مکان‏ یابی پخش سیلاب با تلفیق مدل ‏های AHP و Fuzzy با استفاده از روش WLC در GIS (مطالعۀ موردی: حوضۀ‏آبخیز خرم‏ آباد)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران

2 استادیار گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان

3 کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان

4 دانشجوی دکترای آبخیزداری، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان

5 دانشجوی دکترای علوم و مهندسی آبخیز، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان

چکیده

مکان‏یابی مناطق مناسب برای احداث سازه‏های پخش سیلاب و نفوذ آب به داخل سفره‏‏های زیرزمینی با هدف ذخیرۀ رواناب‏ها و افزایش ذخایر آب زیرزمینی به منظور تأمین آب مورد نیاز برای اهداف مختلف و نیز کنترل خسارت‌های ناشی از سیل، اهمیت و ضرورت زیاد این مطالعات را برای حفاظت از منابع طبیعی و انسانی نشان می‏د‏هد. در پژوهش حاضر، تلاش شده است تا مکان‏های مناسب برای پخش سیلاب در حوضۀ آبخیز خرم‏آباد ارائه شود. به این منظور پارامترهای کاربری اراضی، ارتفاع، تراکم زهکشی، زمین‏شناسی، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، شیب، رده‏های خاک، بافت خاک، هدایت الکتریکی و ضخامت غیراشباع در محیط ArcGIS10.5 تهیه و بررسی شدند. ابتدا پارامترهای مد نظر با استفاده از روش Fuzzy بین صفر و یک قرار گرفتند و سپس، با استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی، مقایسۀ زوجی متغیرها به‏صورت طبقه‏بندی کمی، صورت گرفت و سپس با استفاده از نرم‏افزار Expert Choice که اصول آن بر اساس روش AHP استوار است، وزن هریک از معیارها به دست آمد. پارامترهای فاصله از مناطق مسکونی، کاربری اراضی و ضخامت غیراشباع مؤثرترین معیارها در مطالعۀ حاضر بودند. درنهایت، با استفاده از تکنیک‏های ArcGIS10.5 و با ترکیب خطی-وزنی، مکان‏یابی برای پخش سیلاب انجام شد. نتایج نشان داد طبق نقشۀ نهایی پخش سیلاب، 99/13 درصد از حوضۀ آبخیز خرم‏آباد، مطلوبیت مناسب و 04/26 درصد مطلوبیت متوسط برای احداث سازه‏هایی با هدف پخش سیلاب دارد. این مناطق را می‏توان در برنامه‏ریزی‏های اقدامات لازم برای پخش سیلاب در این منطقه در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Flood Spatial Location Detection by Combining AHP and Fuzzy Models Using WLC Method in GIS (Case Study: Khorramabad Watershed)

نویسندگان [English]

  • Hossein Yousefi 1
  • Hojjatollah Younesi 2
  • Babak Shahnejad 2
  • Azadeh Arshia 3
  • Hafez Mirzapour 4
  • Yazdan Yarahmadi 5
1 Associate Professor, Faculty of New Sciences and Technologies, University of Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Water Engineering, Lorestan University, Iran
3 MSc in Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Lorestan University, Iran
4 PhD Student in Watershed Management, Lorestan University, Iran
5 PhD Student in Watershed Science and Engineering, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, University of Kashan
چکیده [English]

Locating suitable areas for constructing flood and water infiltration in underground trips with the purpose of storing runoffs and increasing groundwater reserves for providing required water for various purposes and also, the control of damages caused by floods, shows the importance and high necessity of these studies in order to protect natural and human resources. In this study, it has been attempted to provide appropriate locations for the flood distribution in Khorramabad watershed. For this purpose parameters such as land use, altitude, drainage density, geology, distance from residential areas, distance from river, distance from road, slope, soil categories, soil texture, electrical conductivity and unsaturated thickness was prepared and examined in the environment of ArcGIS 10.5. At first, the parameters were analyzed using fuzzy method between zero and one and then using the Expert Choice hierarchical analysis of paired comparison of variables were classified as quantitative classification and then using software based on analytic hierarchy process, the weight of each criterion was obtained. The most effective criteria in this study were the parameters of distance from residential areas, land use and unsaturated thickness. Finally, using ArcGIS10.5 the techniques and combined with linear-weighted combination, the location for flood propagation was determined. The results showed that according to the final map of flood spreading, 13.99% of Khorramabad watershed, appropriate desirability and 26.04% of the average desirability for constructing the constructs with the aim of spreading floods. These areas can be considered in planning the necessary actions to broadcast floods in this area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AHP Method
  • Flood Control
  • Fuzzy Model
  • GIS
  • Location

