریم، 1389، بررسی فرایندهای مؤثر بر تحول ژئومورفیک دره فرحزاد به‌منظور بررسی و مدیریت قبل از بحران، انتشارات سمت، چاپ اول: 45-22.
  12.  Ghahroudi Tali, M.; Nezammahalleh, M. A.;  (2012) Urban flooding management using natural drainage network, case study Tehran as Capital of Iran, IAHS
  13.  Goudie, Andrew, (1985) Encyclopedia dictionary of physical geography basal, Blackwell LtD. Oxford. U.K.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 آذر 1393
  • تاریخ بازنگری: 19 اسفند 1393
  • تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار