بررسی متغیرهای مؤثر بر برنامه‏ ریزی مشارکتی در مدیریت سیلاب‏ ها در سکونتگاه ‏های انسانی (مورد مطالعه: حوضۀ آبریز سد لتیان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشتۀ برنامه‏ ریزی محیط زیست، پردیس البرز، دانشگاه تهران، تهران

2 استاد، دانشکدۀ محیط زیست، پردیس دانشکده‏ های فنی، دانشگاه تهران، تهران

3 دانشیار، دانشکدۀ محیط زیست، پردیس دانشکده‏ های فنی، دانشگاه تهران، تهران

چکیده

سیلاب به عنوان یکی از سوانح مهم طبیعی برشمرده می‏ شود که در سالیان اخیر در حوضۀ آبریز سد لتیان، تلفات جانی و خسارت‌های مالی زیادی را به ساکنان این منطقه تحمیل کرده است. برنامه ‏ریزی مشارکتی به عنوان یکی از شیوه‏ های نوین برنامه ‏ریزی در دهه‏ های گذشته مد نظر برنامه ‏ریزان حوزه‏ های مختلف اعم از برنامه‌ریزی شهری، شهرسازی، محیط زیست و مدیریت بحران قرار گرفته است. در این پژوهش، با بررسی پژوهش‏ های پیشین، خصوصیات و شرایط کلی منطقه و جامعۀ ساکن در آن، متغیرهای اثرگذار در حوزۀ برنامه‌ریزی مشارکتی در مدیریت سیلاب مشخص شدند. متغیرهای اقتصادی، حاکمیتی، اجتماعی‌ فرهنگی و محیطی، به عنوان متغیرهای اثرگذار در برنامه‏ ریزی مشارکتی در مدیریت سیلاب‏ ها شناسایی شدند. سپس، این متغیرها با یکدیگر مقایسه شدند، که برای این مقایسه و رتبه‌بندی متغیرها از روش سلسله‌مراتبی AHP استفاده شده است، زیرا با توجه به تعدد نظرات خبرگان امر و وجود ثبات کامل، می ‏توان برای محاسبۀ وزن هر یک از متغیرها از روش نرمالیزه کردن ستون استفاده کرد. پس از انجام این تحلیل که نتیجۀ دیدگاه‌های 21 نفر از خبرگان امر است، مشخص شد که متغیر اقتصادی با بیشترین وزن، نسبت به سایر متغیرها در بالاترین رتبه قرار گرفته است. متغیر حاکمیتی پس از متغیر اقتصادی، در رتبۀ دوم قرار دارد. متغیر اجتماعی‌ـ‌ فرهنگی پس از متغیر حاکمیتی، در رتبۀ سوم و متغیر محیطی پس از متغیر اجتماعی‌ـ‌ فرهنگی، در رتبۀ چهارم قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Abarquez I, Murshed Z. Field Practitioners' Handbook. Bangkok: Asian Disaster Preparedness Center; 2004.
[2]. Abouei R, Danaeinia A. The role of public participation in reducing earthquake losses in historical urban fabrics. Journal of Iran architecture and repair. 2012 Jan 1(2): 53-62. [Persian].
[3]. Affeltranger B. Public participation in the design of local strategies for flood mitigation and control. Unesco; 2001.
[4]. Amoozad Khalili S, Rashidy A, Pirdashti H. Considering the role of public participation to improve urban crisis management and its effective elements based on Ragers’ public participation theory, Case study: Behshar city. Disaster Prevention and Management Knowledge (quarterly). 2018 Oct 10;8(3):255-68. [Persian].
[5]. Arnell NW, Gosling SN. The impacts of climate change on river flood risk at the global scale. Climatic Change. 2016 Feb 1;134(3):387-401.
[6].  Asgharpour MJ. Multi-criteria decision making. Tehran: Tehran University Publications. 2008. [Persian].
[7]. Azmi A, Imani B. Public Participation of urban flood management. Urban flood management conference. 2011. [Persian].
[8]. Bester A. Results-based management in the United Nations Development System: progress and challenges. A report prepared for the United Nations Department of Economic and Social Affairs, for the Quadrennial Comprehensive Policy Review. 2012 Jul 10;2730.
[9]. Charalambous K, Bruggeman A, Giannakis E, Zoumides C. Improving public participation processes for the Floods directive and flood awareness: Evidence from Cyprus. Water. 2018 Jul;10(7):958.
[10]. Dufty N. How can we improve community engagement for floodplain management?. In Floodplain Management Australia National Conference,“Preparing for the Next Great Flood,” Newcastle, NSW, Australia, May 2017 May (pp. 16-19).
[11]. Edelenbos J, Van Buuren A, Roth D, Winnubst M. Stakeholder initiatives in flood risk management: exploring the role and impact of bottom-up initiatives in three ‘Room for the River’projects in the Netherlands. Journal of environmental planning and management. 2017 Jan 2;60(1):47-66.
[12]. EM-DAT CR. The international disaster database.
[13]. Ghahroudi Tali M, Majidi Heravi A, Abdoli E. Vulnerability of Urban Flooding Case Study: Tehran, Darake to Kan. Journal of Geography and Environmental Hazards. 2016 Mar 20;5(1):21-36.[Persian].
[14]. Ghorbani M, Ebrahimi F, Salajegheh A, Mohseni_saravi M. Social network analysis of local stakeholders in action plan for water resources co-management (Case study: Jajrood River in Latian watershed, Darbandsar village). Iranian Journal of Watershed Management Science and Engineering. 2014 Sep 10.
[15]. Hickey S, Mohan G. Participation: from tyranny to transformation: exploring new approaches to participation in development. Zed books; 2004.
[16]. Jahangiri K, Ostevar Izadkhah Y, Azin SA, Jarvandi F. Public Participation in Confronting Natural Disasters in Khuzestan Province: The Officials. Quarterly Scientific Journal of Rescue and Relief. 2011 Jan 10;2(4):0-. [Persian].
[17]. Jayaraman V. Space-based Disaster Risk Reduction: Indian Framework & Perspectives. Executives Development Programme (EDP) Space Applications Centre, Ahmedabad. 2013 Apr 27.
[18]. Kahraman C, editor. Fuzzy multi-criteria decision making: theory and applications with recent developments. Springer Science & Business Media; 2008 Aug 9.
[19]. Kheradmand S, Seidou O, Konte D, Batoure MB. Evaluation of adaptation options to flood risk in a probabilistic framework. Journal of Hydrology: Regional Studies. 2018 Oct 1;19:1-6.
[20]. Kuhlicke C, Callsen I, Begg C. Reputational risks and participation in flood risk management and the public debate about the 2013 flood in Germany. Environmental Science & Policy. 2016 Jan 1;55:318-25.
[21]. Mirzaei R, Karami M, Kar AD, Abdoli A. Habitat quality assessment for the Eurasian otter (Lutra lutra) on the river Jajrood, Iran. Hystrix. 2009 Jan 1.
[22]. Murase M, Tyagi MA, Saalmueller MJ, Nagata MT. Organizing Community Participation for Integrated Flood Management. World Meteorological Organization. 2008.
[23]. Nekouyi Moghaddam M, Afshar Hossein Abadi Z, Ardalan A, Aminizadeh S. Women’s participation in natural disasters and accidents: a case study of Bam earthquake, Iran. Health in Emergencies and Disasters. 2016 Jul 10;1(4):201-8.
[24]. Nohegar A, Salehi E, Alavi Naeini M, Alavi Naeini A. Prioritizing Different Methods for Participation and Education of People to Predict and Warning Flood in Iran. Environmental Management Hazards. 2019 Sep 23;6(3):259-69. [Persian].
[25]. Rokn AE, Pour T, Sadeghloo T, Sajasi H. Analyzing of people attitude to reduction the effect of natural disaster (flood) in rural area with emphasis on participatory management. 2011. [Persian].
[26]. Taheri Behbahani M, Bozorgzadeh M. Urban floods. Center for Urban and Architecture Studies and Research. 1996;89-91. [Persian]
[27]. Valibeigi M, Feshari M, Zivari F, Motamedi A. How to improve public participation in disaster risk management: A case study of Buein Zahra, a small city in Iran. Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies. 2019;11(1):1-9.
دوره 8، شماره 3
مهر 1400
صفحه 667-676
  • تاریخ دریافت: 01 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 21 تیر 1400
  • تاریخ پذیرش: 25 خرداد 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 22 تیر 1400
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1400