اولویت‏ بندی زیرحوضه ‏ها از نظر سیل‏ خیزی با استفاده از مدل HEC-HMS در بالادست رودخانۀ خشک شیراز

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه یزد

2 استاد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه یزد

چکیده

سیل یکی از پدیده‏های پیچیده و مخرب طبیعی است که هرساله خسارت‌های سنگینی به وجود می‌آورد. از این‏رو، برای اجرای برنامه‏های کنترل سیلاب در بالادست حوضه‏های بزرگ باید چگونگی تأثیر آنها را بر سیلاب حوضه ارزیابی کرد. در تحقیق حاضر به اولویت‏بندی زیرحوضه‏‏ها از نظر سیل‏خیزی در حوضۀ آبخیز چنارسوخته با مساحت 036/141 کیلومترمربع با استفاده از نرم‏افزار HEC-HMS پرداخته ‏شده است. در تحقیق پیش رو پس از تهیۀ اطلاعات مورد نیاز برای تهیۀ هیدروگراف سیل، از روش شبیه‏سازی هیدرولوژیکی SCS در شبیه‏سازی تبدیل بارش به رواناب در سطح زیرحوضه‏ها و همچنین به‏منظور استخراج هیدروگراف سیل خروجی حوضه از روش SCS استفاده ‏شده است. اولویت‏بندی زیرحوضه‏ها از نظر سیل‏خیزی با به‏کارگیری مدل HEC-HMS و واسنجی لازم با پارامترهای تلفات اولیه، شمارۀ منحنی و زمان تأخیر صورت گرفت. همچنین، به‏منظور ارزیابی آثار سیل‏خیزی دو معیار فیزیکی شامل دبی اوج جریان و حجم جریان در نظر گرفته‏ شد. هیدروگراف‏های سیل متناظر با بارش، برای هر یک از زیرحوضه‏ها محاسبه شد و سپس با حذف متوالی زیرحوضه‏ها، میزان تأثیر هر یک از آنها در تولید سیل خروجی به دست آمد. با در نظر گرفتن شرایط پیشین خاک بر اساس مجموع بارندگی پنج روز قبل، شمارۀ منحنی در شرایط مرطوب و متوسط برای رویدادها محاسبه شد. نتایج نشان داد در رویدادهایی که با CN های کالیبره‌شده در شرایط متوسط اجرا شدند، زیرحوضۀ 5 ‌اولویت اول از نظر سیل‏خیزی دارد و در رویدادهایی که با CN های کالیبره‌شدۀ مرطوب اجرا شدند، زیرحوضۀ 6 ‌اولویت اول از نظر سیل‏خیزی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prioritization of Sub-watersheds from Flooding Viewpoint using the Hec-Hms Model in Upstream of Shiraz Khoshk River

نویسندگان [English]

  • Zahra Nasiri 1
  • Ali Talebi 2
1 M.Sc. Graduated in Watershed Management Engineering, Faculty of Natural Resources, Yazd University
2 Professor, Watershed Management Department, Faculty of Natural Resources, Yazd University
چکیده [English]

Flood is among the complex and destructive natural phenomena that causes heavy damage every year. River routing and spatial situation of the sub-catchments are effective factors on floods in catchment outlets. Hence, for performing the flood control projects in upstream parts of catchments, their effects on flood should be investigated. In this research, the priority of the sub-watersheds was considered for flood occurance in the Chenar -Soukhteh watershed using the HEC-HMS model. After providing the data needed for flood hydrographs, the SCS hydrological simulation methods was used. Prioritization of the sub-catchments for flooding was done by utilizing the HEC-HMS model. Model calibration was done by sensitive parameters including initial losses, curve number and lag time. In order to evaluate the effects of flooding, two indicators of physical criteria such as flux peak flow and flow volume were considered in each step. By applying the repetitive method for individual removal of sub-catchment, flood hydrographs corresponding to its precipitation were calculated for each sub-catchment. Then, with successive elimination of sub-catchment, the effect of each one in the production of flood output was obtained. The results showed that in events that were calibrated in medium CN conditions, sub-catchment 5 had the first priority in terms of flooding, while in the case of wet-calibrated CN, sub-catchment 6 has the first priority.

کلیدواژه‌ها [English]

  • prioritization
  • HEC-HMS Model
  • Flooding
  • Chenar-Soukhteh

مراجع

[1]. Sufi M. Effective factors on flood development in urban watersheds and its control strategies. The Proceedings of the first national conference on the river of engineering. Mashhad 2006; 91p. ( inPersian).
[2]. Hagizhizadeh A, Mohammadlou M, Noori F. Simulation of rainfall-runoff Process using artificial neural network and adaptive neural fuzzy system and multivariate regression (Case Study, Khorramabad Water Basin). Journal of Ecohydrology, Volume 2, Issue 2, Summer 2013; 233-243.
[3]. Telvari A. Flood control comprehensive plans, prevent flooding conference, 25-26 December 2002; Gorgan. [Persian].
[4]. Saghafian B, Khosroshahi M. Unit response approach for priority determination of flood source areas, Journal of hydrologic engineering 2005; 10(4): 270-77
[5]. Smith , Ward. Floods Physical processes and human impacts.Wiley. New York1998.
[6]. Mazidi A, Koshky S. Rainfall runoff simulation and flood estimation in khorramabad basin using hec-hms model, Geography and development NO 14 Winter 2013; 1-10.[persian].
[7]. Haghizadeh A, Arshia A, Tahmasebi Pour N, Zeyny vand H. Prioritization of the sub-catchments of Sezar based on the flood risk using the game theory. Echo-hydrology Journal. NO 4. Winter 2017; 1219-1231. [Persian].
[8]. Adhami M, Sadeghi S-H. Sub-watershed prioritization based on sediment yield using game theory Journal of Hydrology 541 2016; 977–987
[9]. Parvaresh E, Mahdavi R, Malekian A, Ismail Pour Y, Halysaz A. Prioritization of factors affecting flood potential using type 3 electre and flood flow coefficient case study under sarkhoon watersheds, Bandar Abbas,Arid biome journal, Iran. Volume 8. No 1 summer 2017. [persian].
[10]. Kiyani salmi A, Abdollahi Kh. Honarbakhsh A. Continuous simulation of runoff of bararieh watershed in Neyshabur using soil moisture content model, International conference on agriculture, environment and natural resources in the third millennium. 2018. [Persian].
[11]. Laouacheria E, Mansouri R. Comparison of WMNM and HEC-HMS for runoff Hydrograph predication in a small urban catchment. Water Resource Management. 2015; (29): 2485-250

[12]. kwinChang T, Talei A, Alaghmand S,  Po-Leen Ooi M. Choice of rainfall inputs for event-based rainfall-runoff modeling in a catchment with multiple rainfall stations using data-driven techniques. 2017; 100-108.

[13]. Karamoz M, Araghi nezad SH. Advanced Hydrology. Amirkabir University of Technology (Polytechnic of Tehran), 2006; 456 p. [Persian].
[14]. Debarry P, Watersheds Processes, assessment, and management. John Wily andSons,.2004; 700p.
[15]. Abbasi A. Investigation of prioritization of sub-watersheds from flooding viewpoint using the HEC-HMS model (Case study: Eskandari watershed). Master's Thesis Yazd University. 2017; 110p. [parsian].
اکوهیدرولوژی
دوره 7، شماره 1
فروردین 1399
صفحه 47-57

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 مرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 20 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 20 بهمن 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار