بررسی سری زمانی تغییرات دبی در حوضۀ آبخیز کرخه با استفاده از روش‌های پارامتری و ناپارامتری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای گروه آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد

2 دانشیار گروه مهندسی طبیعت، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد

3 استاد گروه مرتع و آبخیزداری، ﺩﺍﻧﺸﮑﺪۀ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ، اصفهان

4 استادیار گروه مهندسی طبیعت، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد

چکیده

ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات دﺑﻲ رودﺧﺎﻧﻪ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺒﻜه‌های آﺑﻴﺎری و زﻫﻜﺸﻲ امری ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ. در ‌ﺗﺤﻘﻴﻖ حاضر، روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات دبی ماهانه، فصلی و سالانۀ حوضۀ آبخیز کرخه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن‌های ناپارامتری من کندال، سن و تحلیل رگرسیونی ارزیابی شد. به اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر، از داده‌های دﺑﻲ در یازده اﻳﺴﺘﮕﺎه آب‌ﺳﻨﺠﻲ حوضۀ یادشده ﻃﻲ دورۀ 1990 تا 2018 استفاده شد. نتایج تحقیق پیش رو نشان داد دبی ﺳﺎﻻﻧﻪ در همۀ این ایستگاه‌ها به‌جز سراب سید علی، روﻧﺪ ﻧﺰوﻟﻲ داشته اﺳﺖ. ﻣﻘﺎدﻳﺮ این دﺑﻲ در اﻳﺴﺘﮕﺎه‌های حمیدیه، پای پل، پل زال، پلدختر، آفرینه، چم‌انجیر، نورآباد، دوآب مرک، کاکارضا و پلچهر به‌ترتیب 48، 33، 16، 5، 15، 4، 4/0، 4/1، 6/2 و 13 مترمکعب کاهش یافته، در حالی که در ایستگاه سراب سید علی به میزان 4/0 مترمکعب افزایش یافته است. بر اساس یافته‌های تحقیق، به‌کارگیری دو روش ناپارامتری من کندال و سن در تحلیل روند سری‌های دبی ماهانه، فصلی و سالانه نشان داده است که کارایی این دو آزمون در بیشتر اوقات شبیه به هم بوده و در مواقعی که فراوانی داده‌های تکراری زیاد باشد، روش سن می‌تواند جواب واقع‌گرایانه‌تری نسبت به روش من کندال به دست دهد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ حاضر ﻣﻲ‌تواند در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲﻫﺎی آﺗﻲ، ﺑﺮﻧﺎﻣه‌رﻳﺰی و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑه کار رود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Time series of discharge changes in Karkheh watershed using parametric and nonparametric methods

نویسندگان [English]

  • Fahimeh Mokhtari 1
  • Afshin Honarbakhsh 2
  • Saeed Soltani 3
  • Khodayar Abdolahi 4
  • Mehdi Pajohesh 4
1 Ph.D. Watershed, Faculty of Natural Resources, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
2 Associate Professor, Department of Environmental Engineering, Faculty of Natural Resources, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
3 Professor of Range and Watershed Management, Natural Resources Faculty, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
4 Assistant Professor, Department of Natural Engineering, Faculty of Natural Resources, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

The study of river flow trends in water management and irrigation and water management is an important issue. In addition, monthly, seasonal and annual discharge trends of Karkheh watershed were evaluated using non-parametric Mann-Kendall tests, Sen's slope estimator and regression analysis. Inverse distance weighting method was also used to study the spatial variation of discharge trends in Karkheh watershed. Accordingly, discharge data from eleven wells of the above-mentioned basin for the period 1990 to 2018 were used. The results of this study showed that Dubai has had annual rainfall at all of these stations, except for Mir-Sayed Ali. The values ​​of this major are Hamidieh, Pai Pol, Pol Zal, Poldokhtar, Afrin, Cham Fig, Noorabad, Doab Merak, Kakarza and Pulchehr, respectively, 48, 33, 16, 5, 15, 4, 0.4, 1.4. It decreased by 2.6 and 13 cubic meters, while it increased by 0.4 cubic meters at the Sarab Ali station. Based on the findings of the study, applying nonparametric Mann-Kendall method and age in trend analysis of monthly, seasonal and annual discharge series have shown that the performance of these two tests are similar at times and when the frequency of duplicate data is high, the age method can be answered. More realistic than Mann-Kendall's approach, this approach can be applied to future water, water planning and management.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discharge Trend
  • Man-Kendall Method
  • Age Method
  • Regression Analysis Method
  • Parametric test
  • Karkheh Watershed

مراجع

[1]. Mosaedi A, Sharifian H. Investigating the frequency trend in the Transanrud river. the Myanmar Tribal and the Early Arabian Tribes. 2003 [Persian].
[2]. Masah Bovani A, Murid S, The impacts of the Zayandehrood river flow on the Oman river, Agricultural Science and Techniques. 2005; 4: 27-17 [Persian].
[3]. Rahbar E, Pakparvar M, Jokar L. Growth of runoff in irrigated Persian Gulf. Central and Desert Iran. 2005; 12: 375-357 [Persian].
[4]. Wahl K, Tortorelli R. Changes in flow the Beaver-North Canadian river basin upstream from Canton Lake, Western Oklahoma, U. S. Geological Survey, U.S. Geological Survey Water Resources Investigation Reports. 1996; 96:4304.
[5]. Xu C. Modelling the effects of climate change on water resources in Central Sweden. Water Resource Manage. 2000; 14: 177-189.
[6]. Garbrecht J, Liew MV, Brown GO. Trends in precipitation, streamflow and evapotranspiration in the Great Plains of the United States. Hydrology. 2017; 9(5): 360-367.
[7]. Xu C, Chen Y, Li J, Impact of climate change on water resources in the Tarim river basin. Water Resource Manage. 2004; 18: 439-458.
[8]. Thodsen H. The influence of climate change on stream flow in Danish rivers. Hydrology. 2007; 333: 226-238.
[9]. Jiang T, Su B, Hartmann H. Temporal and spatial trends of precipitation and river flow in the Yangtze River Basin. Geomorphology. 2007;85: 143-154.
[10]. Feizinya S. Applied sedimentology with emphasis on soil erosion and sediment production. 1nd ed. Gorgan: University of Agricultural Sciences and Natural Resources Publications; 2008 [Persian].
[11]. Iran Water and Power Resources Development Company. Basic Studies Report of Karkheh Area: Hydrology. Final ed. Volume 6-2. 2004 [Persian].
[12]. Hejam S, Khoshkhoo Y, Shamsodin R. The process of heavy and annual rainfall fluctuations in the Central Zone of Iran using non-parametric methods. Frequency Research. 2008; 40(64): 168-157 [Persian].
[13]. Khalili A, Bazrafshan J. Annual and monthly rainfall trends of Iran in the year and twenty-five years. Desert. 2004; 9(1): 33-25 [Persian].
[14]. Sen P. Estimates of the regression coefficient based on Kendall´s tau. American Statistical Association. 63, 1379-1389.
[15]. Bouza-Deano R, Ternero-Rodrıguez M, Fernandez-Espinosa A. Trend study and assessment of surface water quality in the Ebro River (Spain). Hydrology. 2008; 361: 227-239.
[16]. https://www.researchgate.net/publication/ 259357030_MAKESENS_10xls.
[17]. Delbouri M, Afrasiab P, Mirmadi R. Spatial-temporal analysis of salinity and groundwater depth (Case study of Mazandaran province). Irrigation and Drainage. 2010; 4 (3): 359-374 [Persian].
 
[18]. Kakolvand Y. Forecasting and zoning of rainfall, flow and flood in Kashkan river basin. Master's Degree in Natural Geography. Faculty of Geography and Planning. Tabriz University. 2011 [Persian].
[19]. Tirsahab M, Pasdar Y, Mesdaghinia A, Naseri S. Impact of industrial and domestic wastewater on water quality of Kashan River. Fourth Seminar on River Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz. 1996 [Persian].
[20]. Ghayyur H. Climate change and water resources, Fifth International Congress of Geographers of the Islamic World. Tabriz University. 2012 [Persian].
 
[21]. Alijani B. Climate change effects in the Islamic world. Fifth International Congress of Islamic World Geographers. Tabriz University. 2018 [Persian].
[22]. Azarang F, Tellori A, Sadeghi H, Shafei M. Effects of large dam construction on flow conditions and hydraulic parameters of Karkheh river. Water and Soil (Agricultural Science and Technology). 2016; 31(1): 27-11 [Persian].
[23]. Zekâi Ş. Springer International Publishing AG. Library of Congress Control Number. 2017; 4:86.
اکوهیدرولوژی
دوره 7، شماره 3
مهر 1399
صفحه 707-718

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 فروردین 1399
  • تاریخ بازنگری: 06 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 06 تیر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار