منابع آب و نقش آن در جذب گردشگران، مطالعه موردی قنات های شهر تهران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات

2 دانشیار گروه جغرافیا، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه شهرسازی، تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

قنات پس از ابداع در کشور ایران، به‌علت کارایی مناسب و مطلوب در دیگر نقاط کرۀ زمین گسترش یافت و آب زیرزمینی را در دسترس استفاده‏کنندگان آن قرار داد. مطالعات نشان‌دهندۀ 10 هزار کیلومتر قنات و 300 هزار چاه دسترسی به قنات‏ها در بستر شهرهای ایران است. به‌منظور بهره‏برداری از قنوات برای اهداف گردشگری باید به توسعۀ پایدار توجه شود. این مسئله به‌معنای بهره‏برداری مسئولانه، بابرنامه و معقول از این منابع آبی است. گردشگری مزایای بسیاری از جمله تبادل فرهنگی، رونق کسب‌و‌کار‏های بومی، اشتغال‏‏زایی برای ساکنان و نزدیکی بیشتر جوامع با یکدیگر دارد. بررسی پیشینه و ساختار قنات‏ها در ایران و سایر نقاط جهان نشان‌دهندۀ دانش فنی زیاد، ظرافت و نگهداری مناسب از این منابع آبرسانی است. تغییرات اقلیمی، عدم نگهداری و مدیریت نامناسب قنات‏ها و گسترش روش‏های نوین آبرسانی به خشک‌شدن بسیاری از قنات‏ها در کشور ایران منجر شده است. تجربه‏های پیشین در احیای قنوات و تبدیل آنها به مراکز گردشگری در بخش‏هایی از ایران و جهان با موفقیت روبه‌رو بوده است. پیش‏بینی می‏شود ظرفیت گردشگری زیادی برای معرفی قنات‏ها و جذب سرمایۀ ناشی از حضور گردشگران در قنات‏های هستۀ تاریخی‌ـ مرکزی تهران وجود داشته باشد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
 
1.  Stiros SC. Accurate measurements with primitive instruments: the “paradox” in the qanat design. Journal of Archaeological Science. 2006;33(8):1058-64.
2.  Maleki A, Khorsandi A. Qanat in Iran, The case study of Tehran qanats. 2005, [Persian].
3.  Shams A. A rediscovered-new ‘Qanat’ system in the High Mountains of Sinai Peninsula, with Levantine reflections. Journal of Arid Environments. 2014;110:69-74.
4.  Wilkinson TJ, Boucharlat R, Ertsen MW, Gillmore G, Kennet D, Magee P, et al. From human niche construction to imperial power: long-term trends in ancient Iranian water systems. Water History. 2012;4(2):155-76.
5.  Hamidian A, Ghorbani M, Abdolshahnejad M, Abdolshahnejad A. RETRACTED: Qanat, Traditional Eco-technology for Irrigation and Water Management. Agriculture and Agricultural Science Procedia. 2015;4:119-25.
6.  Carrión A, Fornes A. Underground medieval water distribution network in a Spanish town. Tunnelling and Underground Space Technology. 2016;51:90-7.
7.  L.Khaniki M, S.Yazdi AA. Qanat Tourism. Yazd: Shahandeh; 2015.
8.  Parsizadeh F, Ibrion M, Mokhtari M, Lein H, Nadim F. Bam 2003 earthquake disaster: On the earthquake risk perception, resilience and earthquake culture – Cultural beliefs and cultural landscape of Qanats, gardens of Khorma trees and Argh-e Bam. International Journal of Disaster Risk Reduction. 2015;14:457-69.
9.  Abbasnejad A, Abbasnejad B, Derakhshani R, Hemmati Sarapardeh A. Qanat hazard in Iranian urban areas: explanation and remedies. Environmental Earth Sciences. 2016;75(19):1306.
10.   Mahmoodi MR, Fadaei Nezhad S. Feasibility Study on the Establishment of Ecomuseums in Areas under the Influence of Qanats in Iran. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences. 2015;5(11):72-80.
11.   Martínez-Santos P, Martínez-Alfaro PE. A priori mapping of historical water-supply galleries based on archive records and sparse material remains. An application to the Amaniel qanat (Madrid, Spain). Journal of Cultural Heritage. 2014;15(6):656-64.
12.   ToossabConsultingEngineersCompany. Study of Qantas water quality of in Tehran. Tehran: 2011 Contract No.: 430752 –5139.
13.   Lightfoot DR. Syrian qanat Romani: history, ecology, abandonment. Journal of Arid Environments. 1996;33(3):321-36.
14.   Goes BJM, Parajuli UN, Haq M, Wardlaw RB. Karez (qanat) irrigation in the Helmand River Basin, Afghanistan: a vanishing indigenous legacy. Hydrogeology Journal. 2017;25(2):269-86.
15.   Abbasnejad A. Qanat: a resource or a hazard? Rebuttal to “Qanat is not a hazard” by Parise (Environ Earth Sci 2016 75: 1476). Environmental Earth Sciences. 2017;76(5):214.
16.   Parise M. Qanat is not a hazard. Environmental Earth Sciences. 2016;75(23):1476.
17.   Naghibi SA, Pourghasemi HR, Abbaspour K. A comparison between ten advanced and soft computing models for groundwater qanat potential assessment in Iran using R and GIS. Theoretical and Applied Climatology. 2017.
18.   Naghibi SA, Pourghasemi HR, Pourtaghi ZS, Rezaei A. Groundwater qanat potential mapping using frequency ratio and Shannon’s entropy models in the Moghan watershed, Iran. Earth Science Informatics. 2015;8(1):171-86.
19.   Bailiff IK, Gerrard CM, Gutierrez A, Snape-Kennedy LM, Wilkinson KN. Luminescence dating of irrigation systems : application to a qanat in Aragon, Spain. Quaternary geochronology. 2015;14(B):459-.
20.   Fattahi M. OSL dating of the Miam Qanat (KĀRIZ) system in NE Iran. Journal of Archaeological Science. 2015;59:54-63.
دوره 4، شماره 3
مهر 1396
صفحه 931-941
  • تاریخ دریافت: 29 فروردین 1396
  • تاریخ بازنگری: 17 مرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 30 تیر 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مهر 1396
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1396