تأثیر پوشش گیاهی غیرمستغرق سیلاب‌دشت بر تغییرات بستر رودخانه‌های مئاندری ملایم با مقطع مرکب

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد سازه‏ های آبی، بخش مهندسی آب، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 استادیار، بخش مهندسی آب، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 استاد، بخش مهندسی آب، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

یکی از مسائل مهم و درخور توجه در مهندسی رودخانه، آب‌شستگی و تغییرات توپوگرافی بستر رودخانه‏ها در محل قوس است. در بسیاری از رودخانه‏ها هنگام وقوع سیل، جریان از مقطع اصلی خارج می‌شود و دشت‏های سیلابی را فرا می‏گیرد. ورود جریان در دشت‏های سیلابی سازوکار هیدرولیکی پیچیده‏ای را ایجاد می‏کند. استفاده از پوشش‏ گیاهی از جمله روش‏های غیرسازه‏ای برای حفاظت از رودخانه‏هاست. در این تحقیق تأثیر پوشش گیاهی سیلاب‌دشت بر توپوگرافی بستر پیچان‌رود ملایم با مقطع مرکب بررسی آزمایشگاهی شد. آزمایش‏ها در دو حالت با و بدون پوشش گیاهی در سیلاب‌دشت با عمق نسبی 35/0 با دو تراکم یک و دو ردیف پوشش گیاهی انجام شد. نتایج آزمایش‏ها بیان می‌کند که در حضور پوشش گیاهی تغییرات عرضی بستر نسبت به حالت بدون پوشش گیاهی کمتر شده و شیب عرضی بستر یکنواخت‏تر است. همچنین، حضور پوشش گیاهی سبب شده است که موقعیت وقوع بیشترین عمق آب‌شستگی در همۀ طول پیچان‌رود به سمت قوس خارجی تغییر یابد. به‌طور کلی، تغییرات تراز بستر در حضور دو ردیف پوشش گیاهی پراکندگی کمتری نسبت به حالت یک ردیف پوشش گیاهی و بدون پوشش گیاهی داشته است. در برخی موارد در حضور پوشش گیاهی، 88 درصد آب‌شستگی نسبت به حالت بدون پوشش گیاهی کاهش داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Ministry of Energy. Guideline on Hydraulic Geometry and Channel Pattern of Rivers. 2013; No. 643. (In Persian).
[2]. Watershed Management Deputy. Basic Design for Erosion Control in Streams and Channels Structures. (In Persian). 2008; No. 417.
[3]. Farrady RV, Charlton FG. Hydraulic factors in bridge design, Hydraulic Research station Limited, Wallingford, Oxford shire, London, England. 1983.
[4]. Fazli M, Ghodsiyan M, Salehi Neyshabori SA. Study scouring around groins in river bends, 3th civil engineering conference, Tabriz. (In Persian). 2008.
[5]. Abad JD, Garcia MH. Experiments in a high-amplitude kinoshita meandering channel: implications of bend orientation on mean and turbulent flow structure. Water Resour. Res. 2009; 45: 1–19.
[6]. Chen D, Tang C. Evaluating secondary flows in the evolution of sine-generated meanders. Geomorphology. 2012.
[7]. Engel FL, Rhoads BL. Interaction among mean flow, turbulence, bed morphology, bank failures and channel plan form in an evolving compound meander loop. Geomorphology. 2012.
 
[8]. Esfahani F, Keshavarzi A. Effect of different meander curvatures on spatial variation of coherent turbulent flow structure inside ingoing multi-bend river meanders. Stochastic Environ. Res. Risk Assess. 2011; 25: 913-928.
[9]. Keshavarzi A, Hamidifar H, Ball J. Bed morphology in vegetated estuarine river with mild-curved meander bend. Hydrol. Sci. J. 2016; 61(11):2033-49.
[10].            Esfahani F, Keshavarzi A. How far must trees be cultivated from the edge of the flood plain to provide best river bank protection?. International Journal of River Basin Management. 2010; 8(1): 109-116.
[11].            Yang K, Cao S, Knight DW. Flow patterns in compound channels with vegetated floodplains. Journal of Hydraulic Engineering. 2007; 133: 148-159.
[12].            Weiming W, Douglas J, Bennett S, Wang S. A depth-averaged two-dimensional model for
flow, sediment transport, and bed topography in curved channels with riparian vegetation. Water Resour. Res. 2005; 41: W03015.
[13].            Keshavarzi A, Hamidifar H, Ball J. Bed morphology in vegetated estuarine river with mild-curved meander bend. Hydrol. Sci. J. 2016; 61(11): 2033-2049.
[14].            Hamidifar H, Omid MH, Keshavarzi A. Evaluation of 1-D and 2-D model for discharge prediction in straight compound channel with smooth and rough floodplain. Flow Measurment and Instrumentation, 2016; 49: 63-69.
[15].            Hamidifar H, Keshavarzi A, Saadatnia M, Sistani B. Experimental investigation of the effect of pile installation on change of erosion and sedimentation pattern in channel’s meander. 7th Iranian Hydraulic Conference, Tehran, Iran. 2008.
[16].            Yalin MS. River Mechanics. Pergamon Press: London. 1992.
دوره 5، شماره 2
تیر 1397
صفحه 461-470
  • تاریخ دریافت: 01 تیر 1396
  • تاریخ بازنگری: 29 شهریور 1396
  • تاریخ پذیرش: 14 مهر 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1397
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1397