بررسی هیدروژئوشیمیایی آب زیرزمینی آبخوان دشت سیدان-فاروق، استان فارس

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه گنبد کاووس، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، گروه آبخیزداری‌

2 کارشناس امور آب سیدان-فاروق‌

3 دانشجوی مهندسی آب، دانشگاه گنبد کاووس

چکیده

در پژوهش حاضر، به ‏منظور بررسی خصوصیات ‏‏هیدروژئوشیمیایی آب زیرزمینی دشت سیدان‌ـ فاروق از نتایج به‌دست‌آمده از یک دوره آنالیز شیمیایی 12 حلقه چاه طی سال 1395 استفاده شده ‏است. براساس نقشه‏های پهنه‏بندی پارامترهای شیمیایی، کیفیت آب در جهت جریان آب زیرزمینی، از سمت شمال غرب به سمت جنوب شرق دشت کاهش می‏یابد. بررسی سازندهای زمین‏شناسی منطقه نشان داد کیفیت آب زیرزمینی در مجاورت سازندهای تغذیه‌کنندۀ دشت که بیشتر کربناته‌اند، مناسب است و به طرف خروجی دشت و در نزدیکی سازند کژدمی و نیز رسوبات رسی-مارنی از کیفیت آن کاسته می‏شود. بر اساس نمودار استیف تیپ غالب دشت بی‌کربنات کلسیک است، اگرچه در برخی چاه‌ها (مانند چاه‌های 4 و 6) آنیون کلرید غالب می‌شود. نمودار پایپر آب زیرزمینی دشت فاروق-سیدان نشان‌دهندۀ پنج رخسارۀ هیدروژئوشیمیایی با ترکیب یون‌های غالب بی‌کربنات و کلسیم است. بر اساس نمودار گیبس، واکنش ‏آب‌ـ سنگ منشأ اصلی یون‌ها و نیز تغییر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی در دشت مطالعه‌شده است. همچنین، به منظور تعیین منشأ املاح و یون‌ها در آبخوان مطالعه‌شده از نسبت‏های یونی ژئوشیمیایی استفاده ‏شد. نمودارهای ژئوشیمیایی ضمن تأیید فعال‌بودن واکنش‏های آب‌ـ سنگ در آبخوان مطالعه‌شده، نشان‌دهندة تأثیر انحلال رسوبات رسی‌ـ مارنی، فرایند تبادل یونی معکوس و در برخی مناطق تأثیر فعالیت‏های انسانی بر کیفیت آب زیرزمینی است. از آنجا که در هیچ‌یک از نمودارهای ترکیبی الگوی خطی دیده نمی‏شود و پراکندگی نمونه‏ها بیشتر در دو منطقه است، می‏توان نتیجه گرفت که حداقل دو منبع تغذیه‌کنندۀ ‏سفرۀ‏ آب زیرزمینی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Tajbakhshian M, Mahmudy Gharaie MH, Mahboubi A, Moussavi Harami R, Ejlali I. Hydrogeochemical study of water resources in Shahied Hashemi-Nejad gas refinery and surrounding area using compound diagrams saturation indices and ionic ratios. Scientific Quaternary Journal, Geosciences. 2015; 25(29): 71-84 [Persian].
 
[2]. Rezaee M. Assessing the controlling factors of groundwater hydrochemistry in Mond alluvial aquifer, Bushehr. Journal of Environmental Studies. 2011; 37(58): 105-116 [Persian].
[3]. Nwankwoala HO, Udom GJ. Hydrochemical facies and ionic ratios of groundwater in Port Harcourt, Southern Nigeria. Research Journal of Chemical Sciences. 2011; 1(3): 87-101.
[4]. Mohebbi Tafreshi A, Rezaei M, Mohebbi Tafreshi G. A hydrogeochemical study of Golpayegan Plain Based on the examination of ionic ratios and environmental factors controlling the chemical composition of groundwater. Journal of Environmental Studies. 2016; 42(1): 49-63 [Persian].
[5]. Dowlati J, Lashkaripour GH, Hafezi Moghadas N. Investigating the factors affecting the Zahedan’s aquifer hydrogeochemistry using foctor analysis, saturation indices and composite diagrams’ methods. Journal of Water and Soil. 2014; 28 (4): 679-694 [Persian].
[6]. Kim, J, Kim BW, Kwon JS, Koh YK, 2015. Geochemical evolution of mixing zone with freshwater and seawater near the coast area during underground space construction. Journal of Soil and Groundwater Environment. 2015; 20(7): 90-102.
[7]. Boateng TK, Opoku F, Acquaah SO, Akoto O. Groundwater quality assessment using statistical approach and water quality index in Ejisu-Juaben municipality, Ghana. Environmental Earth Sciences. 2016; 75:489.
[8]. Yang Q, Li Z, Ma H, Wang L, Martín JD. Identification of the hydrogeochemical processes and assessment of groundwater quality using classic integrated geochemical methods in the Southeastern part of Ordos basin, China. Environmental Pollution. 2016; 218: 879-888.
[9]. Azizi F, Asghari Moghaddam A. Evaluation of groundwater salinization and delineation of ion offspring in Malekan plain coastal aquifer using ionic ratios. Journal of Environmental Studies. 2017; 43(3): 437-454 [Persian].
[10]. Pazand K, Khosravi D, Ghaderi MR, Rezvanianzadeh MR. Identification of the hydrogeochemical processes and assessment of groundwater in a semi-arid region using major ion chemistry: A case study of Ardestan basin in central Iran. Journal of Groundwater for Sustainable Development, 2018; 6: 245-254.
[11]. Ravikumar P, Somashekar RK. Principal component analysis and hydrochemical facies characterization to evaluate groundwater quality in Varahi river basin, Karnataka state, India, Applied Water Science. 2017; 7: 745-755.
[12]. BIS. 1998. Drinking water specifications (revised 2003). Bureau of Indian Standards.2003; IS:10500.
[13]. Gibbs RJ. 1970. Mechanism controlling world water chemistry. Science; 170: 1088-1090.
[14]. Sheikhy Narany T, Firuz Ramli M, Zaharin Aris A, Sulaiman WNA, Juahir H, Fakharian K. 2014. Identification of the hydrogeochemical processes in groundwater using classic integrated geochemical methods and geostatistical techniques, in Amol-Babol Plain, Iran. Hindawi Publishing Corporation The Scientific World Journal. 2014; Article ID 419058. http://dx.doi.org/10.1155/2014/419058.
[15]. Asghari Moghaddam A, Ghandi A. Investigation of effective factors on ground water quality in Tasuj plain. 9th Symposium of Geological Society of Iran, 30 -31 August, 2005, Tehran, Iran. [Persian]
[16]. Sikdar PK, Sarkar SS, Palchoudhury S. Geochemical evolution of grounwater in the Quaternary aquifer of Calcutta and Howrah, India. Journal of Asian Earth Scince. 2001; 19: 579-594.
[17]. Hounslow A. Water quality data: analysis and interpretation. CRC press; 1995.
[18]. Faryabi M, Kalantari N, Negarestani A. Evaluation of factors influencing groundwater chemical quality using statistical and hydrochemical methods in Jiroft Plain. Scientific Quaternary Journal, Geosciences. 2010; 20(77): 115-120.
[19]. Ghareh Mahmoodlu M, Raghimi M, Tahmasebi A. Salt water intrusion in water wells by using of hydrogeochemistry study (case study: Sari City) Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources. 2008; 15(4): 281-293.
[20]. Kim Y, Lee K, Koh DC, Lee DH, Lee S, Park W, et al. Hydrogeochemical and isotopic evidence of groundwater salinization in a coastal aquifer: a case study in Jeju volcanic island, Korea, Journal of Hydrology. 2003; 270: 282-294.
[21]. Mazor E, Applied chemical and isotopic groundwater hydrology. John Wiley & Sons, New York; 1991.
دوره 5، شماره 4
دی 1397
صفحه 1241-1253
  • تاریخ دریافت: 31 خرداد 1397
  • تاریخ بازنگری: 01 مهر 1397
  • تاریخ پذیرش: 15 مهر 1397
  • تاریخ اولین انتشار: 01 دی 1397
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1397