پهنه‌بندی مکانی شاخص کیفی آبخوان شمال شرقی دشت بیجار و مقایسۀ کیفیت آب با روش‌های مختلف

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدۀ علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، دانشکدۀ علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

3 دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، دانشکدۀ علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

چکیده

با توجه به اینکه کیفیت آب شرب در سلامتی انسان‏ها نقش مهمی دارد، باید کیفیت آب آبخوان‏ها به‏عنوان اصلی‏ترین منبع تأمین آب شرب تجزیه‏وتحلیل شود. هدف از مطالعۀ حاضر، بررسی کیفیت آب‏های زیرزمینی استفاده‌شده برای شرب در شمال شرقی دشت بیجار با شاخص GQI با استفاده از نرم‏افزار ArcGIS است. محدودۀ مطالعاتی آبخوان دشت بیجار یکی از آبخوان‏های استان کردستان است که منبع آب شرب قسمتی از شهر بیجار و بیش از 12 روستا را تأمین می‏کند. شاخص کیفیت آب شرب با استفاده از چهار روش GQI، GQI-GA، GQI-FL-GA و GQI-FG برای این آبخوان تهیه شده و سپس، به‏منظور صحت‌سنجی و مقایسۀ نتایج چهار روش یادشده از ضریب همبستگی (r) و جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) استفاده شد. بر اساس نتایج به‏دست‏آمده، روش GQI-FL- GA با ضریب همبستگی 89/0 و RMSE 01/0 بهترین نتایج و روش GQI-FG با ضریب همبستگی 86/0 و RMSE 11/ 0 ضعیف‏ترین نتایج را ارائه دادند. بر اساس روش شاخص کیفی آب 2/91 درصد از دشت کیفیت مناسب داشته و 8/8 درصد باقی منطقه که بیشتر بخش‏های شمال شرقی (خروجی دشت) بوده و کیفیت قابل قبول دارد.

کلیدواژه‌ها


[1]. Kumar K.S, Kumar P.S, Babu M.J.R, Rao C.H. Assessment and mapping of ground water quality using geographical information systems. Int. Journal of Engineering Science and Technology. 2010; 2(11): 6035-6046.
[2]. Anonymous. WHO. Guidelines for drinking water quality, 4th ed., Recommendations, World Health Organization, Geneva.2011. pp. 1-4.
[3]. Anonymous. Iran Institute of Standards and Industrial Research. Drinking water - physical and chemical properties.2010 [In Persian].
[4].Babiker I. S, Mohamed M. A. A, Hiyama T. Assessing groundwater quality using GIS, Resources Management. 2007; 21 699–715.
[5]. Rizman, R, and Gurdeep, S. Assessment of Ground water QUALITY status by using water quality index method in Orissa, India. World applied sciences journal. 2010; 9(12), 1392-1397.
[6]. Asghari Moghadam A, Javanmard Z, Vediati M, Najib M. Assessing the quality of groundwater resources in Mehraban plain using GQI and FGQI methods. Journal of Hydrogiomorphology. 2015; 2(2):79-98 [in Persian].
[7]. Cheraghi Z, Sari Khani R, Farahpour M, Ghasemi Dehnavi A. Statistical evaluation and analysis of parameters and groundwater quality index for drinking water in Khorramabad region. Water Resources Engineering Quarterly. 2018; 39:1-14.
[8]. Saadati H. Malekian, A. Moghaddam A. A. Vulnerability assessment and groundwater risk zoning in Ardabil plain. Journal of Water and Irrigation Management. 2020; 10(1): 157-171. [In Persian].
[9]. Mishra, N, jha, p. Fuzzy expert system for drinking water quality index. Recent research in science and technology. 2014; 6(1):122-125.
[10]. Ding Y. R, Cai Y. J, Sun P. D, Chen B. The Use of Combined Neural Networks and Genetic Algorithms for Prediction of River Water Quality. Journal of applied research and technology. 2014; 2 (3):493-499.
[11]. Naseri M, Tajrishi M, Niko M, Zahirpour J. Detection and spatial zoning of multivariate groundwater quality index using a combination of fuzzy methods. Journal of Water and Wastewater. 2013; 24(1): 82-93. [In Persian].
[12]. Jahangir M. Hagigi P. Sadati Nejhad S. Groundwater quality assessment for drinking water using fuzzy inference model (Case study: Marvdasht plain). Eco Hydrology. 2018; 5(2): 663 – 673. [In Persian].
[13]. Vadiati M, Asghari Moghadam A, Nakhaei M. Evaluation of groundwater quality for agricultural use using fuzzy inference model. Iranian Journal of Watershed Management Science and Engineering. 2017; 35:73-80 [In Persian].
[14]. Hounslow A. W. Water Quality Data: Analysis and Interpretation, CRC Press LCC, Lewis publishers, Chapter 2.1955; (4) 397.
 
[15]. Jafari SM, Nikoo MR. Groundwater risk assessment based on optimization framework using DRASTIC method. Arab J Geosci.2016; 9: 742.
[16]. Niko M, Niko M, Babainejad T, Amiri A, Rostampour Q. Determination of water quality along the river route using evolutionary artificial neural network (Case study of Karun River, Shahid Abbaspour-Arab Assad area). Quarterly Journal of Water Science and Engineering - Islamic Azad University, Khuzestan Science and Research Branch. 2011; 1(1): 45-58. [In Persian].
[17]. Taheri F, Jafari H, Rezaei S. Selection of an appropriate operator for the fuzzy logic method in locating groundwater resources in the Hard Shirkuh Formation, Yazd. 20th International Conference on Iran. University of Tehran. 2016. [In Persian].
[18]. Yousefi, M. and Carrazana, E J.M. Fuzzification of continuous-value spatial
evidence for mineral prospectively mapping. Computers and Geosciences. 2015; 74: 97-109.
[19].Chebotarev I. "Metamorphism of natural waters in the crust of weathering" Geochimica et Cosmochimica Acta. 1955; 8(1): 22-483.
[20]. Lermontov A, Yokoyama L, Lermontov M, Machado M. A. S. River quality analysis using fuzzy water quality index: Ribeira do Iguape river watershed, Brazil. Ecological Indicators.2009; 20: 228-237.
[21]. Nasiri F, Maqsood. I, Huang G, Fuller N. Water Quality Index: A Fuzzy River-Pollution Decision Support Expert System. Journal of Water Resources Planing and Management.2007; 133(2): 95-105.
[22]. Rashid Sorkhabadi M, Shahidi A, Khashei Siouki A. Spatial analysis of groundwater quality in Zaveh plain for drinking use by combining GIS and hierarchical process. Journal of Irrigation and Water Engineering. 2014; 5. (1):96-109. [in Persian].
دوره 8، شماره 1
فروردین 1400
صفحه 235-247
  • تاریخ دریافت: 04 آذر 1399
  • تاریخ بازنگری: 05 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 05 اسفند 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 18 اسفند 1399
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1400