تخمین رواناب روزانه به کمک مدل نیمه مفهومی IHACRES در حوضۀ آبریز ناورود گیلان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد عمران- منابع آب، گروه عمران، دانشکدۀ مهندسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشیار گروه عمران، دانشکدۀ مهندسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

تصمیم‌گیری در مورد مدیریت منابع آب و ساخت و بهره‏برداری از سازه‏های هیدرولیکی، مستلزم داشتن اطلاعات مطمئن دربارۀ میزان دبی جریان در حوضۀ آبریز است تا با توجه به دبی سیلاب طراحی بتوان تصمیم‏گیری کرد. بنابراین، بهره‏گیری از مدل‏های شبیه‏سازی فرایند بارش‌ـ روانابی که علاوه بر دقت خوب، به اطلاعات ورودی کمی نیز نیاز دارند، بااهمیت است. مدل IHACRES از مدل‏های نیمه‌مفهومی بارش‌ـ رواناب است که قادر است با دریافت اطلاعات کم، ابتدا به تولید بارش مؤثر و سپس به شبیه‏سازی رواناب بپردازد. در پژوهش حاضر بارش‌ـ رواناب حوضۀ ناورود گیلان به کمک مدل IHACRES با استفاده از داده‏های دبی روزانۀ ایستگاه خرجگیل در خروجی حوضه و نیز داده‏های بارش و دمای روزانۀ ایستگاه خلیان در مرکز ثقل حوضه طی دورۀ 1391 تا 1394 به‏عنوان دورۀ کالیبراسیون و دورۀ 1387 تا 1389 نیز به‏عنوان دورۀ صحت‌سنجی‌ شبیه‏سازی شد. نتایج بر اساس ضریب کارایی مدل نش‌ـ ‏ساتکلیف (E)‏ و میانگین خطای کل (BIAS) و میانگین خطای نسبی پارامتریک (ARPE) ارائه شد که مقدار به‏دست‏آمدۀ E در دورۀ کالیبراسیون و صحت‌سنجی به‌ترتیب 55/0 و 46/0 به دست آمد که با توجه به نتایج پژوهش‏های پیشین قابل ‏قبول است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Goodarzi MR, Zahabiyoun B, Massah Bavani AR, Kamal AR. Performance comparison of three hydrological models SWAT, IHACRES and SIMHYD for the runoff simulation of Gharesou basin. Journal of Water and Irrigation Management (Journal of Agriculture). 2012; 2(1): 25-40. [Persian]
[2]. Ashofteh P, Massah Bouani AR. Impact of climate change on maximum discharges: case study of Aidoghmoush Basin, East Azerbaijan. JWSS - Journal of Water and Soil Science (Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources). 2010; 14(53): 28-38. [Persian]
[3]. Hosseini SH, Ghorbani MA, Massah Bavani A. Raifall-runoff modelling under the climate change condition in order to project future streamflows of sufichay watershed. Journal of Watershed Management Research. 2015; 6(11): 1-14. [Persian]
[4]. Sadeghi SH, Ghasemieh H, Sadatinegad SJ. Performance evaluation of the IHACRES hydrological model in wet areas (case study: Navrud Basin, Gillan). JWSS - Journal of Water and Soil Science (Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources). 2015; 19(73): 73-83. [Persian]
[5]. Nash JE, Sutcliffe JV. River flow forecasting through conceptual models part I—A discussion of principles. J hydrol. 1970; 10(3): 282-290. https://doi.org/10.1016/0022-1694(70)90255-6
[6]. Amiri E, Roudbari Mousavi MM. Evaluation of IHACRES hydrological model for simulation of daily flow (case study Polrood and Shalmanrood rivers). Iranian Journal of Eco Hydrology. 2016; 3(4): 533-543. [Persian]
[7]. Yaghoubi M, Massah Bavani AR. Sensitivity analysis and comparison of capability of three conceptual models HEC-HMS, HBV and IHACRES in simulating continuous rainfall-runoff in semi-arid basins. Journal of the Earth and Space Physics. 2014; 40(2): 153-172. [Persian]
[8]. Dye PJ, Croke BFW. Evaluation of streamflow predictions by the IHACRES rainfall-runoff model in two South African catchments. Environ Modell Softw. 2003; 18(8-9): 705-712. https://doi.org/10.1016/S1364-8152(03)00072-0
 
[9]. Kheirfam H, Mostafazadeh R, Sadeghi SHR. Daily discharge prediction using IHACRES model in some watersheds of Golestan Province. Journal of Watershed Management Research. 2013; 4(7): 114-127. [Persian]
[10]. Dousti M, Shahedi K, Habibnezhad Roshan M, Miryaghoubzade MH. Using IHACRES semi-conceptual model to simulate daily flow (case study: Tamar Basin). Journal of Water and Soil Conservation. 2014; 21(2): 277-292. [Persian]
[11]. Ye W, Bates BC, Viney NR, Sivapalan M, Jakeman AJ. Performance of conceptual rainfall-runoff models in low-yielding ephemeral catchments. Water Resour Res. 1997; 33(1): 153-166. DOI: 10.1029/96WR02840
[12]. Hansen DP, Ye W, Jakeman AJ, Cooke R, Sharma P. Analysis of the effect of rainfall and streamflow data quality and catchment dynamics on streamflow prediction using the rainfall-runoff model IHACRES. Environ Softw. 1996; 11(1-3): 193-202. https://doi.org/10.1016/S0266-9838(96)00048-2
[13]. Littlewood IG. Improved unit hydrograph characterisation of the daily flow regime (including low flows) for the River Teifi, Wales: towards better rainfall-streamflow models for regionalisation. Hydrol Earth Syst Sc. 2002; 6(5): 899-911. doi:10.5194/hess-6-899-2002, 2002.
[14]. Littlewood IG, Clarke RT, Collischonn W, Croke BFW. Predicting daily streamflow using rainfall forecasts, a simple loss module and unit hydrographs: Two Brazilian catchments. Environ Modell Softw. 2007; 22(9): 1229-1239. https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2006.07.004
[15]. Carcano EC, Bartolini P, Muselli M, Piroddi L. Jordan recurrent neural network versus IHACRES in modelling daily streamflows. J hydrol. 2008; 362(3-4): 291-307. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2008.08.026
[16]. Croke BFW, Jakeman AJ. A catchment moisture deficit module for the IHACRES rainfall-runoff model. Environ Modell Softw. 2004; 19(1): 1-5. https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2003.09.001
[17]. Chapman TG. Modelling stream recession flows. Environ Modell Softw. 2003; 18(8-9): 683-692. https://doi.org/10.1016/S1364-8152(03)00070-7
[18]. Javeed Y, Apoorva KV. Flow regionalization under limited data availability–application of IHACRES in the Western Ghats. Aquat Procedia. 2015; 4: 933-941. https://doi.org/10.1016/j.aqpro.2015.02.117
[19]. Abushandi EH, Merkel BJ. Application of IHACRES rainfall-runoff model to the Wadi Dhuliel arid catchment, Jordan. J Water Clim Change. 2011; 2(1): 56-71. DOI:10.2166/wcc.2011.048
[20]. Abushandi E, Merkel B. Modelling rainfall runoff relations using HEC-HMS and IHACRES for a single rain event in an arid region of Jordan. Water Resour Manag. 2013; 27(7): 2391-2409. DOI: 10.1007/s11269-013-0293-4
[21]. Alredaisy SMAH. Recommending the IHACRES model for water resources assessment and resolving water conflicts in Africa. J Arid Land, 2011; 3(1): 40-48. doi: 10.3724/SP.J.1227.2011.00040
[22]. Ghanbarpour MR, Amiri M, Zarei M, Darvari Z. Comparison of stream flow predicted in a forest watershed using different modelling procedures: ARMA, ANN, SWRRB, and IHACRES models. Int J river basin manag. 2012; 10(3): 281-292. http://dx.doi.org/10.1080/15715124.2012.699893
[23]. Jakeman AJ, Hornberger GM. How much complexity is warranted in a rainfall-runoff model? Water Resour Res. 1993; 29(8): 2637–2649. DOI: 10.1029/93WR00877
[24] Xu ZX, Pang JP, Liu CM, Li JY. Assessment of runoff and sediment yield in the Miyun Reservoir catchment by using SWAT model. Hydrol Process. 2009; 23(25): 3619-3630. DOI: 10.1002/hyp.7475
دوره 5، شماره 2
تیر 1397
صفحه 449-460
  • تاریخ دریافت: 26 اردیبهشت 1396
  • تاریخ بازنگری: 20 خرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 30 خرداد 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1397
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1397