مراجع

[1]. Saadati H, Khayyam M. Survey of Flood water Spreading on quantitative changes of Vegetation Cover and Groundwater Recharge by Remote Sensing and GIS in Tasouj Aquifer in East Azarbayjan.Territory. 2009; 5(19): 1-10) (In Persian).
[2]. ‎Barkhordari J, Tireh Shabankareh K, Mehrjerdi MZ, Khalkhali M. Study of water spreading effects on quantitative and qualitative changes of pastural cover: A case study in station of Sarchahan water spreading (Hormozgan province). Watershed Researches in Pajouhesh & Sazandegi. 2009; 82: 65-72 (In Persian).
[3]. ‎Poveda B. Farmland appraisal based on the analytic network process. J. Glob. Optim. 2008; 42: 143-155.
[4]. Boostani F, Mohhamadi H. Valuing water from spreading the FASA Grbaygan. Environmental Sciences and Technology, 2010; 12(3):45-60 (In Persian).
[5]. Chowdhury A, Jaha M. K, Chowdary V. M. Delineation of groundwater recharge zones and identification of artificial recharge sites in West Medinipur district, West Bengal, using RS & GIS and MCDM techniques. J. Environ. Earth Sci. 2010; 59: 1209-1222.
[6]. Kowsar S.A, Desertification Control through Floodwater Harvesting: The Current State of Know-How. In C. Lee & T. Schaaf (Eds.),The Future of Drylands. 2008; 229-241.
 
[7]. Zahedi A, Jahanbakhsh F, Talebi A. Identification of flood prone areas using fuzzy logic and network analysis process (Case study: Mashhad). Journal of Water and Soil Sciences (Agriculture and Natural Sciences and Technologies). 2016; 6 (76): 185-196. (In Persian).
[8]. Nourollahi D, Zakeri Nairi M. Locating construction of flood spreading structures for feeding groundwater resources using multi criteria evaluation method (Case study: Eshtehard Industrial Estate Basin). Journal of Ecohydrology, 2018; 5 (4): 1371-1384. (In Persian).
[9]. Hafezimoghaddas N, Laskaripoor G, Khalaji J. Site selection of groundwater artificial recharge using AHP method and GIS, case study: Shahrekord Plain. 1st International Congress of Irrigation and Drainage, Ferdosi University, Mashhad, Iran; 2015. (In Persian).
[10].            Hassanzadeh Nafooti M, Jamali A, TEimouri M. Flood Spill Location Using Multi Criteria Evaluation (Case Study: Padua Basin in Bam City). Journal of Watershed Management Science and Engineering of Iran. 2018; 12 (40): 125-128. (In Persian).
[11].            Khashayi A, Ghahreman B, Kouchakzadeh M. Evaluation of aquifer water extraction potential by fuzzy hierarchical analysis process (Case study: Neyshabour plain). Iranian Journal of Water Research. 2011; 5 (90): 171-180. (In Persian).
[12].            Dagdeviren M, Yavuz S, Kılınc N. Weapon selection using the AHP and TOPSIS methods
under fuzzy environment. Expert Systems with Applications, 2009; 36(4), 8143-8151.
[13].            Ghodsi Pour H. Analytical Hierarchy Process. Amirkabir University of Technology Publications, 2016; 222 p. (In Persian).
[14].            Saeedi M, Abbasi AS, Sarpak M. Locating the appropriate landfill for hazardous waste using GIS site prioritization and hierarchical analysis (AHP) techniques. Environmental Science and Technology, Volume 11, Number One, Spring Special Issue, 2009; 231-241. (In Persian).
[15].            Fazelniya G, Hakimdust S, Balyani Y. Comprehensive Guideto GIS: ublishers Azad pyma, 2012; 145-146.
[16].            Noahgar A, Riahi F, Kamangar M. Determination of Suitable Areas of Flood Spreading Using Sustainable Groundwater Resources Approach (Case Study: Sarakhon Plain). Journal of Environmental Studies, 2016; 42 (1): 33-48. (In Persian).
[17].            Mahmoodi J, Qureshi Najafabadi S, Vafaeinejad A , Muridi A, Khazaei S. Potential Assessment of Groundwater Resources Using a Combined Approach to Particle Swarm Optimization Algorithm and Spatial Information System (Case Study: Mehran Plain, Ilam). Journal of Ecohydrology, 2017; 4 (4): 1213-1199. (In Persian).
[18].            Cimren E,Catay B, Budak E. Developement of selection system using AHP International Journal of Advanced Manufaturing Technology, 2007; 35 363-376.
اکوهیدرولوژی
دوره 7، شماره 1
فروردین 1399
صفحه 251-261

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 آبان 1398
  • تاریخ بازنگری: 19 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 19 اسفند 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار