تعیین دبی زیست‌محیطی بومی سفیدرود

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مهندسی منابع آب، دانشکدۀ مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران

2 استاد مهندسی منابع آب، دانشکدۀ مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشکدۀ مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران

چکیده

دبی زیست‌محیطی توصیفی از زمان‌بندی، کیفیت و کمیّت آب مورد نیاز برای پایداری اکوسیستم آبی است. هدف مقالۀ حاضر، ارزیابی روش‌های متداول تعیین دبی زیست‌محیطی و ارائۀ روش بومی سفیدرود است. دبی زیست‌محیطی سفیدرود با کمک روش‌های هیدرولوژیکی، هیدرولیکی و شبیه‌سازی زیستگاه بررسی شد و نتایج به‌دست‌آمده به صورت یک پیشنهاد بومی در غالب درصدی از میانگین دبی سالانه بیان شد. طبق ابلاغیۀ وزارت نیرو، شیوۀ تعیین دبی زیست‌محیطی روش تنانت (هیدرولوژیکی) است. این روش به همراه روش محیط ترشده (هیدرولیکی) با سه ایدۀ متفاوت به کار گرفته شد و در روش شبیه‌سازی زیستگاه نیز فیل‌ماهی به عنوان گونۀ شاخص انتخاب و دبی زیست‌محیطی مطابق با شرایط زندگی گونۀ هدف بررسی شد. مزایا و محدودیت‌های روش‌های بررسی‌شده معرفی شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مقادیر محاسباتی و ضعف‌ها و قوت‌های آنها به‌ترتیب 20‌ و 30‌ درصد میانگین دبی سالانه برای حفظ سلامت رودخانه در شرایط ضعیف تا نسبتاً خوب پیشنهاد شد. در نهایت، روش ترکیبی شبیه‌سازی زیستگاه و بیشترین انحنای محیط خیس‌شده برای تعیین کمترین دبی زیست‌محیطی و بهبود شرایط اکوسیستم منطقه به عنوان روش بومی سفیدرود پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Naiman R J, Bunn SE, Nilsson C, Petts GE, Pinay G, Thompson LC. Legitimizing fluvial systems as users of water: an overview. Environmental Management. 2002; 30:455-467.
[2]. Arthington A. Saving Rivers in the Third Millennium. Ecology and the Environment Book; 2012.
[3]. Dunbar MJ, Acreman MC, Gustard A, Elliott CRN. Overseas Approaches to Setting River Flow Objectives; 1998.
[4]. Acreman M, Dunbar MJ. Defining environmental river flow requirements- a review. J. Hydrology and Earth system Sciences. 2004; 8(5): 861-876.
[5]. Liu J, Liu Q, Yang H. Assessing water scarcity by simultaneously considering environmental flow requirements, water quantity, and water quality. Ecological Indicators. 2016; 60: 434-441.
[6]. Tharme RE. A global persprctive on environmental flow assessment: emerging trends in the development and application of environmental flow methodologies for rivers. Published online in Wiley InterScience.  2003; 19:397-441.
[7]. Richter BD, Baumgartner JV, Wigington R, Braun DP. How much water does a river need. Freshwater Biology. 1997; 37: 231-249.
[8]. Office of Standard and Technical Criteria. Planning and Budget Organization of Iran. Drinking Water Standards. Tehran; 1992. (In Persian)
[9]. Tharme RE, King JM. Development of the Building Block Methodology for Instream Flow Assessment, and Supporting Research on the Effects of the Different magnitude Flows on Riverine Ecosystems. Water Research Commission; 1998.
[10].            Smakhtin VU, Revenga C, Doll P. A pilot Global Assessment of Environment Water Requirement and Scarcity. International water Resources Association. 2004; 307-317.
[11].            Mann JL. Instream flow methodologies: An evaluation of the Tennant method for higher gradient streams in the national forest system lands in the western US. Master Thesis. Department of Forest, Rangeland, and Watershed Stewardship,colorado state university, Colorado; 2006. 143 p.
[12].            Watt SP. A methodology for environmental protection of Ontario watercourses with respect to the permit to take water program; 2007. 134p.
[13].            Zolfaghari S, Ghanbarpour M, Habibnejad M, Afkhami M. Evaluation and assessment of environmental flow using hydrological methods (Case study: Shadegan wetland). Journal of Watershed Management Science and Engineering. 2009; 3(8): 67-70. (in Persian)
 
[14].            Poff N, Richter B, Arthington A, Bunn S, Naiman R, Kendy E, et al. The ecological li, its of hydrologic alteration (ELOHA), A new framework for developing regional environmental flow standards. J. Freshwater Biol. 2010; 55(1): 147-170.
[15].            Jushi KD, Jha DN, Alam A, Srivastava SK, Kumar V, Sharma AP. Environmental Flow requirements of river sone: impact of low discharge on fisheries. Current Science. 2014; 107(3): 478.
[16].            Mostafavi S, Yasi M. Evaluation of Environmental Flowsin Rivers Using Hydrological Methods (case study: The Barandozchi River- Urmia Lake Basin). J. water Soil. 2015;  29(5), 1219-1231. (in Persian)
[17].            Bayat S, Ebrahimi K., Assessment of Different Environmental Flow Methods. 2th National Iraninan Conference on Hydrology, Shahrekord, Iran, 2017. (in Persian)
[18].            Orth DJ, Maughan OE. Evaluation of the “Montana Method” for recommending instream flows in Oklahoma streams. Pro. Okla. Acad. Sci. 1981; 61:62-66.
[19].            Tennant DL. Instream  flow  regimes  for  fish,  wildlife,  recreation  and environmental resources. Instream  Flow  Needs. Volume  II. American Fisheries Society. Bethesda MD. 1976; 359-373.
[20].            King JM, Tharme RE, Villiers DE. Environmental flow assessments for  rivers:  manual  for  the  Building  Block  Methodology.  Water  Research  Commission Technology
Transfer Report No. TT131/00. Pretoria, South Africa; 2003.
[21].            Peres DJ, Cancelliere A, Environmental Flow Assessment Based on Different Metrics of Hydrological Alteration. Water Resources Management. 2016; 30(15).
[22].            Annear TC, Conder AL. Relative bias of Several fisheries instream flow methods. North American Journal of Fisheries Management. 1984; 4(4B): 531-539.
[23].            Poff NL, Allan JD, Bain MB, Kar JR, Prestegaard  kl. The  natural  flow regime: a paradigm  for river conservation and restoration. Bio science, 1997; 47: 769-784.
[24].            Gippel CJ, Stewardson MJ. Use of wetted perimeter in defining minimum environmental flows. Regulated Rivers: Research and Management. 1998; 14: 53-67.
[25].            Jowett  IG. Instream flow methods: a comparison of approaches. Regulated rivers. 1997; 13: 115-127.
[26].            Ahmadipour Z, Yasi M. Comparison of echo-hydrologic-hydraulic methods in the assessment of river ecological flow (Nazlou river, Urmia lake basin), Hydraulic science journal. 2015; 9(2): 69-82. (in Persian)
[27].            Amini M, Shokouhi A. Analytical solution Determination of the fracture point of the contaminated-discharge environment in the hydraulic method of determining the minimum environmental flow. "Journal of Hydraulic. 2015; 9(1): 27-43. (in Persian)
دوره 5، شماره 3
مهر 1397
صفحه 753-762
  • تاریخ دریافت: 31 مرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 29 بهمن 1396
  • تاریخ پذیرش: 29 بهمن 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 مهر 1397
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1397