به‌کارگیری روش غربالگری کمّی در مدل ریزمقیاس‏نمایی آماری (SDSM) برای ایجاد سناریوهای تغییر اقلیم (مطالعۀ موردی: حوضۀ رودخانۀ گرگان‌رود)

غنچه پور, دیبا; سعدالدین, امیر; بهره مند, عبدالرضا; سلمان ماهینی, عبدالرسول; جیکمن, آنتونی

doi:10.22059/ije.2019.276200.1052

به‌کارگیری روش غربالگری کمّی در مدل ریزمقیاس‏نمایی آماری (SDSM) برای ایجاد سناریوهای تغییر اقلیم (مطالعۀ موردی: حوضۀ رودخانۀ گرگان‌رود)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکدۀ مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان

² دانشیار گروه آبخیزداری، دانشکدۀ مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان

³ استاد، مرکز ارزیابی و مدیریت جامع حوضۀ آبخیز، دانشگاه ملی استرالیا، کانبرا، استرالیا

⁴ استاد گروه محیط زیست، دانشکدۀ شیلات و محیط ‏زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان

10.22059/ije.2019.276200.1052

چکیده

خروجی مدل‏های گردش عمومی جوّ به دلیل تفکیک مکانی درشت آنها، در مقیاس منطقه‏ای و محلی کاربرد ندارند و لازم است در سطح کوچک‏تر ریزمقیاس شوند. در پژوهش حاضر عملکرد مدل SDSM برای ریزمقیاس‏نمایی متغیرهای بارش، کمترین و بیشترین دما در حوضۀ رودخانۀ گرگان‌رود بررسی شده و به‏منظور انتخاب متغیرهای پیش‏بینی‏کننده، روش غربالگری کمّی به‏کار گرفته شد. نتایج نشان‏دهندۀ کارایی مدل SDSM برای ریزمقیاس‏نمایی خروجی‏های مدل CanESM2 در مقیاس حوضۀ رودخانۀ گرگان‌رود بود. بنابراین، مدل SDSM برای ریزمقیاس‏نمایی متغیرهای یادشده تحت سناریوهای RCP2.6 و RCP8.5 و برای سۀ دورۀ 2006-2040، 2041-2070، و 2070- 2100 استفاده شد. همچنین، روند تغییرات متغیرهای یادشده در دورۀ 2006-2040 بررسی شد. براساس نتایج، مقدار بارش در ایستگاه‏های تمر، چشمه‏خان، بهلکه‏داشلی و غفارحاجی در هر سه دورۀ زمانی بررسی‌شده و تحت هر دو سناریو افزایش یافته و در مقابل، در ایستگاه‏های گرگان و ارازکوسه کاهش می‏یابد. علاوه بر این، مقدار کمترین دما نیز در دوره‏های بررسی‌شده و تحت هر دو سناریو در ایستگاه‏های گرگان، چشمه‏خان، و ارازکوسه (به‌جز دورۀ 2071-2100 تحت سناریوی RCP8.5) افزایش یافته و در ایستگاه‏های تمر، بهلکه‏داشلی و غفارحاجی کاهش می‏یابد. در هر سه دورۀ بررسی‌شده و تحت هر دو سناریو مقدار بیشترین دما در ایستگاه‏های‏ گرگان، تمر، چشمه‏خان، و ارازکوسه افزایش یافته و در ایستگاه‏های کلیماتولوژی بهلکه‌داشلی و غفارحاجی کاهش می‏یابد. به طور کلی، جهت مشابهی در نوسان متغیرهای اقلیمی بررسی‌شده در ایستگاه‏های یاد‏شده قابل پیش‌بینی نیست.

کلیدواژه‌ها