رابطۀ ویژگی‌های فیزیکی حوضه‏ های آبخیز و دبی ‏های حداقل با دوره ‏های برگشت متفاوت (بررسی موردی: حوضة آبخیز کشف ‏رود)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه

2 کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه

3 استادیار پژوهشکدۀ حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، تهران

چکیده

تحلیل منطقه‏ای از مهم‏ترین روش‏های برآورد دبی جریان‏های حداقل در مناطق فاقد آمار است. بررسی ارتباط متغیرهای مؤثر بر خشکسالی هیدرولوژیکی به‌عنوان مهم‌ترین راهکار در مقابله و کاهش خسارت‌های ناشی از آن مطرح است. در این پژوهش از داده‏های 25 سالۀ 20 ایستگاه آب‏سنجی واقع در حوضۀ آبخیز کشف‏رود برای تحلیل جریان‏های حداقل استفاده شده است. حداقل جریان ایستگاه‏ها با تداوم‏های 7 و 15 روزه محاسبه شد‌ و با استفاده از تحلیل فراوانی توزیع آماری لوگ پیرسون تیپ 3 مناسب‏ترین توزیع تشخیص داده شد.‏ سپس، جریان‏های حداقل با دورۀ بازگشت‏های 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله محاسبه شد. پس از محاسبۀ ویژگی‏های فیزیکی حوضه‏های مورد ‌تحقیق با استفاده از تحلیل عاملی، در دو مرحله مؤثرترین پارامترها در تخمین جریان‏های حداقل شناسایی شدند. سپس با استفاده از تحلیل خوشه‏ای حوضه‏های موجود به دو منطقۀ همگن تقسیم و با استفاده از روش رگرسیون چند‌متغیرۀ خطی مدل‏های منطقه‏ای استخراج شد. نتایج نشان داد عوامل اول و دوم به‏ترتیب 1/66 و 2/24 درصد واریانس‏ها را بیان می‌کنند. مساحت، شیب متوسط و تراکم زهکشی حوضۀ آبخیز مهم‌ترین پارامترها در برآورد شاخص‌های جریان حداقل هستند و به‏ترتیب در 100‌، 79‌ و 79 درصد معادلات معنا‏دار رگرسیونی در مناطق همگن A و B دخالت دارند. همچنین مدل‏های ارائه‌شده برای مناطق همگن در مقایسه با مدل‌های کل منطقه، با توجه ضریب تبیین بالا و خطای استاندارد کمتر دقت بیشتری دارند.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
[1]Akbari M, Soleimani K, Mahdavi M. & Habibnejad Roshan M. (2010). Investigation and analysis of low flow frequency with different duration in arid and semi-arid regions, Engineering of water resources, 3: 75-84.
[2]. Sarhaddi A, Soltani S. & Moddares R. (2008). Regional low flow frequency distribution in Jiroft area by L- moments. Journal of Iranian water research. 3: 45-54
[3]. HabibnejadRoshan M, Ebrahimi M, Solaimani K, Vafakhah M. (2010). Low Flow Analysis in Arid and Semi-Arid Areas of Northeastern of Khorasan Razavi Province. Journal of watershed management research. 1: 44-58.
[4]. Tajri A, Babanejad M, Kardel F, Soleimani K. (2015). Inspection of factors that influence the hydrological drought (Case study: Lorestan watershed province). Geographical planning of space quarterly journal. 16: 151-164.
[5]. Aliasgari Kashani A, Zakerinia M, Heydarizadeh M. & Sharifan H. (2014). Assessing the hydrologic homogeneous regions and regional distribution functions with linear moments method in Golestan Province. Journal of Water and Soil Conservation. 21 (1): 1-21.
[6]. Chogan M, Honarbakhsh A, Zare Bidaki R. & Pajohesh M. (2013). Ferequency analysis of low flood for perediction of hysrologic drought, first conference of engineering and management of agriculture, environment, and sustainable natural resources, Hamedan, Iran.
[7]Bayzidi M. & Saghafian B. (2011). Regional analysis of stream flow drought in southwestern of Iran.Watershed Management Science & Engineering. 5 (14): 37-52.
[8]Salavati B, Sadeghi S.H.R. & Telvari A.R. (2010). Runoff generation modeling for Kurdistan province watersheds by using physiographic and climatic variables. Journal of water and soil. ‌24 (1): 84-96
[9]. Charron C. & Ouarda T.B.M.J. (2015). Regional low-flow frequency analysis with a recession parameter from a non-linear reservoir model. Journal of Hydrology. 524: 468–475.
[10]. Grandry M, Gailliez S, Sohier C. & Verstraete A. (2013). A method for low-flow estimation at ungagged sites: a case study in Wallonia (Belgium). Hydrology and Earth System Sciences. 17: 1319-1330.
[11]. Leander R, Buishand T.A, Hurk B.J.J.M.V. & Wit M.J.M. (2008). Estimated changes in flood quantiles of the river Meuse from Resampling of regional climate model output. Journal of Hydrology. ‌351 (3-4): 331–343.
[12]. Pearson C.P. (1993). Application of L-Moments to maximum river flows. The New Zealand statistician.‌ 28: 2-10.
[13]. Shi P, Chen X, Qu S, Zhang Z. & Ma J. (2010). Regional Frequency Analysis of Low Flow Based on L Moments: Case Study in Karst Area, Southwest China. Journal of Hydrolologic Engineering. 15 (5): 370-377.
[14]. Alizadeh A. (2011). Principal of applied hydrology.32nd ed. Mashhad: Astan Ghods Razavi.
[15] Samiee M. & Telvari A. (2008). Investigation of hydrologic drought severity and duration at Tehran province watersheds. Pajouhesh & Sazandegi.‌ 79: 21-27.
 [16] Kim S.U. & Lee K.S. (2010). Regional low flow frequency analysis using Bayesian regression and prediction at ungauged catchment in Korea. KSCE Journal of Civil Engineering.‌ 14: 87-98.
[17]. Nosrati K, Laaha G, Sharifnia S.A. & Rahimi M. (2015). Regional low flow analysis in Sefidrood Drainage Basin, Iran using principal component regression. Hydrology Research. 46 (1): 121-135.
 [18]. Ouarda T.B.M.J. & shu C. (2009). Regional low-flow frequency analysis using single and ensemble artificial neural networks. Water Resources Research.‌45 (11): 1-16.
 [19]. Yue S. & Wang C.Y. (2004). Scaling of Canadian low flows. Stochastic Environmental Research and Risk Management.‌18: 291-305.
[20]. Eslami A.R. (2011). Telvari A.R. Effect of homogeneity of the basins on precision flood estimation methods. Journal of Watershed Engineering and Management. 3 (1): 22-32.
[21]. Saghafian B, Mohammadi S. & Ghermezchshme B. (2009). Estimation of low flows in un-gauged location using multivariate regression model. Journal of Watershed Engineering and Management. 1 (1): 32-45.
 
 
 
دوره 3، شماره 2
تیر 1395
صفحه 267-277
  • تاریخ دریافت: 11 خرداد 1395
  • تاریخ بازنگری: 01 آبان 1395
  • تاریخ پذیرش: 27 شهریور 1395
  • تاریخ اولین انتشار: 27 شهریور 1395
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1395