صحت سنجی روابط تعیین بارش مؤثر در مناطق پرباران و کم باران ایران (مطالعه موردی رشت و داران)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب، آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد گروه علوم و مهندسی آب دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

4 استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به اهمیت حیاتی آب در زندگی بشر، شناخت دقیق کل باران و همچنین مقدار قابل استفاده یا مؤثر آن به‏منظور برنامه‏ریزی اقتصادی و آب مورد نیاز در صنعت، شرب و کشاورزی ضروری است. شناسایی و به‏کارگیری روشی مناسب برای برآورد بارش مؤثر به‌خصوص در کشت دیم اهمیت دوچندانی دارد. در پژوهش حاضر به‌منظور تعیین مناسب‏ترین روش تجربی برآورد بارش مؤثر در زراعت دیم، از داده‌های آماری بارندگی 20 ساله (1991 تا 2011) برای محصولات گندم، جو، نخود و عدس برای مناطق پربارش (رشت در استان گیلان) و نیز مناطق کم‌بارش (داران در استان اصفهان) استفاده شده است. در این پژوهش از پنج روش‏ تجربی مختلف تعیین بارش مؤثر از جمله: روش‏های سرویس حفاظت خاک ادارۀ کشاورزی ایالات متحده (SCS)، بارش قابل اطمینان، تجربی، وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) و درصدی استفاده شده است. نتایج این ارزیابی نشان داده است در رشت همۀ روش‏های بارش مؤثر در زمینۀ کشت دیم قابل استفاده هستند، اما در داران، که یک منطقۀ کم‌باران است، برای استفاده از این روش‏ها لازم است که از قبل واسنجی شوند. نتایج نشان داده است به‏منظور اولویت‏بندی استفاده از روش‏های بررسی‌شده در این دو منطقه، روش‏های SCS و USDA برای رشت و روش‏های USDA و درصدی برای داران پیشنهاد می‏شود. از آنجا که میزان و زمان ریزش باران قابل کنترل نیست، می‏توان با به‌کارگیری تدابیری میزان کارایی بارش و در نتیجه بارش مؤثر را افزایش داد. از جمله می‏توان به کاهش رواناب سطحی، ذخیرۀ آب برای اوقات کم‌باران، کاهش عمق نفوذ آب و برنامه‏ریزی به‌منظور کشت گونه‏های منطبق بر رژیم بارش اشاره کرد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1.  

    1. Rahimi J, Khalili A and Bazrafshan J. Estimation of effective precipitation for winter wheat in different regions of Iran using an Extended Soil-Water Balance Model. Desert. 2014; 19(2): 91-98.‏
    2. Kardavani P. Drought and ways to cope with it, University of Tehran Press. Iran. 2001.
    3. Mohan S, Simhadrirao B and Arumugam N. Comparative Study of Effective Rainfall Estimation Methods for Lowland Rice, Water Resources Management. 2001;10(1): 335-44.
    4. Dastane N.G. Effective rainfall. FAO Consultant, Project Coordinator, Indian Agricultural Research Institute, New Delhi. 1978.
    5. Tsai S. M, Chen S and Wang H. Y. A study on the practical model of planned effective rainfall for paddy fields in Taiwan. Journal of Marine Science and Technology. 2005 ; 13(2): 73-82.‏
    6. Chahoon j, Yontsand D and Melvin S. Estimating Effective Rainfall. 2001.
    7. Miller A and Thompson J C. Elements of Meteorology. Ohio. Merril Pub. 1970.
    8. Snyder R. L and Davis U. C. Drought Tips ; www.edis.ifas.ufl.edu/aeo78. 2001.
    9. Tsao I. S. Study on the calculation and estimation of effective rainfall on paddy field by using electronic computer. Taiwan water conservancy.‏ 1971.
    10. Smajstrla A. G and Zazueta F. S. Estimating crop irrigation requirements for irrigation system design and consumptive use permitting. University of Florida Cooperative Extension Service, Institute of Food and Agriculture Sciences, EDIS.‏ 1998.
    11. Rahman M.M, M.O.Islam and M.Hasanuzzaman. Study of effective rainfall for irrigated agriculture in south-eastern part of Bangladesh, World Journals of Agriculture. 2008; 4(4):453-457.
    12. Adnan S and Khan A. H. Effective rainfall for irrigated agriculture plains of Pakistan. Pakistan Journal Meteorology. 2009; 6(11): 61-72.‏
    13. Tavakoli A.R, Oweis T, Ashrafi Sh, Asadi H, Siadat H and Liaghat A. Improving rainwater productivity with supplemental irrigation in upper Karkheh river basin of Iran. International Center for Agricultural Research in the Dry Areas (ICARDA), Aleppo, Syria. 2010.123pp.
    14. Croissant R.L, Peterson G.A and Westfall D.G. Dryland Cropping Systems.Colorado State University, Cooperative Extension. 1998; Bulletin No. 0.516.
    15. Kousari M.R, Ekhtesasi M.R, Tazeh M, Naeini M.A.S and Zarch M.A.A. An investigation of the Iranian climatic changes by considering the precipitation, temperature, and relative humidity parameters. Theoretical and Applied Climatology. 2011; 103(3-4): 321-335.
    16. Modarres R, and Sarhadi A. Statistically-based regionalization of rainfall climates of Iran. Global and Planetary Change. 2011; 75(1): 67-75.‏
    17. Sadeghi S. H. R, Moatamednia M and Behzadfar M. Spatial and temporal variations in the rainfall erosivity factor in Iran. Journal of Agricultural Science and Technology. 2011; (13): 451-464.‏
    18. Mohammadi H, Karimpour Reihan M. The effect of 1991-2001 droughts on ground water in Neishabour plain. Desert. 2008; (12) : 185-197.
    19. Javanmard S, Yatagai A, Nodzu M.I, BodaghJamali J and Kawamoto H. Comparing high-resolution gridded precipitation data with satellite rainfall estimates of TRMM_3B42 over Iran. Advances in Geosciences. 2010; (25) :119-125.‏
    20. Ghaffari, A. The role of Dryland Agricultural Research Institute in drought mitigation in Iran. Options Méditerranéennes, A. 2010; (95): 273-278.‏
    21. Alizadeh A and Kamali G. Water Use of Plants in Iran, Astan Quds Publication. 2007.
    22. Allen R.G, Pereira L.S, Raes D and Smith M. Crop evapotranspiration-Guidelines for computing crop water requirements-FAO Irrigation and drainage paper 56. FAO, Rome.1998; 300(9): p.D05109.
    23. SCS, U.S. Soil Conservation Service, National Engineering Handbook, Hydrology. 1972.
    24. Roshan G. R. and Grab S. W. Regional climate change scenarios and their impacts on water requirements for wheat production in Iran. International Journal of Plant Production. 2012; 6(2): 239-266.‏
اکوهیدرولوژی
دوره 4، شماره 3
مهر 1396
صفحه 825-836

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 بهمن 1395
  • تاریخ بازنگری: 10 اردیبهشت 1396
  • تاریخ پذیرش: 30 فروردین 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مهر 1396
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار