بررسی پتانسیل خشکیدگی جنگل‌های بلوط زاگرس با استفاده از GIS, RS و روش Fuzzy - AHP

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکدۀ محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

2 استاد دانشکدۀ مهندسی نقشه‌برداری، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران

3 عضو هیئت‌علمی پژوهشکدۀ حفاظت خاک و آبخیزداری

4 دانشجوی دکتری دانشکدۀ مهندسی نقشه‌برداری، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران

چکیده

‌تخریب جنگل‏ها و تأثیر آن بر اقتصاد کشور، کارشناسان و برنامه‌ریزان منابع طبیعی را ملزم به بررسی عوامل مؤثر در خشکیدگی جنگل‏ها کرده است. محققان، عوامل مختلفی را برای خشک‌شدن جنگل‌ها متصور شده‏اند که مهم‌ترین آنها اثر تغییرات اقلیمی است. به دلیل اهمیت موضوع، استفاده از روشی مناسب برای تجزیه‏ و تحلیل داده‏ها در تصمیم‌گیری و پتانسیل‌یابی مناطق خشکیدگی جنگل‏های بلوط ضروری است. در تحقیق حاضر، از فناوری‏های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی به همراه تحلیل سلسله‌مراتبی- فازی برای تهیۀ نقشۀ مناطق مستعد خشکیدگی جنگل بلوط استفاده شده است. به این منظور، پارامترهای شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، دما و بارندگی، ریزگردها و خاک به ‏عنوان معیارهای مؤثر در خشکیدگی در نظر گرفته‏ شدند. ابتدا نقشه‌های فیزیوگرافی و اقلیمی تهیه شد. به دلیل تأثیر متفاوت هر معیار، وزن هر یک با توجه به نظر کارشناسان و روش تحلیل سلسله‌‏مراتبی محاسبه شده و نقشه‏های فازی معیارها با استفاده از توابع عضویت فازی خطی، افزایشی و کاهشی، و گوسین تهیه شد. در نهایت، با هم‌پوشانی لایه‏ها، نقشۀ مناطق مستعد خشکیدگی بلوط تهیه شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد نقشۀ تهیه‌شده توسط عملگر گامای فازی با دقت 70 درصد بیشترین تطابق را با واقعیت زمینی داشته است. بر اساس یافته‏های این تحقیق، مناطق جنوبی و غربی با افزایش ارتفاع، کاهش عمق خاک، افزایش دما و کاهش بارندگی، مستعد خشکیدگی شدید جنگل هستند.

کلیدواژه‌ها


[1]. Ahmadi R. Oak forest decline zonation using AHP model and GIS technique in Zagros Forests of Ilam Province. Forestry PhD thesis. College of Agriculture. Natural Resources. Islamic Azad University. Science and Research Branch of Tehran.1393;40-65. [Persian].
[2]. Saqib Talib KH, Pourreza M. Khan Hosni M. Check oak forest habitat in Kerman province. Scientific – research Iran's natural ecosystems.1390;2:54-57(Persian)
[3]. Hosseinzadeh J, Aazami A, Mohammadpour M. Influence of topography on Brant`s oak decline in Meleh-Siah Forest. Ilam Province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research. 2015; 23 (1):190-197. [Persian].
[4]. Hosseini A, Hosseini SM, Rahmani A, Azadfar D. Comparison between two oak stands (healthy and affected by oak decline) in respect to characteristics of competitive environments at Ilam province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research. 2014; 4: 601-616. [Persian].
[5]. Hamzehpour A, Kia-daliri H, Bordbar K. Preliminary study of manna oak (Quercus brantiiLindl.) tree decline in Dashte-Barm of Kazeroon. Fars province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research. 2011; 19(2): 352-363. [Persian].
[6]. Derikvandi A, KHosravi M, Taseh M, Heidarpour Monfared A. Investigation of the variations of middle zagros forests area between using aerial photo interpretation and use of GIS (case study: Kaka Reza region of Lorestan province). 1393;35-50. [Persian].
[7]. Atarod P, Sadeghi SM, Dolatshahi A, Zahedi Amiri G. Climatic parameters of the Zagros. The first national conference on environmental hazards Zagros. Khorramabad. 2013; 85. [Persian].
[8]. Marvie Mohajer MR. Forest science and Silviculture. University of Tehran. 2011; 3-387. [Persian].
[9]. Noshadi H, Namiranian M, Attarod P, Hoseinzadeh J. Effect of Physiographic Factors on Mortality of Persian Oak in the Middle of Forests (Case study: Ilam). journal of forest and wood product. 1393; 67(1): 73-84. [Persian].
[10]. Attarod P, Kheirkhah F, Khalighi Sigaroodi S, Sadeghi SM. Sensitivity of reference evapotranspiration to global warming in the Caspian region. North of Iran. Journal of Agricultural Science and Technology. 2015; 17: 869-883. [Persian].
[11]. Allen RG, Pereira LS, Raes D, Smith M. Crop evapotranspiration. FAO Irrigation and Drainage Paper. Rome. Italia. 1998; 300.
[12]. Barnes B, Zak V, Denton R, Spurr SH. Forest Ecology. John Wiley& Sons. Inc. New York. 1997.
[13]. Guarin A, Taylor AH. Drought triggered tree mortality in mixed conifer forests in Yosemite National Park. California. USA. Forest ecology and management. 2005; 218: 229-244.
[14]. Goyal RK. Sensitivity of evapotranspiration to global warming: a case study of arid zone of Rajasthan (India). Agricultural Water Management. 2004; 69:1-11.
[15]. Kabrick JM, Dey DC, Jensen RG. The role of environmental factors in oak decline and mortality in Ozark Highlands. Forest Ecology and Management. 2008; 255(5-6):1409-1417.
[16]. Shifley SR, Rogers R. Th e ecology and silviculture of oaks. 2nd edition. Wallingford Oxfordshire. UK: CAB International. 2009.
[17]. Malczewski J, GIS and Multicriteria Decision Analysis. John Wiley & Sons. New York. 1999.
دوره 5، شماره 2
تیر 1397
صفحه 713-725
  • تاریخ دریافت: 31 فروردین 1396
  • تاریخ بازنگری: 26 بهمن 1396
  • تاریخ پذیرش: 14 بهمن 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1397
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1397